YİYECEK İÇECEK HİZMETLERİ Bu faaliyet sonunda Yiyecek İçecek Hizmetleri alanındaki meslekleri tanıyabileceksiniz.
ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Yiyecek ve içecek hizmetleri otel, restoran, kafeterya, bar, pastane, toplu beslenme kurumları, ulaştırma araçlarının (gemi, uçak, tren gibi) mutfakları ve servis hizmetleri vb. yerlerde hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun yiyecek ve içeceklerin servise hazır hâle getirilip konuklara sunulduğu hizmet alanıdır. Turizm sektöründeki gelişmelerin yanı sıra, toplumdaki sosyokültürel ve ekonomik değişimler, insanların birçoğunun ev dışında hazırlanmış yiyeceklerle beslenmelerine ve yiyecek içecek hizmetleri alanının hızla gelişmesine sebep olmuştur.
Yiyecek içecek hizmetlerinin sunulduğu yerlerde besinlerin hazırlanması ve servisinde görevli olan personelin mutfak hijyeni konusunda eğitimli ve bilgili olması hem hizmet verilen yerin kalitesi ve sürekliliği hem de tüketici sağlığının korunması açısından çok önemlidir. Küçük bir dikkatsizlik, yüzlerce insanın sağlığını bozarak besin zehirlenmelerine yol açabilmektedir. Ülkemizde Yiyecek İçecek Hizmetleri alanında faaliyet gösteren pek çok işletme vardır. Kamu ve özel sektörde çalışanlara yemek servisi yapan mutfakların yanı sıra çeşitli fabrikalar, iş yerleri, restoranlar, oteller, barlar, ayaküstü tüketim yapılan yerler bunlar arasında sayılabilir.
Yiyecek içecek hizmetleri, emek gerektiren ve mutlaka insana ihtiyaç duyulan sektördür. Sektördeki gelişmeler her zaman daha iyi hizmet vermeyi gerektirmiş, dolayısıyla dünyada ve ülkemizde önemli bir istihdam alanı hâline gelmiştir. Bu alanda, rekabet koşullarına ayak uydurabilmek için sektörün istediği yeterlikleri kazanmış ve dünya standartlarında hizmet verecek kaliteli insan gücüne ihtiyaç duyulmaktadır.
Ulaşım sektöründe yolcu hareketlerinin artması ve yolcu hizmetlerinin önem kazanması, hosteslik mesleğinin istihdam alanlarının çoğalmasına yol açmıştır. Hostesler seyahat sırasındaki yolcu hizmetlerinin yanı sıra yiyecek içecek hizmetlerini de vermektedirler. Bu ortak yeterlikleri sebebiyle hosteslik mesleğinin yiyecek içecek hizmetleri alanı içinde yer alması uygun görülmüştür.
ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Aşçılık Pastacılık Servis Elemanlığı (Garson) Barmenlik/Barmaid Hosteslik
MUTFAK ELEMANI (AŞÇI) Aşçı; mutfak araç gereç ve donanımlarını kullanarak hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun bir şekilde yiyecek ve içecekleri servise hazır hâle getiren nitelikli kişidir.
Görevleri İş organizasyonu yapmak, Hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun çalışma ortamı hazırlamak, Standart yemek tarifesine uygun menüleri planlamak, Kahvaltılık yiyecekleri hazırlamak ve servise hazır hale getirmek, Çorba ve sosları hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Et ve tavuk yemeklerini hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Su ve deniz ürünleri yemeklerini hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Kuru baklagil yemeklerini hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Sebze yemeklerini hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Salata ve salata soslarını hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Pilav ve makarnaları hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Hamur kullanılarak yapılan yemekleri hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Çeşitli tatlıları ve börekleri hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Açık büfe yiyeceklerini hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Hazırlanan ürünlerin duyusal değerlendirilmesini yapmak, Alanındaki araç ve donanımları kullanmak ve bakımını yapmak, Mesleki gelişime ilişkin faaliyetlere katılmak ve yürütmektir.
PASTACI Pastacı; pastane mutfağı araç gereç ve donanımlarını kullanarak hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun pastane ürünlerini hazırlayan, süsleyen ve servise hazır hâle getiren nitelikli kişidir.
Görevleri İş organizasyonu yapmak, Hijyen ve sanitasyon kurallara uygun çalışma ortamı hazırlamak, Tekniğine uygun çeşitli hamurlarla (kıyılarak, çırpılarak, özleştirilerek, mayalandırılarak vb.) ürünler hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Kremalar, şuruplar ve iç malzemeler hazırlamak, Yaş pasta çeşitlerini ve özel gün pastalarını hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Sütlü ve şuruplu tatlı çeşitlerini hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Meyve salatası, meyveli tatlıları, kompostoları hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Türk mutfağına ait helva ve tatlıları hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Pastane ürünlerini süsleyerek hazırlamak ve servise hazır hâle getirmek, Alanındaki araç ve donanımları kullanmak ve bakımını yapmak, Gerektiğinde ürünlerin satışını yapmak, Mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmektir.
MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER Yiyecek İçecek Hizmetleri alanında yer alan meslekleri seçecek kişilerin mesleklerin gerektirdiği niteliklere sahip olması, çalışma hayatındaki başarılarında önemli olacaktır. Aşçı olmak isteyenlerin; yiyecek içeceklerle ilgili konulara ilgi duyan, sağlıklı, mesleği yapmak için engeli olmayan, dikkatli, sorumluluk sahibi, gerektiğinde hızlı düşünüp hareket edebilen, organizasyon, planlama ve uygulama yeteneğine sahip, iş güvenliğine dikkat eden, mesleki eğitim almış olmaları gereklidir. Pastacı olmak isteyenlerin; sağlıklı, dikkatli, sorumluluk sahibi, gerektiğinde hızlı düşünüp hareket edebilen, organizasyon, planlama, uygulama ve el becerisine sahip, estetik ve yaratıcı olan ve yeni ürünler geliştirebilen, iş güvenliğine dikkat eden, mesleki eğitim almış olması gereklidir
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Aşçılar vepastacılar mutfaklarda görev yaparlar. Çalışma ortamı sıcak ve nemlidir. İş, genel olarak ayakta yapılır. İş başında mesleklerinin gerektirdiği özel kıyafetleri giyerler. Meslek elemanları işverenle, aşçıbaşı, aşçı yardımcıları, komi ve garsonlarla iletişimde bulunurlar. İş, genellikle gündüz yapılır. Ancak menünün hazırlanması, gerekli planlamanın yapılması ve ön hazırlıklar gece çalışmayı gerektirebilir. Turizm bölgeleri için mevsimlik çalışma söz konusu olabilir.
İŞ BULMA İMKÂNLARI Yiyecek ve içecek hizmetleri alanından mezun olanlar, her türlü konaklama ve seyahat işletmelerinde dalları ile ilgili bölümlerde çalışabilirler. Fuar/kongre, otobüs/tren, hava yollarının ilgili bölümlerinde çalışabilirler. Ayrıca mutfağı, pastaneleri olan işletmeler ile her türlü yiyecek ve içecek hizmetleri sektöründe görev alabilirler.
EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI Bu mesleklerin eğitimi; Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinde, Anadolu meslek ve meslek liselerinde Yiyecek İçecek Hizmetleri alanındaki diploma programlarında verilmektedir. Bu okullarda uygulanan yeterliliğe dayalı modüler öğretim programları geniş tabanlı, yatay ve dikey geçişlere imkân veren bir yapıya sahiptir. Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı aşçılık, servis elemanlığı, pastacılık, barmenlik, hosteslik dallarından mezun olanlar, ÖSS’de başarılı oldukları takdirde dört yıllık fakültelerin (lisans) ilgili bölümlerine girebilecekleri gibi sınavsız geçiş hakkından yararlanarak iki yıllık meslek yüksekokullarına (ön lisans) da devam edebilirler. Meslek yüksekokullarını başarıyla bitirenler, ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş sınavında başarılı olduklarında, alanları ile ilgili dört yıllık fakültelerde öğrenim görebilirler.