Dört Halife Devri (Cumhuriyet Devri) İSLAM TARİHİ Hz.Muhammet Dönemi (610-632) Dört Halife Devri (Cumhuriyet Devri) (632-661) Emeviler (661-750) Abbasiler (750-1258) Endülüs Emevileri (756-1031) Beni Ahmer (1031-1469) ÖZGÜ® GÜVE®CİN TA®İH NOTLA®I

ARABİSTAN’IN DURUMU ** Küçük devletler ve kabileler vardır. (Siyasi birlik yoktur) ** Çok tanrılı inanç (PUT), Hıristiyanlık ve Musevilik vardır. (İnanç birliği yoktur)

Mekke’nin önemli bir merkez olmasında; * Ticaret yolları üzerinde olması. * Kabe’nin Mekke’de bulunması etkili olmuştur.

Haram Aylar (Savaş olmaz) * Kabe çevresinde kurulan panayırlar, hem Mekke’nin zenginleşmesini, hem de siyasal açıdan parçalanmış olan Arap toplumunun kültürel bağlarının güçlenmesini sağlamıştır.

SOSYAL HAYAT GÖÇEBE (BEDEVİ) ŞEHİRLİ (MEDENİ)

BEDEVİ

İSLAMİYET ÖNCESİ ARAPLAR 1. Göçebelik yaygındır (Bedevi). Kabileler halinde yaşam vardır. 2. Siyasi birlik yoktur. 3. Kabileler arası savaş ve kan davaları var. 4. Putperesttirler. 5. Mekke kutsaldır. (Kabe) 6. Ticaret temel geçim kaynağıdır. 7. Erkek egemendir (Ataerkil). 8. Cahiliye devri denir. 9. Edebiyat ve şiir gelişmiştir.

İSLAMİYET SONRASI ARAPLAR 1. Siyasi birlik sağlandı. 2. Yerleşik yaşam yaygınlaştı. 3. Ticaret ve Mekke yine önemlidir. 4. Erkek egemen. 5. Resim ve heykelcilik yasaklanmıştır. 6. Mimari gelişmiştir. (Emeviler)

Hz.Muhammed Dönemi

I.AKABE BİATI (621) 12 Medineli, müslüman oldu. II.AKABE BİATI (622) 75 Medineli, müslüman oldu. * Hz.Muhammet ve diğer Müslümanlar Medine’ye davet edildi.

KAVRAMLAR: BİAT: Bir kimsenin hakimiyetini tanıma, itaat etme. CAHİLİYE: Arapların İslamiyet’ten önceki dönemi. CİHAT: Din uğruna yapılan her türlü çalışma, savaş. EMİR: Vali, komutan, yönetici, bey anlamına gelir.

KAVRAMLAR: FİDYE: Kurtulma bedeli. Suç karşılığı verilen para yada mal. GANİMET: Savaşta düşmandan ele geçirilen mal, para veya esir. GAZİ: İslamiyet’te, din, vatan gibi değerler uğruna savaşan. GAZVE: Hz.Muhammet’in bizzat katıldığı savaşlar.

medine mekke

Hicret (622) SONUÇLARI: Müslümanlar Mekkelilerin baskı ve şiddetinden kurtuldu. İslamiyet yayılma alanı buldu. Hicri takvimin başlangıcı kabul edilecektir. Göç eden Müslümanlara “ Muhacir” Medineli Müslümanlara ise “Ensar” (yardımcı) denilmiştir. Medine sözleşmesi (Anayasası) Müslümanlar ile Yahudiler ve Putperestleri içine alıyor. NOT: Bu belge İslam devletinin Medine’de bir şehir devleti olarak kurulduğunu kanıtlar.

Hz.Muhammed Dönemi (610–632) Bedir Savaşı (624) Uhud Savaşı (625) Hendek Savaşı (627) Hudeybiye Antlaşması (628) Hayber’in Fethi (629) Mu’te Seferi (629) Mekke’nin Fethi (630) Huneyn Savaşı ve Taif Seferi (630) Tebük Seferi (631)

Hz.Muhammet, Mekkelilerle Hudeybiye Barış Antlaşması’nı imzaladı. Bu durum: Mekkeliler, Hz.Muhammet’in gücünü ve varlığını resmen tanımıştır. ..::KURAL::.. Antlaşma imzalamak daima resmen tanınma ve karşı tarafın gücünü kabul etme anlamına gelir.

Ticaret için gelenler İslamiyet’ten etkilenmiştir. Hz.Muhammet, Arabistan’ın din ve ticaret merkezi olan Mekke’yi fethetmiştir. Bu durum: İslamiyet’in tanınması ve yayılmasına sebep olmuştur. .:ÇÜNKÜ:. Ticaret için gelenler İslamiyet’ten etkilenmiştir.

ortadoğu

DÖRT HALİFE DEVRİ (CUMHURİYET DEVRİ) Hz.Ebubekir Dönemi: * Yalancı Peygamberler, dinden dönenler, zekat vermek istemeyenler ile mücadele edildi. * İç karışıklıklar sona erdi, merkezi ve siyasi otorite sağlandı. * Savaşlarda hafızların şehit düşmesi üzerine Kur’an kitap haline getirildi. * İlk kez halifeye, komutanlara, önemli devlet memurlarına maaş bağlandı. (teşkilatlanma)

KAVRAMLAR: HAFIZ: Kur’an’ı ezbere bilen kişi. HALEF: Birinin yerine geçen kişi. MEZHEP: Aynı inancı ve görüşü benimseyenlerin takip ettikleri yol. MUHASARA: Kuşatma. MÜŞRİK: Allah’a ortak koşan. Mekkeliler.

Hz.Ömer Dönemi: * Divan, İkta sistemi, Büyük iller oluşturuldu, * Valilerin yanına kadılar atandı (Yargıda bağımsızlık sağlandı) * Düzenli ordu oluşturuldu, ordugah şehirleri kuruldu, * Beyt-ül Mal (Devlet hazinesi) kurulmuştur, * Hicri takvim kullanılmaya başlandı, * İslam devletinin teşkilatlanma çalışmaları tam devlet aşamasına geçildiğini gösterir.

Hz.ÖMER Döneminde; Eyalet valileri, Halife unvan ve alametlerini kullanamaz. Halifenin tayin ettiği kişileri görevden alamazdı. BU DURUM: Merkezi otoritenin güçlü olmasına neden olmuştur. ÇÜNKÜ: Halife, siyasal gücü tamamen kendi elinde tutmaktaydı.

Hz.Osman Dönemi: * İlk İslam Donanması oluşturuldu (Denizlerde etkinlik ve güç arttı) * Kur’an çoğaltılarak önemli merkezlere gönderildi (yorum farkını önlemek, dinde birliği sağlamak için) * Hz.Osman devlet kademelerine akrabalarını getirmiştir (Emevi-Ümeyye). (Bu durum tepkilere ve iç karışıklıklara sebep olacaktır) * Hz.Osman şehit edilecektir.

Kendi soyundan olanları himaye etmiştir. Hz.Osman Kendi soyundan olanları himaye etmiştir. Bu durum: İç karışıklıklara yol açmıştır. ..::KURAL::.. Rüşvet ve adam kayırma (iltimas-torpil) daima iç huzursuzluklara yol açar.

Hz.Ali Dönemi: * Cemel Vakası (Deve olayı) (656): Merkez Kufe’ye taşındı. Müslümanlar arasında ilk mücadeledir (Savaştır). * Sıffin Savaşı (657): Ali ile Muaviye arasında oldu. Hakem olayı: 1. Ali taraftarları - (Şii) 2. Muaviye taraftarı - (Emevi) 3. Hariciler NOT: Müslümanlar arasında ilk ayrılıklar ortaya çıktı.

“Ayrı ayrı halife olmak” BU DURUM: Hz.ALİ DÖNEMİNDE; Sıffin Savaşı ve Hakem Olayı’ndan sonra, Hz.Ali ve Muaviye ayrı ayrı halifeliklerini ilan etmişlerdir. VURGU: “Ayrı ayrı halife olmak” BU DURUM: İki ayrı siyasi gücün (halifelik) ortaya çıkması anlamına gelir. Yani İslam dünyası siyasi olarak bölünmüştür.

Bu olayların ortak sonucu aşağıdakilerden hangisidir? Hz.Ali döneminde; Cemel olayı Sıffin Savaşı ve Hakem Olayı yaşanmıştır. Bu olayların ortak sonucu aşağıdakilerden hangisidir? A. Türklerin İslamiyet’i benimsemesi B. İslam fetihlerinin artması C. İslam dünyasında mezhep ayrılıklarının yaşanması D. İslamiyet’in geniş alanlara yayılması E. Halifeliğin saltanata dönüşmesi

Bu olayların ortak sonucu aşağıdakilerden hangisidir? Hz.Ali döneminde; Cemel olayı Sıffin Savaşı ve Hakem Olayı yaşanmıştır. Bu olayların ortak sonucu aşağıdakilerden hangisidir? A. Türklerin İslamiyet’i benimsemesi B. İslam fetihlerinin artması C. İslam dünyasında mezhep ayrılıklarının yaşanması D. İslamiyet’in geniş alanlara yayılması E. Halifeliğin saltanata dönüşmesi

Dört Halife Döneminde, I. Sınırlar genişledi ve yeni ihtiyaçlar ortaya çıktı. II. İslam orduları çok sayıda farklı milletle tanışmıştı. Bu öncüllerin ortak sonucu; Yeni bir devlet düzenine geçilmiş ve yeni kurumlar meydana getirilmiştir. İslamiyet Arap olmayan kavimler arasında da yayılmaya başlamıştır. İslam kültür ve uygarlığı gelişmiştir.

Dört Halife Döneminde, Ülkeyi dini ve siyasi devlet başkanı olarak yöneten halifeler seçimle işbaşına getirilmiştir. Buna göre; Yönetim şekli Cumhuriyete benzer, Saltanata yer verilmemiştir.

EMEVİLER DÖNEMİNDE * İstanbul iki kez kuşatıldı.( 669-674) * Fetihlere ağırlık verildi. * İslam devleti imparatorluk oldu. * Devlete Arap devleti özelliği kazandırıldı. - Arap milliyetçiliği yapıldı. Bu durum diğer milletlerin İslamiyet’e ve Emeviler’e sıcak bakmasını engelledi.

Akdeniz de İslam egemenliği sağlandı. Halifelik saltanat haline geldi. Yani babadan oğla geçti. (Muaviye – Yezid) Akdeniz de İslam egemenliği sağlandı. Muaviye döneminde Posta teşkilatı ve Muhafız birliği kuruldu(Merkeziyetçilik). Abdülmelik döneminde ilk İslam parası bastırıldı. (Ekonomik bağımsızlık) İlk kez Arapça resmi dil oldu (Milliyetçilik).

Tarık Bin Ziyad İspanya’yı Fethetmiştir Cebel-i tarık

EMEVİLER: Fethettikleri ülkelere Arap dili ve kültürünü kabul ettirmiştir. BU DURUM: Ulusalcı (milliyetçi) bir politika izlediklerinin bir kanıtıdır. AYRICA: Hoşgörülü olmayan bu politika, İslamiyet’in yayılmasını engellemiştir.

Emevilerin Yıkılış Nedenleri Arapların kendi aralarındaki mücadeleleri. Arap olmayanlara değer verilmemesi ve onlara köle (Mevali) gibi davranılması (Arap milliyetçiliği) Fetih hareketlerinin durması.

Emevi ailesi (ümeyye oğulları) arasında geçimsizlik başlaması. Emevi maliyesinin bozulması. Arap olmayan Müslümanlardan haraç ve cizye alınmaya devam edilmesi. Şii, harici ve Abbasi oğullarının yıkıcı çalışmaları.

EMEVİLER DÖNEMİNDE; Halifelik Muaviye’den oğlu Yezit’e geçmiştir. BU DURUM: Halifeliğin Saltanat ve Monarşiye dönüştüğü, Cumhuriyet ve demokrasiye son verildiği.

ABBASİLER Bağdat merkez. Bağdat’ta rasathane kuruldu. Türklere önem verildi. Devlet memurluklarına ve ordu komutanı görevlerine getirildiler. Irkçı politika izlemediler. İlim ve kültüre önem verdiler. Ümmetçidirler (Yani Arap milliyetçiliği yapmayıp, İslamiyet’i yaymak için çaba sarf ettiler).

Emir-ül Ümera: Abbasilerden başlayıp İslam devletlerinde görülecek olan bir unvandır. Yararlılık gösteren komutanlara bu unvan verilmiştir. Güçlenen bu komutanlar kendi adlarına para bastırıp, hutbe okutmaya başlayınca MERKEZİ OTORİTEYE zarar vermişler ve devletin YIKILMASINA sebep olmuşlardır.

ABBASİLER’de Emir-ül Ümera ve diğer bazı valilerin bağımsızlığını kazanması ile TAVAİF-İ MÜLÜK adı verilen devletçikler kurulmuştur.

Abbasi halifesi Memun döneminde; Yunan eserleri Arapça’ya çevrilmiş, Dar’ül Hikme (Bilgi evi) oluşturulmuş, İlk rasathane kurulmuştur. Buradan; Abbasilerin, BİLİMSEL ve KÜLTÜREL çalışmalara önem verdiklerini anlayabiliriz.

Buna göre Abbasiler için; I. Merkezi otorite zayıflamıştır. Abbasilerin son dönemlerinde bazı uzak eyaletler Tavaif-i Mülük adıyla, yarı bağımsız devletler haline gelmiştir. Buna göre Abbasiler için; I. Merkezi otorite zayıflamıştır. II. Halifelerin dinsel yetkileri azalmıştır. III. Komşu devletlerle sınır sorunları başlamıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. I, II ve III B. Yalnız I C. Yalnız II D. Yalnız III E. II ve III

Buna göre Abbasiler için; I. Merkezi otorite zayıflamıştır. Abbasilerin son dönemlerinde bazı uzak eyaletler Tavaif-i Mülük adıyla, yarı bağımsız devletler haline gelmiştir. Buna göre Abbasiler için; I. Merkezi otorite zayıflamıştır. II. Halifelerin dinsel yetkileri azalmıştır. III. Komşu devletlerle sınır sorunları başlamıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. I, II ve III B. Yalnız I C. Yalnız II D. Yalnız III E. II ve III

ENDÜLÜS EMEVİLERİ Kültür ve medeniyet alanında çok gelişmiştir. Avrupa’da kurulmuş ilk İslam devletidir. Avrupa’da Rönesans hareketlerine etki ve katkı yapmışlardır. Kütüphane, Medrese ve mimarisi ile meşhurdur. El Hamra sarayını yaptılar. Medreselerine gelen Avrupalı öğrenciler aracılığı ile İslam kültürü Avrupa’da yayıldı.

NOT: Endülüs Emevi Devleti’nin başkenti Kurtuba, Ben-i Ahmer Devleti’nin başkenti ise Gırnata’dır.

ENDÜLÜS EMEVİ DEVLETİ

TÜRK KÜLTÜRÜ’NDEN oluşur. ARAP-İSLAM KÜLTÜRÜ KUR’AN-I KERİM İRAN ve BİZANS HİNT ve HELLEN (LATİN) TÜRK KÜLTÜRÜ’NDEN oluşur.

EKONOMİ ve VERGİLER A.Müslümanlardan alınan vergiler: ZEKAT : Malının 1/40’ı kadar verilirdi. AŞAR : Tarım ürününün 1/10’u. B.Zımnilerden (Müslüman Olamayanlardan): CİZYE : Kafa yada kelle vergisi. HARAÇ : Tarım ürününün 1/5’i. C.Savaş Ganimetleri: 1/5’i. D.Bağlı devlet ve beyliklerden alınan vergiler.

HALİFELERİN KILIÇLARI TOPKAPI SARAYI

Bu durumun aşağıdakilerin hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? Abbasiler döneminde valilerden çoğu atandıkları vilayete gitmemiş, yerine bir vekil yollamıştır. Bu durumun aşağıdakilerin hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? A. Halifeliğin saltanata dönüşmesine B. Merkezi otoritenin zayıflamasına C. Orduda Türklere görev verilmesine D. Sınırların hızla genişlemesine E. Önemli görevlere İranlıların getirilmesine

Bu durumun aşağıdakilerin hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? Abbasiler döneminde valilerden çoğu atandıkları vilayete gitmemiş, yerine bir vekil yollamıştır. Bu durumun aşağıdakilerin hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? A. Halifeliğin saltanata dönüşmesine B. Merkezi otoritenin zayıflamasına C. Orduda Türklere görev verilmesine D. Sınırların hızla genişlemesine E. Önemli görevlere İranlıların getirilmesine