Gelir ve Kurumlar Vergileri 4691 Sayılı Teknoloji Bölgeleri Kanununun: Amacı Kapsamı Kanunda Yeralan Tanımlar Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Vergi Uygulamaları Turan ŞAHİN Gelir ve Kurumlar Vergileri Müdür V.

KANUNUN AMACI: Üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörleri arasında işbirliği sağlanarak, ülke sanayiinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması maksadıyla: 1- Teknolojik bilgi üretmek, 2- Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, 3- Ürün kalitesini veya standardını yükseltmek, 4- Verimliliği artırmak, 5- Üretim maliyetlerini düşürmek, 6- Teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, 7- Teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, 8- Küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak, 9- Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun kararları da dikkate alınarak teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, 10- Araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, 11- Teknoloji transferine yardımcı olmak ve yüksek ve ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamaktır.

Kanunun Kapsamı: Bu Kanun, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin: Kuruluşunu, İşleyişini, Yönetim ve denetimini Ve bunlarla ilgili kişi ve kuruluşların görev, yetki ve sorumluluklarını kapsar.

Bu Kanunda Yeralan Tanımlar: Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını, Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Bölge): belirli bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü ya da AR-GE merkez veya enstitüsünün olanaklarından yararlanarak Yüksek veya ileri teknoloji kullanan ya da yeni teknolojilere yönelik firmaların; a) Teknoloji veya yazılım ürettikleri / geliştirdikleri, b) Teknolojik bir buluşu ticari bir ürün, yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdikleri, c) Bu yolla bölgenin kalkınmasına katkıda bulundukları, d) Aynı üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü ya da AR-GE merkez veya enstitüsü alanı içinde veya yakınında; akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği, Siteyi veya bu özelliklere sahip teknoparkı, ifade eder.

Araştırma ve Geliştirme (AR-GE): Bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak: Yeni bilgileri elde etmek, Mevcut bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, Yazılım üretimi dahil olmak üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler oluşturmak, Mevcut teknolojik bilgiler ile yazılımları geliştirmek, Amacı ile yapılan düzenli çalışmaları, ifade eder.

AR-GE Merkezi veya Enstitüleri: Kamuya ait, yetişmiş nitelikli insan gücü ile günün modern teknolojilerine dayalı makine, donanım ve yazılımı içinde bulunduran, teknoloji ve ürün geliştirilmesine yönelik AR-GE faaliyetlerinin yapıldığı mekânları, İfade eder.

Üniversite: Mühendislik ve temel bilimler dallarında yapılanmasını gerek insan gücü ve teknik donanım olarak tamamlamış ve gerekse doktora öğrencisi seviyesinde yeterli araştırma elemanın olduğu Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanan üniversiteleri ifade eder. Kurucu Heyet: Bölgenin içinde veya bulunduğu ilde yer alan en az bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü ya da kamu AR-GE merkez veya enstitüsü ve diğer kuruluş temsilcilerinden oluşan heyeti ifade eder.

Üründe Yenilik: Teknolojik açıdan yeni ürün, önceki ürün kuşağıyla karşılaştırıldığında malzemesi, parçaları ve yerine getirdiği işlevler açısından öze ilişkin, teknolojik farklar gösteren bir ürünü ifade eder. Üretim Yöntemlerinde Yenilik: Geleneksel üretim tesislerinde üretilemeyen, yeni ya da geliştirilmiş ürünlerin üretilmesinde veya halen üretilmekte olan ürünlerin yeni tekniklerle üretilmesinde kullanılan yöntemi ifade eder.

Yazılım: Bir bilgisayarın,iletişim cihazının veya bilgi teknolojilerine dayalı diğer bir cihazın çalışmasını ve kendisine verilen verilerle ilgili gereken işlemleri yapmasını sağlayan komutlar dizisinin veya programların ve bunların kod listesini, işletim ve kullanım kılavuzlarını da içeren belgelerin ve hizmetlerin tümünü ifade eder.

Yönetici Şirketin Kuruluşu, Yükümlülüğü Vergi ve Harç İstisnası: Yönetici şirket, 4691 Sayılı Kanuna uygun olarak Anonim Şirket şeklinde kurulan ve Bölgenin yönetimi ve işletmesinden sorumlu şirkettir. Kurucuları; Bölgenin içinde veya bulunduğu ilde yer alan: En az bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü veya Kamu AR-GE Merkezi yada enstitüsü bulunması şarttır. c) Yukarıdaki kurum ve kuruluşların, şirketleri ve/veya vakıf işletmeleri ile de yönetici şirkete katılmaları mümkündür. Yönetici şirkete ayrıca; a) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalar ve borsalar, b) Yerel yönetimler, c) Bankalar ve finansman kurumları, d) Yerli özel hukuk tüzel kişileri, e) AR-GE ve teknoloji geliştirme ile ilgili vakıf ve dernekler, f) İlgili kamu kuruluşları, g) İhracatçı birlikleri kurucu ya da sonradan ortak olarak iştirak edebilirler. h) Yabancı özel hukuk tüzel kişileri 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde gerekli izinleri almak kaydıyla yönetici şirkete iştirak edebilirler.

Yönetici Şirketin Yükümlülüğü Bölgenin kuruluş aşamasında plânlama ve projelendirmenin yapılması, Gerekli alt yapı ve üst yapı hizmetleri ile Bölge için gerekli her türlü hizmetlerin yürütülmesi, Bölgenin bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde gösterilen amaca uygun olarak yönetilmesi, Girişimcilerin ve üçüncü şahısların buna aykırı davranışlarının önlenmesi, gerekli olan diğer önlemlerin alınması ile, Yükümlüdür.

Yönetici Şirketin Yükümlülüğü 2) Yönetici şirket, ücreti gelir vergisi istisnasından yararlanan kişilerin bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetler. Bölgede fiilen çalışmayanlara istisna uygulandığının tespit edilmesi halinde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin cezalardan yönetici şirket de ayrıca sorumludur.

Yönetici Şirketin Vergi ve Harç Muafiyet ve İstisnası Yönetici şirketin kuruluşunu gerçekleştirerek tüzel kişiliğinin Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilip, Maliye Bakanlığı’na başvuruda bulunduktan sonra Teknoloji Bölgeleri Kanunu’nun uygulanması ile ilgili işlemleri 31.12.2013 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan (Damga Vergisi ve Harçdan) muaftır. Yönetici şirketin Bu Kanunun uygulanması ile ilgili elde edilen kazançları da 31.12.2013 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır.

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Vergi Uygulamaları Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnaları, Bölgede faaliyet gösteren Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine sağlanan Katma Değer Vergisi İstisnası, Yönetici şirkette çalışan hizmet erbapları ile Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin çalıştırdığı hizmet erbaplarının ücretlerine uygulanan Stopaj Gelir Vergisi ve Damga Vergisi İstisnaları, olarak sıralanabilir.

BÖLGEDEKİ KAZANÇ İSTİSNASININ KAPSAMI Teknoloji geliştirme bölgelerinde yazılım ve Ar-Ge faaliyetinde bulunan şirketlerin, bu faaliyetler sonucu buldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, bu ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırılmak suretiyle istisnadan yararlanabilecektir. Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyle doğan kazancın diğer kısmı ise istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Örneğin; teknoloji geliştirme bölgesinde yazılım faaliyetinde bulunan şirketin, ürettiği yazılımların lisans satışından veya kiralanmasından elde edeceği kazançlar istisnadan yararlanacak, ancak söz konusu yazılımın disk, CD veya elektronik ortamda pazarlanmasından elde edilen kazançların (lisansa isabet eden kısmı hariç) istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır. Ancak, lisans, patent gibi gayrimaddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım gibi faaliyetlerden elde edilen kazançların istisna kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Aynı şekilde, bir ilaç şirketince bölgede gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyeti sonucu ortaya çıkan kanser ilacına ait gayrimaddi hakkın kiralanması veya devrinden elde edilecek kazançlar istisnadan yararlanacak, ilacın bizzat üretilerek satılması halinde bu faaliyetten elde edilen kazancın gayrimaddi hakka isabet eden kısmı hariç istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır. İstisna uygulamasında, mükellefin tam veya dar mükellefiyet esasında Gelir veya kurumlar vergisine tabi olmasının bir önemi yoktur. İstisna, sadece yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen kazançlara tanınmıştır.

Mükelleflerin bölgede faaliyete geçtikleri tarih itibarıyla tamamlamış oldukları yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı projelerden elde edecekleri kazançların istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin esas faaliyetleri dışında ancak, normal ticari işlemleri kapsamında elde edecekleri gelirleri ile olağandışı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilmez. Mükelleflerin bölgede faaliyete geçmeden önce başlayıp, bölgede devam ettirdikleri yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı projelerden sağladıkları kazancın, ancak projenin bölgede gerçekleştirilen kısmına isabet eden tutarı istisnadan yararlanabilecektir.

İstisna kazanç tutarlarının tespiti 1) İstisna kapsamındaki faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurlarının düşülmesi sonucu bulunacak kazancın tamamı gelir ve kurumlar vergisinden istisna olacaktır. İstisna kazancın ve bu bağlamda gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, Kanunun uygulaması kapsamında bulunan ve bulunmayan hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi ve istisna kapsamında olan faaliyetlere ait hasılat, maliyet ve gider unsurlarının, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekmektedir.

İstisna kazanç tutarlarının tespiti 2) Bölgede yer alan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin kanunda belirtilen faaliyetleri sonucu oluşan kazançları, zarar ile sonuçlanmış ise, bu zararların diğer faaliyetler sonucu oluşan kardan indirilmesi mümkün değildir.

İstisna kazanç tutarlarının tespiti 3) Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin, 4691 sayılı Kanunun kapsamı dışındaki ticari işlemlerinden elde edecekleri gelirleri ile olağandışı gelirlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu kapsamda, nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz gelirleri, yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları ve iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir. İstisna kazanç tutarlarının tespiti

İstisna kazanç tutarlarının tespiti 4) Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine, diğer kurumlardan geri ödeme koşuluyla sermaye desteği olarak sağlanan yardımlar, borç mahiyetinde olduğundan bu yardımların ticari kazanca dahil edilmesi söz konusu olmayacaktır. Diğer taraftan, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren mükelleflere, istisnadan yararlanan Ar-Ge projelerine ilişkin olarak, TÜBİTAK ve benzeri kurumlar tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğer kurumların bu mahiyetteki her türlü bağış ve yardımları, kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadan yararlandırılacaktır.

MÜŞTEREK GENEL GİDERLER VE AMORTİSMANLARIN DAĞITIMI Müşterek Genel Giderlerin Dağıtımı: İstisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde, müşterek genel giderlerin bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılması gerekir. Örnek: Teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyet gösteren X A.Ş.’nin müşterek genel giderleri 10.000,00.-TL’dır. İstisna kapsamına giren faaliyetlerin maliyeti 20.000,00.-TL, istisna dışı faaliyetlerin maliyeti 60.000,00.-TL ise; İstisna kazançların maliyeti : 20.000,00.-TL İstisna dışı kazançların maliyeti: 60.000,00-TL Toplam maliyet 80.000,00.-TL İstisna kazançların toplam maliyete oranı : 20.000/80.000= %25 Müşterek genel giderlerin istisna kazançlara isabet eden kısmı: 10.000*%25= 2.500.-TL olacaktır.

Müşterek Kullanılan İktisadi Kıymetlere Ait Amortismanların Dağıtımı: Mükelleflerin istisna kapsamına giren ve girmeyen üretim faaliyetlerinde müştereken kullandığı tesisat, makine ve taşıtlarına ilişkin amortismanların ise bunların her bir işte kullandıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir. Örnek : Teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyet gösteren Y A.Ş.’nin müşterek olarak kullandığı makineler için 6.000,00.-TL amortisman ayırmıştır. Makineler ,istisna kazanç kapsamındaki faaliyetlerde yıl içinde toplam 108 gün, diğer faaliyetlerde 252 gün kullanılmış ise; Makinelerin Toplam Kullanma Gün Sayısı: 108+252=360 İstisna faaliyetlerde kullanılan gün sayısının toplam gün sayısına oranı : 108/360= % 30 İstisna kazançlara isabet eden amortisman tutarı : 6.000 * % 30 = 1.800.-TL olacaktır.

İSTİSNA KAPSAMINDAKİ KAZANÇLARIN DAĞITILMASI Yönetici şirketler dahil olmak üzere, bölgede faaliyet gösteren kurumların, bu bölgelerde elde ettikleri kazançları dağıtmaları halinde, dağıtılan kâr payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılması gerekmektedir. Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan kurumların Karlarını sermayelerine eklemeleri halinde kar dğıtımı yapmış sayılmayacaklarından vegi tevkifatı da yapılmayacaktır. Buna göre : 1-) Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinin b-i ve b-ii alt bentlerindeki ortakların durumuna göre yapılacak vergi tevkifatı:

İSTİSNA KAPSAMINDAKİ KAZANÇLARIN DAĞITILMASI a) Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b-i) alt bendi ile; Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75'inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2), (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

İSTİSNA KAPSAMINDAKİ KAZANÇLARIN DAĞITILMASI b) Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b-ii) alt bendi ile; Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara (Türkiye’de bir işyeri yada daimi temsilcisi aracılığıyla kar payı elde edenler hariç) gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75'inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2), (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

2) Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesinin ikinci fıkrası ve 30'uncu maddesinin üçüncü ve altıncı fıkraları uyarınca da elde edenin hukuki durumuna göre bölgede bulunan kurumların bu bölgelerde elde ettikleri kazançları dağıtmaları halinde vergi kesintisi yapmaları gerekmektedir. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15'inci maddesinin ikinci fıkrasında; vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan Gelir Vergisi Kanununun 75’inci maddesinin ikinci fıkrasının 1, 2 ve 3 numaralı bentlerdeki kâr payları üzerinden, (bu maddenin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tabi tutulan kazançlar hariç olmak üzere )% 15 oranında vergi tefkifatı yapılır.

30’uncu maddesinin (3) numaralı fıkrasında tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye'de bir iş yeri veya daimî temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan (Kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan kâr payları üzerinden bu Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tâbi tutulan kazançlar hariç olmak üzere % 15 oranında, (6) numaralı fırkasında ise, Yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan ana merkeze aktardıkları tutar üzerinden, kurum bünyesinde % 15 oranında, kesinti yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

BÖLGEDEKİ KAZANÇLARA UYGULANAN İSTİSNA VE AR-GE İNDİRİMİ Teknoloji geliştirme bölgelerinde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinden bir kazanç doğması ve bu kazançla ilgili olarak 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesinde yer alan istisnadan yararlanılacak olması durumunda, istisna uygulanacak kazancın elde edilmesine yönelik olarak yapılan harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilmeyecektir. Diğer bir ifadeyle, kazancına istisna uygulanacak Ar-Ge faaliyetleri için yapılan harcamalar dolayısıyla Ar-Ge indiriminden yararlanılması söz konusu değildir.

İstisna uygulamasında süre İstisna, 31/12/2013 tarihine kadar uygulanacak olup istisna süresinin başlangıç tarihi olarak, yönetici şirketten izin alınarak bölgede fiilen faaliyete geçilen tarih esas alınacaktır. Yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançları da 31/12/2013 tarihine kadar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

İstisna Kazancın Beyannamede Gösterilmesi İstisna kapsamındaki kazançlar, kurumlar vergisi beyannamesinin Tablo:5 de “zarar olsa dahi indirilecek istisnalar” bölümünde yer alan “teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilecek kazançlar”44. satırında gösterilir. Kurum Geçici Vergi Beyannamesinde ise; Tablo 1’de “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” başlıklı 9’uncu satırında gösterilecektir. İstisnaya tabi faaliyetin zararla sonuçlanması halinde, zarar tutarı “kanunen kabul edilmeyen giderler” satırında gösterilir. Geçici vergi beyannamesinde de aynı esaslar geçerlidir.

İstisna Kazancın Beyannamede Gösterilmesi İstisna kazançların yıllık gelir vergisi beyannamesinde gösterilmesi ise; Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi eki bildirimin Tablo 3’teki “Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlar” başlığını taşıyan 18’inci satırda gösterilecek ve Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine taşınmayacaktır. Gelir Geçici Vergi Beyannamesinde ise, 3 No.lu Tablonun “4691 Sayılı Kanun kapsamındaki istisnalar” satırına yazılacak ve matraha dahil edilmeyecek, üzerinden geçici vergi de hesaplanmayacaktır.

Bölgedeki işyeri kiralamalarında gelir vergisi kesintisi Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin vakıflardan taşınmaz kiralamaları halinde, vakfa yapacakları kira ödemeleri üzerinden (bu vakıfların Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış olup olmadığına bakılmaksızın), Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinin (b) alt bendine göre vergi kesintisi yapmaları gerekmektedir. Yönetici şirketlerin ilgili mevzuat uyarınca anonim şirket olarak kurulması zorunlu olduğundan, bu şirketlerden yapılan kiralamalarda ödenen kira bedelleri üzerinden vergi kesintisi yapılmayacaktır.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre bildirim ve beyanın yapılması gereken yer 19/6/2002 tarih ve 24790 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin 37 nci maddesinde; yönetici şirketin kuruluşunun Ticaret Sicili Gazetesinde ilanından sonra Maliye Bakanlığına başvuruda bulunması gerekir. Bölgede yer alan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarının gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilebilmesi için, bölgede faaliyette bulunulduğunu gösteren yönetici şirketten alınan bir belgeyi dilekçelerine ekleyerek Gelir ve Kurumlar Vergisi yönünden bağlı bulunulan vergi dairesine bildirmeleri gerekmektedir.Girişimcilerin, istihdam ettikleri tüm araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge projelerindeki personelin listesini, görev tanımlarını, nitelik ve çalışma sürelerini yönetici şirkete onaylattıktan sonra aylık olarak, Gelir ve Kurumlar vergileri yönünden bağlı oldukları veri dairesine verecekler,bu listenen bir örneğini de muhtasar yönünden bağlı bulunulan vergi dairesine vermeleri gerkmektedir. Bölgede faaliyete geçen mükellefler, işe başlama, işi bırakma ve diğer değişiklikler konusunda Vergi Usul Kanununda yer alan hükümlere uymak zorundadır.

PERSONEL ÜCRETLERİNDE İSTİSNA UYGULAMALARI Bölgede çalıştırılan personelin istisnadan yararlanması için, Teknoloji Geliştirme Bölgesinde araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge çalışanı olması gerekmektedir. Araştırmacı, yazılımcı ve AR-GE personelinin kanuni izin süreleri içerisinde hak kazandıkları ücretlerin de istisnaya konu edilmesi gerekir. Bu personele çeşitli adlarla yapılan ve ücret olarak değerlendirilebilecek prim, ikramiye ve benzeri ödemeler de istisna kapsamındadır. Söz konusu personelin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31.12.2013 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır.

PERSONEL ÜCRETLERİNDE İSTİSNA UYGULAMALARI Personelin araştırma, yazılım ve AR-GE çalışmaları dışında kalan görevleri dolayısıyla ödenen ücretler istisna kapsamında değerlendirilemez. Personelin hem bölge içinde hem de bölge dışındaki projelerde çalışıyor olması halinde sadece bu bölge içerisinde çalışılan süreye tekabül eden kısmı gelir vergisinden istisnadır. Bölge dışında çalışılan süreye ait hak ve kazanılan ücret ise gelir vergisine tabidir. Ayrıca, bölgede geliştirilen projelerin pazarlanması amaçlı olarak bölge dışında çalışılan sürelerin de  istisna kapsamına dahil edilmesi söz konusu değildir.

PERSONEL ÜCRETLERİNDE İSTİSNA UYGULAMALARI Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin bu bölgelerde ki çalışmaları karşılığı alacakları ücretler çin Vergi Usul Kanununun 238'inci maddesi uyarınca ücret bordrosu düzenlemekle birlikte, söz konusu bordroda gelir vergisi tevkifatına yer verilmemesi ve bu ücret ödemelerine ilişkin tutarın muhtasar beyannameye dahil edilmemesi gerekmektedir.

PERSONEL ÜCRETLERİNDE İSTİSNA UYGULAMALARI Şirketlerin istihdam ettiği tüm araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge projelerindeki personelle ilgili listenin görev tanımlamlarını, nitelik ve çalışma sürelerini yönetici şirkete onaylattıktan sonra aylık olarak kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine,bir örneğini de muhtasar beyanname yönünden bağlı bulundukları vergi dairelerine vermeleri gerekmektedir.

SİGORTA PRİM DESTEĞİ 5746 sayılı kanununun 3'üncü maddesi hükmü ile; 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş fiilen çalışan personelin gelir vergisinden istisna tutulan ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yılı aşmamak üzere ve 31.12.2013 tarihine kadar Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.

Katma Değer Vergisi İstisnası Katma Değer Vergisi Kanunu”nun Geçici 20 nci maddesine göre: Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin münhasıran bu bölgelerde gerçekleştirdikleri yazılım ve araştırma-geliştirme faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları gelir ve kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içerisinde münhasıran bu bölgede ürettikleri sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri 31.12.2013 tarihine kadar Katma Değer Vergisinden istisnadır.

Katma Değer Vergisi İstisnası Teknoloji Geliştirme bölgelerindeki girişimcilerin kazançlarına Gelir ve Kurumlar vergisi yönünden yapılan vergisel teşvik, 26.06.2001 tarihli 4691 yasayla yapılmıştır. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde üretilen sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetlerle ilgili katma değer vergisi teşviki ise, 5035 sayılı yasanın geçici 20 maddesi ile 01.01.2004 tarihinden itibaren yürürlüktedir. Bu nedenle 26.06.2001-01.01.2004 tarihleri arasında bu bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin kazançları Gelir ve Kurumlar vergisi yönünden istisna tutulmakta ancak katma değer vergisine tabi tutulmaktaydı. Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançların lisanas ve patent kısımlarına ait kısmı istisna kapsamına alınmış olmasına rağmen, katma değer vergisinde, istisna edilen teslim ve hizmetler sayılarak (sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı ) daha sınırlı bir istisna uygulaması düzenlenmiştir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde, gelir ve kurumlar vergileri ile katma değer vergisinde istisna kapsamında bulunan teslim ve hizmetler birebir örtüşmemektedir.

Katma Değer Vergisi İstisnası Katma Değer Vergisi Kanununun geçici 20 maddesinde ki teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunanlara yönelik istisna uygulaması, kısmi istisnadır. Bu nedenle, istisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerin bir arada yapılması durumunda, kısmi istisna kapsamına giren faaliyetlere ilişkin yüklenilen katma değer vergisinin indirim ve iade konusu yapılmaması, işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekir. Ancak, 23.06.2010 tarih ve KDV-57/2010-5 sayılı sirkülerde yapılan açıklamalara göre; Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösterenler tarafından verilen bazı yazılım hizmetleri dolayısıyla yüklenilen KDV, ürettikleri yazılımı Türkiye'de satmaları halinde indirim konusu yapılmayacaktır. Ancak, söz konusu yazılım hizmetinin yurt dışındaki bir müşteriye verilmesi halinde Kanunun 11 ve 12 nci maddeleri kapsamında KDV istisnası uygulanacak, Kanunun 32 nci maddesine göre bu işlem nedeniyle yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilecek, indirilemeyen KDV ise iade edilebilecektir.

Kısmi İstisna Kapsamındaki Teslim Ve Hizmetlerin Katma Değer Vergisi Beyannamesinde Gösterilmesi; Teknoloji Geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunanların Kısmi istisna kapsamında bulunan işlemlerine ait teslim ve hizmetler 1 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesinin “Kısmi İstisna Kapsamına Giren İşlemler, başlıklı 7 nci tablosunda gösterilmesi gerekir. Kısmi istisna kapsamında yapılan teslim ve hizmet bedeli ile yüklenilen katma değer vergisi tutarının beyan edileceği bölümler tabloda yer almaktadır.

Kanunun Geçici 2'inci maddesinde Bölgede çalışan: 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda Yer alan Damga Vergisi İstisnası Kanunun Geçici 2'inci maddesinde Bölgede çalışan: - Araştırmcı Personele, - Yazılımcı Personele, - Ar-Ge Personeline, Bu görevleri ile ilgili yapılan ücret ödemelerinden 31/12/2013 tarihine kadar damga vergisi kesintisi yapılmaması gerekmektedir

492 sayılı Harçlar Kanununun 59 uncu maddesinin (n) bendine göre; 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda Yer Alan Harç İstisnası 492 sayılı Harçlar Kanununun 59 uncu maddesinin (n) bendine göre; Organize sanayi Bölgeleri ile endüstri veya teknoloji geliştirme bölgelerinde yer alan gayrimenkullerin ifraz veya taksim veya birleştirme işlemlerinin harçtan istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda Yer Alan Harç İstisnası   Konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı, program ve lisans türleri itibarıyla istisnadan yararlanılacak bedele ilişkin olarak asgari sınır belirlemeye, istisna uygulanacak yazılım programlarını tanımlamaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkili kılınmıştır.

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ SORU – CEVAP Soru 1 : Bölge içerisinde seri üretim (örn; elektronik cihaz üretimi) yapıldığı takdirde bu üretimin vergisel durumu nedir? Bu üretimden doğan kazançlarda vergiden muaf mıdır? Bu anlamda bölge içerisinde seri üretim yapmak mümkün müdür? Bölge içerisinde seri üretim yapmanın dışarıda yapmakla arasında fark var mıdır? Cevap 1: 1 Seri No.lu 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yer alan açıklamalara göre; teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren mükelleflerin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar, faaliyete başlanılan tarihten bağımsız olmak üzere, 31/12/2013 tarihine kadar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bölgede faaliyette bulunan mükelleflerin bölge dışında gerçekleştirdikleri faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar, yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilmiş olsa dahi istisnadan yararlanamaz.

Öte yandan, teknoloji geliştirme bölgelerinde yazılım ve Ar-Ge faaliyetinde bulunan şirketlerin, bu faaliyetler sonucu buldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, bu ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı, transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırılmak suretiyle istisnadan yararlanabilecektir. Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyle doğan kazancın diğer kısmı ise istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir. Ancak, lisans, patent gibi gayrimaddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım gibi faaliyetlerden elde edilen kazançların istisna kapsamında değerlendirileceği tabiidir. Örneğin; bir ilaç şirketince bölgede gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyeti sonucu ortaya çıkan kanser ilacına ait gayrimaddi hakkın kiralanması veya devrinden elde edilecek kazançlar istisnadan yararlanacak, ilacın bizzat üretilerek satılması halinde bu faaliyetten elde edilen kazancın gayrimaddi hakka isabet eden kısmı hariç istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır.

Soru 2: Teknoparkta çalışan kişiler ne kadar süre ile vergiden muaftırlar. Belli bir gün ile sınırlı mıdır? Cevap :2 4691 sayılı Kanunun Geçici 2'inci maddesine göre; Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve AR-GE personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31.12.2013 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Soru 3: Teknoparktaki şirketlerden istenen raporlar nelerdir ve bu raporların son teslim tarihleri nelerdir? Cevap 3: 19/6/2002 tarih ve 24790 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin 37 nci maddesinde, yönetici şirketin kuruluşunun Ticaret Sicili Gazetesinde ilanından sonra Maliye Bakanlığına başvuruda bulunacağı, bölgede yer alan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarının gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilebilmesi için gelir ve kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunulan vergi dairesine müracaat edecekleri, bu müracaata bölgede faaliyette bulunulduğunu gösteren yönetici şirketten alınan bir belgenin ekleneceği, girişimcilerin, istihdam ettikleri tüm araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge projelerindeki personelin listesini, görev tanımlarını, nitelik ve çalışma sürelerini yönetici şirkete onaylattıktan sonra aylık olarak ,gelir ve kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine bildirmeleri gerekmekedir.Bölgede faaliyette bulunan şirketlerin başkaca bir rapor vermeleri zorunlu değildir.Ancak AR-GE indirimleri için YMM Tasdik Raporu ibrazı zorunludur.

Soru 4: Doğum izni, yıllık izin vs Soru 4: Doğum izni, yıllık izin vs. gibi şartlar altında teknoparklarda çalışanlar vergiden muaf mıdır? Cevap 4: Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Uygulanan Vergisel Teşvikler başlıklı 28/10/2003 tarih ve KVK-1/ 2003-1 / Teknoloji Geliştirme Bölgeleri – 1 sayılı sirkülerde; Bölgede çalıştırılan araştırmacı, yazılımcı ve AR-GE personelinin kanuni izin süreleri içerisinde hak kazandıkları ücretlerin de istisnaya konu edilmesi gerekeceği ve anılan personele çeşitli adlarla yapılan ve ücret olarak değerlendirilecek ödemeler de (prim, ikramiye vb.) istisna kapsamında olacağı açıklanmıştır.

Soru 5: Ar-ge personelinin arge harici iş yapması durumunda kesilecek fatura ve bu işte çalışan personelin vergi olayları nasıl olmalıdır? Cevap 5: Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Uygulanan Vergisel Teşvikler başlıklı 28/10/2003 tarih ve KVK-1/ 2003-1 / Teknoloji Geliştirme Bölgeleri – 1 sayılı sirkülerde; Personelin hem bölge içinde hem de bölge dışındaki projelerde çalışıyor olması halinde sadece bölge içerisinde çalışılan süreye tekabül eden ücret kısmı gelir vergisinden istisnadır. Bölge dışında çalışılan süreye ait hak kazanılan ücret ise gelir vergisine tabi olacağı ve bölgede geliştirilen projelerin pazarlanması amaçlı olarak bölge dışında çalışılan sürelerin istisna kapsamına dahil edilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir.

BENİ SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.