Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi “MOBBİNG” İşyerinde Psikolojik Taciz Dr.Mustafa BOLKAN ANKARA 2014

KONU BAŞLIKLARI Mobing Nedir? Mobing Nasıl Uygulanır? Yasal Boyut Mobingle Mucadele İçin Neler Yapılabilir?

Latince Bir Kavram olan MOBBİNG, Psikolojik Şiddet Baskı Kuşatma Taciz Rahatsız Etme Sıkıntı Verme….

TANIM Mobbing İşyerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi yada kişilere yönelik gerçekleştirilen , belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur yada mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına ,sosyal ilişkilerine ve sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünüdür.

!!!!!!!!!! Özellikle hiyerarşik yapılanmış gruplarda ve kontrolün zayıf olduğu örgütlerde, gücü elinde bulunduran kişinin ya da grubun diğerlerine psikolojik yollardan uzun süreli sistematik baskı uygulamasıdır. Üstlerin mobbing alanları ile astların mobbing alanları farklılıklar gösterir.

Tanım ilk olarak 1980’li yıllarda Dr Tanım ilk olarak 1980’li yıllarda Dr. Heinz Leymann tarafından kullanılmıştır. Leymann’a göre, Mobbing uygulayan kişiler, aşırı kontrolcü, korkak,nevrotik ve iktidar açlığı olan kişilerdir.

Mobbing Nasıl Uygulanır? Kişiye yetenek ve becerilerinin çok altında veya uzmanlık alanına girmeyen işler verilir. İşle ilgili tüm önerileri reddedilir. Geliş gidiş saatleri, telefon konuşmaları,çay kahve molaları ayrıntılı olarak kontrol edilir. Sürekli eleştirilir veya küçümsenir. İşle ilgili önemli gelişme ve haberlerin dışında bırakılır. Arkasından çeşitli söylentiler çıkartılır.

Mobbing Yöntemleri Nelerdir? Kişinin kendini göstermesinin ve sağlıklı iletişim kurmasının engellenmesi. Sık sık sözünüz kesilir, yaptığınız iş sürekli olarak olumsuz eleştirilir. Jest ve bakışlarla rahatsızlık verilir. Tehdide kadar uzar.

devam… 2. Sosyal ilişkilere saldırı. 3. İtibar ve Şöhrete saldırı Sosyal ortamdan tecrit edilmesine çalışılır. En ufağından her türlü ilişki kesilir. Yok gibi kabul edilir ki bu ağır bir taciz yöntemidir. Sürekli dedikodu üretilir. İmajınız zedelenmeye ve böylece güvenirliliğinizin yitirilmesine çabalanır.

devam… Yetenek ve birikimlerinizle orantısız işler verilir. Sürekli iş değişikliği yapılır. Fiziksel olarak kaldıramayacağınız yoğunlukta işler yaptırılır. 4. Kişinin yaşam standartları ve mesleki konumuna yönelik saldırı. 5. Kişinin sağlığına yönelik saldırı

Mobbing Unsurları İşyerinde gerçekleşmelidir. Üstler tarafından astlarına uygulanabileceği gibi, astları tarafından üstlerine de uygulanabilir ya da eşitler arasında gerçekleşmesi mümkündür. Astın görevden sakınma amacıyla üstüne sürekli itirazı. Sistemli bir şekilde yapılmalıdır. Süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanmalıdır. Kasıtlı yapılmalıdır.

devam… Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olmalıdır. Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkmalıdır. Kişiye yönelik olumsuz tutum ve davranışlar gizli veya açık olabilir.

Peki Taciz Olmayan Durumlar? Farklı hukuki nitelik ve sonuçlar içerdiğinden fiziksel şiddet, cinsel taciz ve/veya hakaret niteliğindeki davranışlar. Arizi, tek seferlik ya da birden çok tekrarlansa bile strese ve doğal iş yorgunluğuna bağlanabilecek, süreklilik arz etmeyen olumsuz tutum, davranış, tartışma ve çekişmeler. İşyeri dışında gerçekleşen tutum ve davranışlar ve benzeri uyuşmazlıklar. İşin ve/veya görevin vasfı ve niteliğine ait kuralların uygulanması.

Mobbing Durumu Nasıl Ortaya Çıkar? Mesleki yeterliliğin sorgulanması, Kişiye güvenilmediğinin hissettirilmesi, Kasten, verilen süre içerisinde bitirilmeyecek görevler verilmesi, Kişiden bilgi saklanması, Kişinin görmezden gelinmesi, gruptan izole edilmesi, Yetkilerinin azaltılması.

Mobbing’in Etkileri Mobbing, insanın mesleki bütünlük ve benlik duygusunu zedeler. Paranoya ve kafa karışıklığına neden olur. Maruz kalan kişi kendine güven duygusunu yitirir, toplumdan soyutlanabilir. Huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duygularını yoğun bir şekilde yaşar. Mobbing, ağlama, uyku bozuklukları, depresyon, yüksek tansiyon, panik atak, kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve travma sonrası stres bozukluğu yaratabilir.

MOBBİNG’İN YASAL BOYUTU NEDİR?

Borçlar Kanunu Tasarısı’nın yasalaşması ile Türkiye “mobbing” kavramı ile tanışmıştır. Kanun, işverene işyerinde psikolojik tacizi engelleme yükümlülüğü getirir. 6098 sayılı Borçlar Kanunun 417. Maddesinde, işçinin hem kişiliğinin, hem yaşam ve vücut bütünlüğünün korunmasına yönelik düzenleme yapılmıştır.

Madde 417 İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür…..

BAŞBAKANLIK GENELGESİ 19 Mart 2011 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 27879 GENELGE Başbakanlıktan: Konu : İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi. 2011/2 Kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör işyerlerinde gerçekleşen psikolojik taciz, çalışanların itibarını ve onurunu zedelemekte, verimliliğini azaltmakta ve sağlığını kaybetmesine neden olarak çalışma hayatını olumsuz etkilemektedir. Kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre çalışanın aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde ortaya çıkan psikolojik tacizin önlenmesi gerek iş sağlığı ve güvenliği gerekse çalışma barışının geliştirilmesi açısından çok önemlidir. Bu doğrultuda, çalışanların psikolojik tacizden korunması amacıyla aşağıdaki tedbirlerin alınması uygun görülmüştür. 1. İşyerinde psikolojik tacizle mücadele öncelikle işverenin sorumluluğunda olup işverenler çalışanların tacize maruz kalmamaları için gerekli bütün önlemleri alacaktır. 2. Bütün çalışanlar psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek her türlü eylem ve davranışlardan uzak duracaklardır. 3. Toplu iş sözleşmelerine işyerinde psikolojik taciz vakalarının yaşanmaması için önleyici nitelikte hükümler konulmasına özen gösterilecektir. 4. Psikolojik tacizle mücadeleyi güçlendirmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi, ALO 170 üzerinden psikologlar vasıtasıyla çalışanlara yardım ve destek sağlanacaktır. 5. Çalışanların uğradığı psikolojik taciz olaylarını izlemek, değerlendirmek ve önleyici politikalar üretmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde Devlet Personel Başkanlığı, sivil toplum kuruluşları ve ilgili tarafların katılımıyla "Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu" kurulacaktır. 6. Denetim elemanları, psikolojik taciz şikâyetlerini titizlikle inceleyip en kısa sürede sonuçlandıracaktır. 7. Psikolojik taciz iddialarıyla ilgili yürütülen iş ve işlemlerde kişilerin özel yaşamlarının korunmasına azami özen gösterilecektir. 8. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı ve sosyal taraflar, işyerlerinde psikolojik tacize yönelik farkındalık yaratmak amacıyla eğitim ve bilgilendirme toplantıları ile seminerler düzenleyeceklerdir. Bilgilerini ve gereğini rica ederim. Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan  

Etkin ve hızlı bir biçimde çözüme kavuşturabilmek amacıyla kurulmuştur Mobbingle ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi, çalışma ve sosyal güvenlik hakkında her türlü; Soru Öneri Eleştiri İhbar Şikayet Başvuru ve talepler Etkin ve hızlı bir biçimde çözüme kavuşturabilmek amacıyla kurulmuştur

7 Gün 24 Saat aranabilir.

İçin Neler Yapılabilir? Mobbingle Mücadele İçin Neler Yapılabilir?

Herkesin başına gelebilir. Mobbing, cinsiyet, hiyerarşi, kıdem gibi farklılıklar gözetmez. Toplumsal ve Kurumsal bilincin geliştirilmesi ve farkındalığın arttırılması önemlidir.

PEKİ Mobbingle mücadele kapsamında neler yapabiliriz!

Mobbing imtina edilerek kullanılması gereken bir kavramdır. Konunun aşırı magazinleştirilmesi, bilgi kirliliğine neden olmaktadır. Mobbing kavramı, yaşanan her türlü olumsuzluğa ve baskıya genel bir ad olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Kurumlarda muhtemel bir mobbing sürecinde personelin nasıl hareket edeceği, ne yapacağı ve nasıl bir yol izlenmesi gerektiği belirlenerek yazılı olarak çalışanlara duyurulmalıdır. Aday personele ve görevde yükseleceklere mobbingin önlenmesi, sürecin yönetimi ve sonrasında yapılması gerekenlere ilişkin eğitim verilmelidir.

Yapılan akademik çalışmalar göstermektedir ki, Mobbinge en fazla maruz kalanlar “sağlık çalışanları”

sonuç… Mobbing konusunda farkındalığı artırıcı bilgilendirici çalışmalara hız verilmelidir.

En mutlu ülkeler; Danimarka, Norveç, İsviçre, Hollanda ve İsveç En mutsuz ülkeler; Orta Afrika ülkeleri Ruanda, Burundi ve Orta Afrika Cumhuriyeti ile Batı Afrika ülkeri Benin ve Togo Türkiye 77. sıradadır.

mutluluk ellerimizde teşekkürler…