SHB-221 TÜRKİYE’NİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISI ToplumSAL DEĞİŞME DOÇ SHB-221 TÜRKİYE’NİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISI ToplumSAL DEĞİŞME DOÇ.DR.FİLİZ YILDIRIM

«Toplumun kültürü, yapısı, kurumları ve işlevi ile ilişkili» d) Toplumsal değişme «Toplumun kültürü, yapısı, kurumları ve işlevi ile ilişkili» «Genel olarak sosyal yapıda zaman içinde oluşan farklılaşmayı ifade eder» (Sunar, 2016).

Toplumsal Değişme İle İlgili Kavramlar Değişimin Boyutu «Toplum devinim ve değişim halinde bir varlık ve her farklılaşmanın incelenmesi neredeyse imkansızdır» «Bu bağlamda hangi düzeydeki değişimin inceleneceği tartışma konusudur: Bu çerçevede değişimin miktarı – ölçeği (Büyük-orta-küçük) zaman boyutu – vadesi (Uzun-orta-kısa) ve iii) Değişen birimin etkisinin incelenmesi gerekir (Appelbaum(1998)’dan aktaran Sunar, 2016).

*Uzun, orta ve kısa vadeli değişimler birbirlerinden kopuk değildir. *Biri diğerinin etkeni olabilecek biçimde birbiriyle ilişkili. *Sosyolojide ilk zamanlarda uzun vadeli büyük ölçekli kuramsal çalışmalar daha yaygındı. *Günümüzde küçük ölçekli ampirik çalışma yürütülmesi daha yaygın. (Sunar, 2016).

Değişimin hızı, kaynağı ve neticesi «Değişimin hızı tek başına ele alınamaz» Değişimin hızlı ya da yavaş olması *toplumsal yapının değişime açıklığı *değişime verdiği tepki *değişimin biçimi ve *ortaya çıkan sonuçları ile ilişkili (Sunar, 2016).

«Günümüzde değişimin hızı ve ivmesi gittikçe artmaktadır» *Geçmişte daha uzun vadelerde gerçekleşen farklılaşmalar bugün daha kısa vadede gerçekleşmektedir(Sunar, 2016).

değişim zorlamaya dayanıyorsa *Toplumsal değişimde dışsal etkenler ya da değişim zorlamaya dayanıyorsa toplumsal değişim HIZLI OLARAK NİTELENİR» (Sunar, 2016).

Değişimin hızı, kaynağı ve neticesi *Dışsal etken ya da zorlamaya dayalı değişimler Toplumsal sistemin iç örüntülerine uymadığı Dışsal etkenler toplumun kendi iç işleyişi olmadığı için TOPLUMUN Değişime hazır ve açık olmadığı kabul edilir ve Bu değişimin büyük ölçekli toplumsal kırılmalara neden olacağı (Sunar, 2016).

*Değişimin hızı ve kaynağı ile ilişkili olan diğer bir kavram da değişimin barışçıl ya da şiddetli olmasıdır. Yavaş yavaş ve aşamalı bir biçimde Doğal etkenler dahilinde kendiliğinden değişim Barışçıl değişim (Rızaya dayalı). Hızlı ve dışarıdan fiziksel bir gücün itmesi ile devrimsel bir biçimde gerçekleşmesi Şiddetli değişim (Baskıya dayalı) Toplumun yapısını derinden sarsar; değerleri, duyguları, düşünceleri ve kurumları değiştirir. (Sunar, 2016).

Değişim Yönü: İlerleme, Gerileme ve Gelişme Değişimi ilerleme ya da gerileme olarak değerlendirme İncelemeyi yapanın bilişsel ilgileri Öznel değerlendirme (Sunar, 2016)

«Değişim ile gelişimi birbirinden ayırt etmek önemli» *Değişim daha kapsayıcı ve genel bir kavram *Gelişim belirli türdeki değişimleri anlatan daha dar ve anlam yüklü bir kavram (Sunar, 2016).

«Hangi değişimler bir gelişme olarak adlandırılır? Değişim toplumsal yapının işleyişinin bir neticesi Gelişme de buna göre tanımlanır O halde gelişme toplumsal yapının işleyişine olumlu katkı yapan farklılaşma. Yani Toplumdaki unsurların daha uyumlu ve düzenli bir biçimde işlemesine yol açıyorsa gelişmedir. Böyle bir değişim toplumun işlevlerini daha iyi bir şekilde yerine getirmesine neden olur. Toplumsal yaşamdaki sorunları, kırılmaları ve krizleri azaltır (Sunar, 2016)

ya da toplumsal bütünlüğe daha fazla katkıda bulunmuyorsa «Hangi değişimler bir gerileme ya da bozulma olarak adlandırılır? …Tartışmalıdır… Eğer bir değişim toplumsal mekanizmanın kendi işleyişi neticesinde gerçekleşmiyorsa ya da ya da toplumsal bütünlüğe daha fazla katkıda bulunmuyorsa GERİLEME ya da BOZULMA olarak adlandırılır. Bozulma daha çok değer sorunu olarak değerlendirilir. Değerler toplumun diğer unsurlarına göre daha yavaş değişir. Bu nedenle Büyük ve hızlı değişimler değerler bakış açısından bozulma olarak görülür (Sunar, 2016)

Yararlanılan Temel Kaynaklar: Sunar, L. (Edt.) (2016). Toplumsal değişimi açıklamak: Temel kavram ve kuramlar. İçinde Lütfi Sunar (Edt), Türkiye’de Toplumsal değişim (s. 1-36). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.