Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dersin Adı: Sosyal Refah ve Sosyal Hizmetler Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Emine ÖZMETE Konu: Sosyal refah ve sosyal adalet

Refah Devleti Refah devleti, özellikle “altın çağ” olarak adlandırılan 1945–1975 döneminde gelir ve harcamalarını artırdıkça, eğitim, sağlık, konut, sosyal güvenlik, tam istihdam, gelir dağılımı gibi sosyal politika ve sosyal refah hizmetlerini geliştirdikçe, refah devletinin kurumsallaşan bu hizmetleri vatandaşlar tarafından “bir refah hakkı” olarak görülmeye başlanmıştır.

Böylece vatandaşların devletten beklentileri sürekli artmıştır. Anayasalarda üç tür hak ayırt edilmektedir. Bunlar; “medeni(koruyucu) haklar (civil rights)”, “politik haklar (politic rights)”ve “sosyal haklar (social rights)”dır. Sosyal haklar, koruyucu ve politik haklardan çok sonra, sanayileşme ile birlikte gündeme gelmiştir.

Sosyal Adalet Sosyal adaletin amacı toplumdaki her birey için ihtiyaçları karşılamak, topluma eşit katılımı sağlamaktır. Kaynakların dağıtımı için bir toplum vizyonunu gerektiren sosyal adalet, toplum içindeki tüm bireylerin fiziksel ve psikolojik olarak güvenli ve eşit bir yaşam sürdürmesidir. Sosyal adalet toplumdaki diğer insanlara, onların toplumuna ve ülkelerine karşı sosyal sorumluluk bilincine sahip sosyal aktörleri gerektirir”.

Bu nedenle sosyal adalet, her birey için bireysel haklar ve toplumda bir birey olarak dikkate alınmakla ilişkilidir. Bu yönü ile sosyal adalet; eğitim, sağlık, sosyal ve yasal hizmetlerde ırk, etnisite, renk gibi sosyal kategorilere bağlı eşitsizlikleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak için güçlü bir mekanizma olarak kabul edilmektedir.

Sosyal Refah Politikasının Özellikleri Sosyal refah politikası bir stratejidir. Hizmet ve programlar belirli amaçlarla belirli ihtiyaç gruplarına yönelik organize edilir. Sosyal refah politikası sosyal sorunlarla ilgilidir. Sosyal sorunlar sosyal refah politikasının sınırlarını belirler. Sosyal sorunların temelinde yoksunluk vardır.

Sosyal refah politikası sosyal eşitliğe yönelir. Sosyal refah politikası oluşturulurken ihtiyaç gruplarının gerçek ihtiyaçlarına ve demografik özelliklerine dikkate edilmelidir. Dışlanmış gruplara eşit fırsatlar sunulmalıdır. Sosyal refah politikası çelişkili bir süreçtir.

Sosyal refah politikası farklı ve kesişen alanlarda oluşturulur. Sosyal refah politikası sadece yasal alandan oluşmaz, aynı zamanda devlet, sivil toplum kuruluş alanları da dahildir. Öncelikle yasal alanda politika oluşturulur, daha sonra meslek kuruluşları, dernekler standardları oluşturur, etik kodlar yayınlanır.