ALMANYA’DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN

Almanya;  Orta Avrupa’da bir ülkedir. Kuzeyinde Kuzey denizi, Danimarka, ve Baltık denizi; doğusunda Polonya ve Çek cumhuriyeti; güneyinde Avusturya ve İsviçre; batısında Fransa, Lüksamburg, Belçi ka, ve Hollanda bulunur.

Almanya hakkında kısa bilgiler  81,5 milyonun üzerindeki nüfusu ile Avrupa Birliği'nin en büyük nüfusa sahip ülkesi konumundadır. Almanya, Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra, dünyanın en çok göç alan ikinci ülkesidir.  Almanya bir federal parlementer cumhuriyettir.  On altı eyaletten oluşmaktadır.  Kişi başına düşen milli gelir 44,558 $  81,5 milyonun üzerindeki nüfusu ile Avrupa Birliği'nin en büyük nüfusa sahip ülkesi konumundadır. Almanya, Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra, dünyanın en çok göç alan ikinci ülkesidir.  Almanya bir federal parlementer cumhuriyettir.  On altı eyaletten oluşmaktadır.  Kişi başına düşen milli gelir 44,558 $

Almanya’da Sosyal Güvenlik Sistemi  Almanya’da sosyal ağırlıklı bir sağlık hizmeti sunulmaktadır. Devlet, bütün vatandaşlarının ekonomik ve sosyal durumları ne olursa olsun, sağlıklarının korunması ve geliştirilmesi bakımından eşit haklara sahip olduklarını kabul eder.  Almanya dünyada sağlık hizmetlerinin en güçlü olduğu ülkeler arasında kabul edilir. Geniş bir hizmet ağı herkesin sağlık hizmetlerine kolayca ulaşmasını sağlamaktadır.  Almanya’da sosyal ağırlıklı bir sağlık hizmeti sunulmaktadır. Devlet, bütün vatandaşlarının ekonomik ve sosyal durumları ne olursa olsun, sağlıklarının korunması ve geliştirilmesi bakımından eşit haklara sahip olduklarını kabul eder.  Almanya dünyada sağlık hizmetlerinin en güçlü olduğu ülkeler arasında kabul edilir. Geniş bir hizmet ağı herkesin sağlık hizmetlerine kolayca ulaşmasını sağlamaktadır.

 Almanya’da sosyal güvenlik sistemi kapsayıcı ve ayrıntılı bir yapıdadır. Gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 27,4’i kamunun sosyal giderlerine ayrılmaktadır.  (Karşılaştırmak gerekirse ABD aynı alana yüzde 14,7 kaynak ayırırken, OECD ortalaması ise yüzde 20,4 düzeyinde).  Toplamda gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 11, 1’i ise ‘sağlık giderlerine’ ayrılır. (bu oran OECD ülkeleri ortalamasının yüzde 2, 5 puan üstündedir)  Almanya’da sosyal güvenlik sistemi kapsayıcı ve ayrıntılı bir yapıdadır. Gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 27,4’i kamunun sosyal giderlerine ayrılmaktadır.  (Karşılaştırmak gerekirse ABD aynı alana yüzde 14,7 kaynak ayırırken, OECD ortalaması ise yüzde 20,4 düzeyinde).  Toplamda gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 11, 1’i ise ‘sağlık giderlerine’ ayrılır. (bu oran OECD ülkeleri ortalamasının yüzde 2, 5 puan üstündedir)

 Hastalık, emeklilik, kaza, bakım ve işsizlik sigortası gibi koruyucu yapılar, yaşam koşulları içindeki risklere karşı bireylerin çaresiz durumda kalmasını engeller.  Sosyal koruma ağı bunların dışında, vergilerle karşılanan aile yardımları (çocuk yardımı, vergi indirimleri ) veya emekli ve işsizler için temel güvenceleri de kapsar.  Almanya kendisini ‘ sosyal devlet ’ olarak tanımlıyor, bu nedenle de yurttaşlarının sosyal güvenliğini öncelikli görevleri arasına yerleştiriyor.  Hastalık, emeklilik, kaza, bakım ve işsizlik sigortası gibi koruyucu yapılar, yaşam koşulları içindeki risklere karşı bireylerin çaresiz durumda kalmasını engeller.  Sosyal koruma ağı bunların dışında, vergilerle karşılanan aile yardımları (çocuk yardımı, vergi indirimleri ) veya emekli ve işsizler için temel güvenceleri de kapsar.  Almanya kendisini ‘ sosyal devlet ’ olarak tanımlıyor, bu nedenle de yurttaşlarının sosyal güvenliğini öncelikli görevleri arasına yerleştiriyor.

 Almanya emeklilik sistemi, dağıtım esasına dayalı ve tüm çalışanları kapsayan bir yapıya sahiptir.1992’de yürürlüğe giren ‘Yaşlılık Aylığı Reformu Kanunu’ ile normal emeklilik yaşı, erkeklerde 2001,kadınlarda 2004 yılından itibaren 65 olarak belirlenmiştir. Son düzenlemelerle emeklilik yaşı hem kadınlarda hem de erkeklerde 65 yıl 3 ay olarak belirlenmiştir. Askeri personel ve polisler için emeklilik yaşı 60 olmakla beraber daha da artırılması planlanmamaktadır.

 Almanya’da sosyalleşme kanunları ile gündeme gelmiş olan ‘ Bismarck Modeli Sağlık Sigortası Sistemi ’ hakimdir. Sistemin finansman kaynağı, esas olarak kazanç esasına dayalı sigorta primleridir. Bu model şunları içerir:  Vergi veya işveren ve çalışanların zorunlu katkı payları ile finansman,  Paraların devlet dışı yönetimlerde; sigorta kurumlarında toplanması,  Bu kurumların hastane, aile hekimi ve diğer sağlık hizmeti sunanlarla kontrat yapmaları veya hizmet karşılığı para ödemeleri.  Almanya’da sosyalleşme kanunları ile gündeme gelmiş olan ‘ Bismarck Modeli Sağlık Sigortası Sistemi ’ hakimdir. Sistemin finansman kaynağı, esas olarak kazanç esasına dayalı sigorta primleridir. Bu model şunları içerir:  Vergi veya işveren ve çalışanların zorunlu katkı payları ile finansman,  Paraların devlet dışı yönetimlerde; sigorta kurumlarında toplanması,  Bu kurumların hastane, aile hekimi ve diğer sağlık hizmeti sunanlarla kontrat yapmaları veya hizmet karşılığı para ödemeleri.

 Resmi hastalık sigortalarının (Betriebskrankenkassen) sağlık hizmetlerinde özel bir yeri vardır. Bugün sayıları 200 ün üzerinde olan, her biri bağımsız ve büyük çoğunluğu herkesin üye olmasına açık Betriebskrankenkassen (BKK) ler gelişmiştir. Hastalık halinde sigortalıya kapsamlı koruma sağlar. Nüfusun yüzde 90’ı bu sigortaya kayıtlıdır ve her ay sağlık sigortasına belirli bir prim öder.

 Hastalık sigortası yardımları kapsamında hükümet sağlık harcamalarının azaltılması amacıyla, sigortalıların ilaç masraflarının %10’una katılmalarını ve hastanede tedavi edilmeleri halinde günlük 11 Euro tutarında ödeme yapmalarını öngörmüştür. Ayrıca, Almanya’da 1974 yılından bu yana özel kesimi bireysel emeklilik sistemine özendirici kanunlar çıkarılmakta olup, bu konuda getirilen en son düzenlemelerden biri 1997’de yürürlüğe giren Emeklilik Reformu Kanunu’dur.

 Ayrıca 2001 yılında sosyal sigortalar arasında denge sağlamak, mesleki hazırlık planları oluşturmak ve özel emeklilik sigortasını etkin şekilde uygulamak amacıyla yeni bir emeklilik reformu yapılmıştır.  Hemen her meslek dalının sigortası ayrı olup bu sistem prim miktarını kişinin kendi finansal durumuna göre belirler. Sağlık hizmetlerinin mali açıdan finansmanını işveren ve çalışanların eşit ödedikleri primler oluşturur.  Ayrıca 2001 yılında sosyal sigortalar arasında denge sağlamak, mesleki hazırlık planları oluşturmak ve özel emeklilik sigortasını etkin şekilde uygulamak amacıyla yeni bir emeklilik reformu yapılmıştır.  Hemen her meslek dalının sigortası ayrı olup bu sistem prim miktarını kişinin kendi finansal durumuna göre belirler. Sağlık hizmetlerinin mali açıdan finansmanını işveren ve çalışanların eşit ödedikleri primler oluşturur.

 Nüfusun bir kısmı ise ya sadece özel sigorta altındadır ya da kamu sigortalarına ek olarak tamamlayıcı özel sigortaları seçerler. Geriye kalanlar sosyal yardım programından yararlanabilirler.  Kişinin ailesi, yaşı, sık sık hastalanması gibi özel durumları prim miktarını etkilemez yılı için geliri yetersiz olanlar ( ayda Euro altında geliri olanlar) prim ödemeden sigortalanabilir.  Sigortalının eşi ve çocukları herhangi bir işe girip çalışmadıkça prim ödemeden sigortalanmış sayılır.  Nüfusun bir kısmı ise ya sadece özel sigorta altındadır ya da kamu sigortalarına ek olarak tamamlayıcı özel sigortaları seçerler. Geriye kalanlar sosyal yardım programından yararlanabilirler.  Kişinin ailesi, yaşı, sık sık hastalanması gibi özel durumları prim miktarını etkilemez yılı için geliri yetersiz olanlar ( ayda Euro altında geliri olanlar) prim ödemeden sigortalanabilir.  Sigortalının eşi ve çocukları herhangi bir işe girip çalışmadıkça prim ödemeden sigortalanmış sayılır.

 Ayrıca yaşlanan nüfus, doğum oranlarındaki düşüş ve sağlık giderlerindeki aşırı artış nedeniyle, Alman sağlık sisteminin aşırı borçlanma altında olduğunu da söyleyebiliriz. Bu nedenle maliyetleri azaltma yolunda reform arayışları halen sürmektedir.  Almanya’da sağlık hizmetleri kamu ve özel sağlık kuruluşları tarafından yürütülmektedir. Kamu sağlık kuruluşları özel görevler üstlenmiş Belediyeler, Federe ve Eyalet düzeyindeki tüzel kurumlardır.  Ayrıca yaşlanan nüfus, doğum oranlarındaki düşüş ve sağlık giderlerindeki aşırı artış nedeniyle, Alman sağlık sisteminin aşırı borçlanma altında olduğunu da söyleyebiliriz. Bu nedenle maliyetleri azaltma yolunda reform arayışları halen sürmektedir.  Almanya’da sağlık hizmetleri kamu ve özel sağlık kuruluşları tarafından yürütülmektedir. Kamu sağlık kuruluşları özel görevler üstlenmiş Belediyeler, Federe ve Eyalet düzeyindeki tüzel kurumlardır.

 Almanya'da birinci basamak sağlık hizmetlerini öncelikle Aile Hekimliği uzmanları, daha sonra da uzmanlık unvanlarını kullanmaksızın diğer dal uzmanları vermektedir.  Genel pratisyenler veya pratisyen hekimler ilk planda birincil sağlık hizmetlerini yürütürler. Genel pratisyenler tüm aileyi muayene ettiğinden kendilerine aile hekimi veya ev hekimi denilir.  Almanya'da birinci basamak sağlık hizmetlerini öncelikle Aile Hekimliği uzmanları, daha sonra da uzmanlık unvanlarını kullanmaksızın diğer dal uzmanları vermektedir.  Genel pratisyenler veya pratisyen hekimler ilk planda birincil sağlık hizmetlerini yürütürler. Genel pratisyenler tüm aileyi muayene ettiğinden kendilerine aile hekimi veya ev hekimi denilir.

 Almanya'da hastalar dosyalarını teslim ettikleri aile hekimine en az 3 ay boyunca bağlı kalırlar. Gerekli görüldüğünde hasta bir dal uzmanına veya hastaneye sevk edilebilir. Aile hekimi kural olarak acil vakalara mesai saati dışında da bakmakla yükümlüdür.  Uzman doktorlara ve birinci basamak hizmet sektöründe çalışan aile hekimlerine genellikle hizmet başına ödeme yapılmaktadır.  Devlet hastanesinde çalışan doktorlara maaş şeklinde ödeme yapılmakta ve kıdemli doktorlar özel olarak da çalışabilmektedirler.  Almanya'da hastalar dosyalarını teslim ettikleri aile hekimine en az 3 ay boyunca bağlı kalırlar. Gerekli görüldüğünde hasta bir dal uzmanına veya hastaneye sevk edilebilir. Aile hekimi kural olarak acil vakalara mesai saati dışında da bakmakla yükümlüdür.  Uzman doktorlara ve birinci basamak hizmet sektöründe çalışan aile hekimlerine genellikle hizmet başına ödeme yapılmaktadır.  Devlet hastanesinde çalışan doktorlara maaş şeklinde ödeme yapılmakta ve kıdemli doktorlar özel olarak da çalışabilmektedirler.

 Aynı ödeme sistemi gönüllü hastanelerde de işlemektedir.  Özel birimlerde ücretler hastalar tarafından ödenmektedir.  Hastane hizmetleri; yataklı tedavi, ameliyat öncesi veya sonrası yataklı bakım veya ayaktan cerrahi girişimler şeklinde düzenlenmiştir. Hastalar bir kasa hekiminin sevki ile veya acil durumlarda hastaneye başvurabilirler.  Aynı ödeme sistemi gönüllü hastanelerde de işlemektedir.  Özel birimlerde ücretler hastalar tarafından ödenmektedir.  Hastane hizmetleri; yataklı tedavi, ameliyat öncesi veya sonrası yataklı bakım veya ayaktan cerrahi girişimler şeklinde düzenlenmiştir. Hastalar bir kasa hekiminin sevki ile veya acil durumlarda hastaneye başvurabilirler.