İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri: Genel Bakış

... konulu sunumlar: "İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri: Genel Bakış"— Sunum transkripti:

1 İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri: Genel Bakış

2 İçerik Sosyal Güvenlik Haklarının Koordinasyonu
Temel prensipler Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri Hukuki Dayanağı İç Hukuka Yansıması İmzalanma Süreci Maddi Kapsam Kişisel Kapsam Model Sözleşme İşleyiş

3 Sosyal Güvenliğin Koordinasyonu
Ülkelerarası işçi hareketliliği ve göçmen işçilerin sosyal güvenlik hakları Uluslarüstü anlaşmalar Uluslararası anlaşmalar İkili anlaşmalar

4 Temel Prensipler Eşit Muamele Uygulanabilir mevzuatın tekliği
Sürelerin Birleştirilebilmesi Yardımların İhracı İdari İşbirliği

5 Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri

6 Hukuki Dayanak T.C ANAYASASI Sosyal güvenlik hakkı MADDE 60. – Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar. Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları MADDE 62. – Devlet, yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının aile birliğinin, çocuklarının eğitiminin, kültürel ihtiyaçlarının ve sosyal güvenliklerinin sağlanması, anavatanla bağlarının korunması ve yurda dönüşlerinde yardımcı olunması için gereken tedbirleri alır.  ILO SÖZLEŞMELERİ AVRUPA SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ

7 İç Hukuka Yansıması T.C ANAYASASI
Milletlerarası antlaşmaları uygun bulma Madde 90.– Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletlerarası kuruluşlarla yapılacak antlaşmaların onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır

8 Sözleşme Süreci Teklif Müzakere İmza Parlamento Onayı Teati Yürürlük
Anlaşmazlık? Çözüm Fesih

9 İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanan Ülkeler

10 Sözleşme İmzalanmış Ülkeler
Yürürlükte olan sözleşmeler (25 ülke): İngiltere, Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya, İsviçre, Fransa, Danimarka, İsveç, Norveç, K.K.T.C., Makedonya, Azerbaycan, Gürcistan, Kanada, Kebek, Romanya, Çek, Bosna-Hersek, Arnavutluk, Lüksemburg, Libya, Hırvatistan, Slovakya, Sırbistan İmzalanmış ancak Henüz yürürlüğe girmemiş olan sözleşmeler (4 ülke): Karadağ, İtalya, Kore ve Tunus

11 Sözleşmelerin Kapsamı
GSS Hariç GSS Dahil İngiltere İsviçre Danimarka İsveç Norveç Libya Gürcistan Kanada Kebek Slovakya F.Almanya Arnavutluk Hollanda Lüksemburg Belçika Hırvatistan Avusturya Sırbistan Fransa K.K.T.C. Makedonya Azerbaycan Romanya Bosna-Hersek Çek Cumhuriyeti

12 Sözleşmelerin Kişisel Kapsamı
Malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları bakımından 4/1 (a-b-c) kapsamındaki sigortalılar, gelir aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler GSS bakımından 4/1(a) kapsamındaki sigortalılar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler, Almanya sözleşmesi bakımından 4/1(b) ve 4/1(c) sigortalıları, bu kapsamda aylık alanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler de sağlık sigortası bakımından kapsam altına alınmıştır.

13 Model Sosyal Güvenlik Sözleşmesi
I. Bölüm – Genel Hükümler II. Bölüm – Uygulanacak Mevzuat III. Bölüm – Özel Hükümler IV. Bölüm – Çeşitli Hükümler V. Bölüm – Geçici Hükümler 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

14 I. Bölüm – Genel Hükümler Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

15 II. Bölüm – Uygulanacak Mevzuat Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır.
İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

16 Sözleşme Modeli III. Bölüm – Özel Hükümler
Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

17 Sözleşme Modeli IV. Bölüm – Çeşitli Hükümler İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

18 Sözleşme Modeli V. Bölüm – Geçici Hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

19 İşleyiş Sözleşme İdari Anlaşma Formüler

20 Sözleşmeler ile Sağlanan Haklar
Her iki akit taraf vatandaşlarının, hak ve yükümlülük bakımından eşit işlem görmeleri yani sözleşme hükümlerinden faydalanacak kimselerin, akit tarafların mevzuatı karşısında, o ülkenin vatandaşları ile hak ve menfaatler bakımından eşit sayılması imkanı sağlanmıştır. Bir yardım hakkının doğup doğmadığının saptanmasında, diğer akit taraf ülkesinde geçen sigortalılık sürelerinin nazara alınması imkanı, Sigortalının ölümü halinde, hak sahipleri sıfatıyla diğer akit taraf ülkesinde oturan aile fertlerine dul-yetim aylığı bağlanması ve toptan ödeme yapılması. 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

21 Sözleşmeler ile Sağlanan Haklar
Akit taraf ülkesinde çalışmaları nedeniyle emekli aylığına hak kazanan sigortalının, ikametini öteki akit taraf ülkesine nakletse dahi aylığını almaya devam etmesi veya emekli aylığı için gerekli yaşı, diğer akit taraf ülkesine döndükten sonra tamamlayan sigortalıya emekli aylığı bağlanması Sigortalının veya aile ferdinin ölümü halinde cenaze yardımı yapılması Aile fertlerinin, öteki ülkede otursa dahi, aile yardımlarından (çocuk paraları ve zamları) faydalanmaları 1.Bölüm Tanımlar, maddi /kişisel uygulama alanları, işlem eşitliğine ilişkin hükümler, yardımların ihracı/birleştirilmesine ilişkin genel hükümler 2.Bölüm Kim hakkında hangi mevzuat uygulanır. İstisnai durumlar belirlenir: Gemi adamları Uluslararası taşımacılık firmalarında çalışanlar Geçici görevle gönderilmeler Elçilik görevlileri hakkında hükümler 3.Bölüm Sağlık-hastalık ve analık yardımlarına ilişkin hükümler Bulunma, görevli gitme ve daimi ikamet halinde sağlık yardımlarının temini Yaşlılık malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin hükümler Sürelerin birleştirilmesi 1 yıldan az süreler Yardımların ihracı Cenaze ödenekleri İş kazası ve meslek hastalıkları halinde yardımlara ilişkin hükümler İşsizlik sigortası uygulaması Aile yardımları 4.Bölüm İdari önlemler, işbirliği usulleri / yazışmalarda kullanılacak diller /Haksız ödemelerin iadesi / kullanılacak para birimi 5.Geçici ve son hükümler Yürürlük tarihi ve fesih ile ilgili hükümler

22 Sosyal Güvenlik Uzmanı
Teşekkürler Çağlayan DÖNE Sosyal Güvenlik Uzmanı