Eklem- Genel Bilgiler Öğr. Gör Ziya Yıldız

 Eklemleri inceleyen bilim dalına arthrologia (artroloji) ekleme articulatio denir.  Eklemler, kemikler arasındaki fonksiyonel bağlantıyı sağlayan yapılardır.  Eklem, yapısına katılan kemik sayısına göre 2 gruba ayrılır

 İki kemiğin eklem yüzlerinin bir araya gelmesi ile oluşan ekleme articulatio simplex (örn. omuz eklemi) denir.  İkiden fazla kemiğin eklem yüzlerinin biraraya gelmesi ile oluşan ekleme articulatio composita (örn. dirsek eklemi) denir.

articulatio cubiti  art. humero-ulnaris  art. humeroradialis  art. radio-ulnaris proximalis

articulatio acromioclavicularis articulatio sternoclavicularis articulatio humeri articulatio cubiti articulatio radio-ulnaris distalis articulatio radiocarpalis articulationes manus * * ÜST EKSTREMİTE EKLEMLERİ

 Eklemlerle ilgili olarak çok çeşitli sınıflandırmalar vardır.  En yaygın kullanılan sınıflandırma eklemlerin hareket yeteneklerine göre yapılan sınıflandırmadır.  Bu sınıflandırmaya göre eklemler üç grupta incelenirler.

 OYNAMAZ EKLEMLER (ARTICULATIONES FIBROSAE)  YARI OYNAR EKLEMLER (ARTICULATIONES CARTILAGINEA)  OYNAR EKLEMLER (ARTICULATIONES SYNOVIALES)

OYNAMAZ EKLEMLER (ARTICULATIONES FIBROSAE)  Syndesmosis  Sutura  Gomphosis (art.dento-alveolaris)

 Syndesmosis: İki kemiğin eklem yüzleri fibröz bağ dokusu ile birbirine sıkıca tutunur (örn. articulatio tibiofibularis distalis).

 Sutura: İki kemiğin birleşme yerleri girintili çıkıntılıdır. Kemik kenarlarının arasında sutural ligament denen bağ dokusu bulunur. Zaman içerisinde bu doku kemikleşir.  Çeşitli tip suturalar vardır.(Sutura serrata, denticulata, squamosa, plana) Kafa kemikleri arasında görülen eklemlerdir.

 Gomphosis (art.dento- alveolaris): Bir tahtaya çakılan çivi biçiminde oluşan eklemlerdir (örn. üst, alt çene alveolleri ile dişler arasındaki eklemler).

YARI OYNAR EKLEMLER (ARTICULATIONES CARTILAGINEA )  Synchondrosis  Symphysis

Synchondrosis  Eklem yüzleri arasında görülen kıkırdak dokusu erişkinlerde kemikleşir, bu nedenle bazen oynamaz eklem olarak sınıflanır (örn. kostalar ile sternum arası eklemler).

Symphysis  Eklem yüzleri arasında fibrokartilaginöz bir discus bulunur (örn. symphysis pubica).

OYNAR EKLEMLER (ARTICULATIONES SYNOVIALES)  Bu tip eklemlerin genel özellikleri:  1-Facies articularis adı verilen hyalin kıkırdakla kaplı eklem yüzleri bulunur.

 2-Capsula articularis denilen eklem kapsülü vardır.

 3-Eklem yüzleri arasında cavum articulare adı verilen potansiyel bir boşluk bulunur.Bu boşluk synovia adı verilen eklem sıvısı ile doludur.

 4-Eklemin ligament adı verilen iç ve dış bağları vardır.

articulatio sternoclavicularis  Eklem yüzleri: facies articularis sternalis-clavicula İncisura clavicularis’i ve kıkırdak kosta  Tipi:  Tipi:art. sellaris  Bağları: capsula articularis lig. sternoclavicularis anterius lig. sternoclavicularis posterius lig. costoclavicuare lig. İnterclaviculare  Hareketler:  Hareketler: Sirkumdiksiyon

articulatio acromioclavicularis  Bağları: capsula articularis lig. acromioclavicularis lig. coracoclaviculare lig. Trapezoideum-anterolateral lig. Conoideum-posteromedial  Hareketler:  Hareketler: Scapula’nın clavicula üzerinde kayma ve rotasyonu

 5-Bazı eklemlerde eklem yüzlerinin birbirine uyumunu sağlayan discus articularis, meniscus articularis ve labrum articulare adı verilen yardımcı oluşumlar bulunur.

Synovial eklemlerin eklem yüzlerine göre sınıflandırılması:  Ginglymus (menteşe tipi)  Articulatio trochoidea  Articulatio bicondylaris  Articulatio ellipsoidea  Articulatio spheroidea  Articulatio plana  Bu grupların dışında hiçbir gruba dahil olmayan irregüler eklemler vardır (örn: art. talocalcaneonavicularis).

Ginglymus (menteşe tipi) Eklem yüzlerinden biri konveks makara şeklinde olup, diğeri bu eklem yüzünü içine alacak şekilde konkavdır. Tek eksenli eklemdir. Transvers ekseni vardır. Bu eksen etrafında fleksiyon-ekstansiyon hareketleri yapılır (örn: art. interphalangea).

Eklem tipiginglymus 1. articulatio humero-ulnaris 2. articulationes interphalangeales

Articulatio trochoidea  Konveks eklem yüzü silindir şeklinde, konkav eklem yüzü ise halka şeklindedir. Tek eksenlidir. Vertikal ekseni vardır. Bu eksen etrafında pronasyon ve supinasyon hareketleri yapılır. (örn: art. radioulnaris proximalis).

Eklem tipiArt. trochoidea 1. articulatio radio-ulnaris proximalis 2. articulatio radio-ulnaris distalis --discus art.

Articulatio bicondylaris  Konveks eklem yüzü kondil şeklinde, diğer eklem yüzü bunu içine alacak şekilde konkavdır. Tek eksenli eklemdir. Transvers eksen etrafında fleksiyon ve ekstansiyon hareketi yapılır (örn: art. genus).

Articulatio ellipsoidea  Konveks eklem yüzü oval, konkav eklem yüzü ise elipsoid şeklindedir. İki eksenlidir. Sagital eksen etrafında adduksiyon ve abduksiyon, transvers eksen etrafında fleksiyon ve ekstansiyon hareketleri yapılır (örn: art. radiocarpalis).

Articulatio spheroidea  Eklem yüzlerinden biri küre şeklinde konveks, diğeri onu içine alacak şekilde konkavdır. Üç eksenlidir. Transvers eksen etrafında fleksiyon-ekstansiyon, sagital eksen etrafında abduksiyon-ve adduksiyon, vertikal eksen etrafında pronasyon-supinasyon hareketleri yapılır (örn: articulatio humeri).

Eklem tipiArt. spheroidea 1. articulatio humeri 2. articulatio humeroradialis 3. articulationes metacarpophalangeales

Articulatio plana  Eklem yüzleri düzdür. Birbirleri üzerinde kayma hareketi yaparlar (örn: articulatio acromioclavicularis).

Eklem tipiArt. plana 1. articulatio acromioclavicularis--discus art. 2. articulatio intercarpales 3. articulatio mediocarpalis’in lateral kenarı 4. articulationes carpometacarpales II, III, IV,V 5. articulationes intermetacarpales

 Bu grupların dışında hiçbir gruba dahil olmayan irregüler eklemler vardır  (örn: art. talocalcaneonaviculari s).