Erdem Danyer 1,2* , N.Gamze YÖRÜK 2 Gıda Laboratuvarı Eğitimi Alan Öğrencilerin “TS EN ISO/IEC 17025”  Standardına Bakışı Üzerine Bir Ön Çalışma II. ULAG erdemdanyer@gmail.com 1. Kocaeli Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü, Mikrobiyoloji Birimi, P.K. 177 Başiskele/KOCAELİ 2. Kocaeli Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü, Kalite Yönetim Birimi, P.K. 177 Başiskele/KOCAELİ Erdem Danyer Giriş: Gıda ve yem ihtiyacı canlıların yaşamlarında önemli bir yer tutmaktadır. Küresel ekonominin gelişmesiyle insan ve hayvan hareketlerinin değişik yönlerde artması gıda kaynaklı tehlikelerin nedenleri arasında yer almaktadır. Gıda güvenliğinin temini için ülkemizde 39 ilde kamuya ait gıda kontrol laboratuarları, Bursa Gıda ve Yem Araştırma Enstitüsü ile Ankara Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı bulunmaktadır. Bunların yanında 90’na yakın özel gıda laboratuvarı vardır. Bu laboratuvarların önemli bir kısmı gıda kontrollerinde analiz kalitesinin arttırılması amacıyla “TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar” standardına göre akredite olmuşlardır. Gıda laboratuvarlarında istihdam sağlayacak okullar ise gıda sağlığı, laboratuvar bilgisi gibi ders içerikleri olan ön lisans ve lisans programlarıdır. Müfredatlarında kaliteyle ilgili dersler bulunmaktadır. Bu çalışmada, ön lisans ve lisans düzeyinde eğitim alan 100 adet öğrenciye 29 soruluk bir anket düzenlenmiştir. Anketin amacı temel kalite tanımları hakkındaki bilgi düzeyleriyle, kalitenin laboratuvar işleyişi açısından önemi konusundaki düşüncelerini öğrenmektir. Soruların hazırlanmasında lisans öğrencilerinin tarih bilincinin değerlendirilmesi (Gökkaya, 2001) ve öğrencilerin gıda güvenliği konusunda bilgi düzeylerinin ölçülmesinin amaçlandığı (Gözener ve ark.,2009) anketlerden yararlanılmıştır. Bu çalışma “TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar” standardına öğrencilerin bakışını inceleyen ilk çalışmadır. Anket Sorularının Değerlendirilmesi: Katılımcılara kalitenin tanımı sorulduğunda %87 oranında doğru cevaba ulaşılmıştır. Ancak kalite sistemlerinin ulusal olduğu konusunda %71 oranında hatalı cevap alınmıştır. Akreditasyonun %74 oranında bir kuruluş için gerekli olacağını düşünen katılımcılar, %100 oranında kalite sistemlerinin ürün ve hizmet değerini arttırdığını düşünmektedir. Katılımcıların %75’i kalite sistemlerinin insan hatasını azaltacağına düşünmektedir. Ankete katılanların %62’si kalite gereği tutulan günlük kayıtların iş yükünü arttırmadığına inan maktadır. Öğrenciler, müşteri olarak değerlendirildiklerinde; %84’ü kalite sistemiyle çalışan laboratuvarlara güveneceklerini, %49’u bu laboratuvarların kesinlikle doğru çalıştığını ve %47’si müşterinin bu laboratuvarlardan memnun olacağını düşündükleri tespit edilmiştir. İş başvurularında %96’sı akredite bir laboratuvarla çalışmak isterken, %79’u kalite sistemi uygulanmayan bir laboratuvarda kesinlikle çalışmak istemediklerini belirtmiştir. Sonuç: Anket sonuçları incelendiğinde ön lisans öğrencilerinin kalite sistemleri konusunda daha bilinçli olduğu görülmüştür. Temel kalite kavramlarını bildiği ve %70’e yakının ayrıntılar konusunda yanlış bilgiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Öğrencilerin iş başvurularında akredite kuruluşları tercih edeceklerini, ancak gerektiğinde akredite olmayan kuruluşlarda da çalışabilecekleri belirlenmiştir. Gözener ve ark.’nın (2009) yaptığı çalışmada öğrencilerin %94.71’i tükettikleri gıdaların kontrol edilmesi gerektiğini düşünürken laboratuvarlara olan güvenin bu kadar yüksek olmadığı görülmektedir. TS EN ISO/IEC 17025’in ve laboratuvarlamızın ilk önce gıda alanında çalışacak meslek gruplarına tanıtılması çok önemli olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte kalite sisteminin temelde müşteri memnuniyeti üzerine kurulduğunun öğrencilere daha iyi aktarılmalıdır. Ankete Katılanların Profili: Ankete katılan öğrencilerin %11’i ön lisans, %89’u ise lisans düzeyinde eğitim almaktadır. Ön lisans öğrencilerinin %26’sı, lisans öğrencilerinin ise %4’ü toplam katılımcıların %30’u daha önceden herhangi bir kalite sistemi eğitimi almıştır. Kalite sistemi içinde tüm personel eşit görüldüğü için eğitim düzeyi açısından sorularda ayırım yapılmamıştır. Teşekkürler: Bizi her çalışmamızdan gönülden destekleyerek yüreklendiren Laboratuvar Müdürümüz Sayın Hasan AKYILDIZ’a ve bilimsel bakış açımızın temellerini atan Sayın Prof.Dr. Tanay Bilal ve Sayın Prof. Dr. Ahmet Güner’e teşekkürü bir borç biliriz. Kaynaklar: Gözener, B., Büyükbay, E. O. (2009). Gıda Güvenliği Konusunda Öğrencilerin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. GOÜ Ziraat Fak. Derg., 26(2), 45-53; Gökkaya, A. K. (2001). Sosyal bilgiler eğitimi bölümü öğrencilerinin (lisans) tarih bilinci üzerine bir anket değerlendirmesi. GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,21(2), 231-244.