TEMEL DOSYA İŞLEMLERİ Dosya Nedir? Dosya Uzantılarını Açmak/Kapatmak Dosya ve Klasör Gizleme Klasörlerin Simgelerini Değiştirmek TEMEL DOSYA İŞLEMLERİ

DOSYA NEDİR?

Dosya Nedir? Bilgilerin tutulduğu ortamlara dosya denir. Resimler, müzikler dosyalar içerisinde saklanırlar.Dosyaların birer adları birer de uzantıları vardır. Dosya adı ile uzantısı arasında nokta (.) karakteri vardır.

Dosya Nedir? Dosya adı içerisinde özel karakterler tercih edilmez. Bu şekilde bir karakteri dosya isminde kullanmak istediğinizde aşağıdaki uyarı ile karşılaşırsınız.

Dosya Nedir? Dosya uzantılarının bilgisayarınızda açık olması oldukça önemlidir. Bu sayede dosyaları simgelerinden değil uzantılarından tanımaya başlarsınız. Resim simgesine sahip bir dosya aslında çalıştırılabilir bir dosya olabilir ve siz resim dosyasını açmak isterken bilgisayarınıza kendiniz virüs bulaştırmış olursunuz. Bu konu belki de bu kitabın en önemli konusudur. Genellikle virüsler bilgisayarınıza dosyaları kullanarak bulaşırlar.

DOSYA UZANTILARINI AÇMAK/KAPATMAK Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Sık Kullanılan Dosyalar ve Uzantıları Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek

Dosya Uzantılarını Açmak / Kapatmak Dosya uzantıları varsayılan olarak görüntülenmezler. Dosya Uzantılarını açmak veya kapatmak için; herhangi bir klasör içerisinde Araçlar menüsü tıklanır. Açılan menüden Klasör Seçenekleri tıklanır.

Dosya Uzantılarını Açmak / Kapatmak Açılan pencereden Görünüm sekmesi tıklanır.

Dosya Uzantılarını Açmak / Kapatmak Bu ekranda yer alan Bilinen Dosya Türleri için Uzantıları Gizle seçeneğinin başındaki işaret kaldırılıp Tamam düğmesi tıklanırsa dosyaların uzantısı görüntülenir. Eğer Bilinen Dosya Türleri için Uzantıları Gizle seçeneğinin başındaki kutucuk seçili ise dosya uzantıları görüntülenmez.

Dosya Uzantılarını Açmak / Kapatmak Not: Yalnızca dosyaların uzantıları vardır. Klasörlerin uzantısı olmaz. Dosyaları ve klasörleri birbirinden ayıran en önemli özellik uzantılardır.

Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Aşağıdaki ekran görüntüsü bir flash diske ait.

Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Dikkat ederseniz örnek olarak seher foto mak isminde bir klasör yer alıyor. Alt kısmında aynı isimde .exe uzantılı bir dosya oluşturulmuş durumda.

Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Bilgisayarda virüs programı yüklü olduğu için bu .exe uzantılı dosyanın simgesi değişmiş durumda. Bu sizi uyarmak için virüs programının aldığı bir önlem. Eğer virüs programınız yoksa ya da virüs programı durumu fark etmezse seher foto mak.exe dosyasının simgesini bir klasör olarak göreceksiniz. Dosya uzantıları da kapalı olduğu için exe uzantılı dosyayı bir klasör sanıp çift tıklayabilirsiniz. Bu şekilde kendiniz virüsü aktif hale getirmiş olursunuz.

Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Not: Windows 7 işletim sistemi kullanıyorsanız herhangi bir klasöre girdiğinizde Araçlar menüsü görüntülenmiyorsa: Klasör içerisinde sol üst kısımda yer alan Düzenle düğmesini tıklayın. Açılan menüden yerleşim altından menü çubuğunu seçin.

Sık Kullanılan Dosyalar ve Uzantıları .Pif uzantılı dosyalar %99.9 virüs dosyasıdır ve bilgisayarınıza virüs bulaştırmak üzere oluşturulmuşlardır. .exe , .com, .bat Çalıştırılabilir dosyaları temsil eder. .jpg, .gif, .tiff, .bmp, .png Resim dosyalarını temsil eder. .doc, .docx Word belgelerini temsil eder. .xls, .xlsx Excel belgelerini temsil eder. .ppt, .pptx Powerpoint (sunu) belgelerini temsil eder. .txt Not defteri belgelerini temsil eder. .mp3, .wav Ses dosyalarını temsil eder. .avi, .mpg, .3gp, .mp4 Video dosyalarını temsil eder. .pdf Adobe Reader Belgesi (Portable Document Format) .rar, .zip Sıkıştırılmış Dosya

Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Not 1: E-posta adresinize gelen bir resim dosyası aslında çalıştırılabilir bir dosya olabilir ve sisteminize zarar verecek virüs içerebilir. Bu dosyaların uzantıları genellikle .exe .com .bat .pif uzantılarıdır. Bu dosyaları çalıştırmayınız.

Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Bu demek değildir ki exe com bat uzantılı tüm dosyalar virüstür, ancak size resim olarak gönderilen tüm .exe, .com, .bat uzantılı dosyalar kötü niyetlidir ve sisteminize virüs bulaştırmak üzere oluşturulmuşlardır. Normal şartlarda sizler dosyaları simgelerinden tanırken artık uzantılarından tanıyacaksınız. Çünkü resim gibi görünen bir dosya .exe uzantılı bir virüs dosyası olabilir. Eğer bilgisayarınızda dosya uzantılarınız açık olursa bu tür tehditler sizin için artık önemli olmayacak.

Dosya Uzantılarının Bilgisayarda Açık Olmasının Önemi Not 2: Bilmediğiniz dosya uzantılarını Google arama motoruna sorarak öğrenebilirsiniz. E-posta olarak size gelen bir dosyanın uzantısını internette arama yaparak bulabilirsiniz. Örneğin bir arkadaşınızsize .pdf uzantılı bir dosya gönderdi ve siz .pdf dosya uzantısının hangi programa ait olduğunu bilmiyorsunuz. Dosyayı çift tıkladığınızda dosya açılmıyor. Bu durumda Google arama motoruna “pdf dosya uzantısı nedir” ya da “pdf dosya uzantısı açma programı” aramalarınızda hem dosya uzantısı ile ilgili bilgiye hem de pdf açma programlarına erişebilirsiniz.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Dosyalar programlar sayesinde görüntülenirler. Örneğin bir müzik dosyasını çift tıkladığınızda, müzik bilgisayarınızda yüklü olan bir müzik dinleme programı ile açılacaktır. Ancak bilgisayarınızda birden fazla müzik dinleme programı yüklü olabilir. Bu durumda sizin hangi programın kullanılacağını seçmeniz gerekir. Aslında bu durumla artık akıllı telefonlarınızda bile karşılaşabilirsiniz.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Örneğin bir arkadaşınızın internet üzerinden size gönderdiği resmi akıllı telefonunuzda açmak istediğinizde size hangi programı kullanmak istediğinizi soracaktır. Bunun nedeni telefonunuzda resim görüntüleyebilecek birden fazla program olmasıdır.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Dosyaların hangi programla açılacağını bir kereye mahsus belirtmek için; dosya üzerinde farenin sağ tuş menüsünde yer alan birlikte aç menüsünde yer alan program seçilir.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Örnekte etkinlik cd içerisinde 1.basamakta yer alan ağlayançocuk.jpg dosyası üzerinde farenin sağ tuş menüsünde Birlikte aç altındaki programlar görüntülenmiştir. Resminiz normalde çift tıklandığında Windows Fotoğraf Görüntüleyicide açılırken siz bu resim üzerinde boyama yapmak istediğinizde bu menüden bir kereye mahsus Paint programını seçebilirsiniz. Burada yapmış olduğunuz seçim bundan sonraki bu dosyayı açmanızda etkili olmaz.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Ancak bu menüde yer alan “Varsayılan Programı Seç”seçeneğini kullanırsanız artık bu bilgisayardaki tüm .jpg uzantılı dosyalar belirlediğiniz programda görüntülenecektir. Yine ağlayançocuk.jpg resmi üzerinde farenin sağ tuş menüsünde Birlikte aç altındaki “Varsayılan Programı Seç”düğmesini tıklayın. Bu düğmeyi tıkladığınızda aşağıdaki ekran görüntüsü ile karşılaşacaksınız.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Açılan pencereden örneğin Paint programını seçerseniz ve önerilen programların altında yer alan “Bu tür dosyaları açmak için her zaman seçili programı kullan” seçeneği işaretli olursa artık bu bilgisayardaki tüm .jpg uzantılı resimler çift tıklandıklarında varsayılan olarak Paint programında açılırlar.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Not: Burada dikkat edilmesi gereken nokta yine dosya uzantılarıdır. Sizin burada yapmış olduğunuz .jpg uzantılı dosya üzerindeki işlem tüm resim dosyalarını kapsamaz. Yalnızca .jpg uzantılı resim dosyaları bu işlemden etkilenir.

Dosya Türlerinin Açılacağı Programları Belirlemek Yani etkinlik cd klasöründe yer alan Fil Herkül.bmp uzantılı resim dosyası yine çift tıklandığında “Windows Fotoğraf Görüntüleyici” programında açılacaktır. Eğer .bmp uzantılı resim dosyaları da varsayılan olarak çift tıklandıklarında Paint programında açılsın istiyorsanız bu işlemi .bmp uzantılı herhangi bir resim üzerinde tekrarlamanız gerekir.

DOSYA VE KLASÖR GİZLEME Bilgisayarda Gizli Dosya ve Klasörleri Gösterme/ Göstermeme

Dosya ve Klasör Gizleme Gizlemek istediğiniz dosya ve klasör üzerinde farenin sağ tuş menüsünde yer alan Özellikler seçeneği tıklanır. Özellikler iletişim penceresinde Gizli seçeneği işaretlenir. Tamam, düğmesi tıklanarak işlem tamamlanır. Yeniden bu işlemin tersi ile klasörü görünür hale getirebilirsiniz.

Bilgisayarda Gizli Dosya ve Klasörleri Gösterme/ Göstermeme Herhangi bir klasör içerisinde Araçlar-Klasör seçenekleri-Görünüm menüsünde yer alır. Bu pencerede yer alan Gizli dosya, klasör ve sürücüleri göster / gösterme seçenekleri kullanılarak gizlenen dosya ve klasörlerin durumunu belirleyebilirsiniz.

Bilgisayarda Gizli Dosya ve Klasörleri Gösterme/ Göstermeme Not: Bazı durumlarda virüs kişisel dosya ve klasörlerinizi bilgisayara sistem dosyası gibi gösterip gizlenmelerine neden olur. Bu durumda yalnızca üst kısımda yer alan “Gizli dosya, klasör ve sürücüleri göster” seçili olsa dahi dosya ve klasörlerinizi göremezsiniz.

Bilgisayarda Gizli Dosya ve Klasörleri Gösterme/ Göstermeme Bu pencerede yer alan “Korunan işletim sistemi dosyalarını gizle” seçeneği iptal ederek bilgisayarınızdaki tüm gizli dosya ve klasörleri görüntüleyebilirsiniz.

Bilgisayarda Gizli Dosya ve Klasörleri Gösterme/ Göstermeme Yukarıdaki iki seçenek doğru ayarlanırsa bilgisayarınızda ki tüm dosya ve klasörleri görüntüleyebilirsiniz. “Korunan işletim sistemi dosyalarını gizle” seçeneği normalde seçili olarak kalabilir ve gerektiğinde iptal edebilirsiniz. Ancak “gizli dosya, klasör ve sürücüleri göster” seçeneği açık olmalıdır. Tıpkı dosya uzantılarının açık kalması gerektiği gibi bu konuda virüslere karşı uyanık olma adına önemlidir. Çoğu zaman virüsler sizin dosyalarınızı gizler ve siz onları silindi sanabilirsiniz. Oysa ki yukarıdaki iki seçenek ile tüm dosya ve klasörler eğer gizlenmişlerse görüntülenirler.

KLASÖRLERİN SİMGELERİNİ DEĞİŞTİRMEK Dosya-Klasör Arama Programlara Hızlı Erişim Joker Karakterler Kullanarak Dosya-Klasör Arama

Klasörlerin Simgelerini Değiştirmek Klasörlerin simgelerini değiştirmek için klasör üzerinde farenin sağ tuş menüsünde yer alan Özellikler düğmesi tıklanır. Özelleştir sekmesinde yer alan Simge Değiştir düğmesi tıklanır. Gelen pencereden istenilen simge seçilir ve Tamam düğmesi tıklanarak işlem onaylanır.

Dosya-Klasör Arama Bilgisayarınızda yer alan dosya ve klasörler arasında arama yapmak için başlat menüsünde yer alan “Programları ve dosyaları ara”bölümü kullanılır.

Etkinlik arama sonuçları bu alanda görüntülenir. Dosya-Klasör Arama Etkinlik arama sonuçları bu alanda görüntülenir.

Dosya-Klasör Arama Arama penceresini Windows+F tuşu ile de açabilirsiniz. Arama kelimenizi belirtip arama yapabilir sonrasında istediğiniz filtreleri aramanıza ekleyebilirsiniz. Ayrıca aradığınız dosya veya klasör listelenmemişse alt kısımda yer alan “Yeniden aranacağı yer” bölümünü Bilgisayar olarak değiştirip aramanın tüm bilgisayarda yapılmasını sağlayabilirsiniz.

Dosya-Klasör Arama

Programlara Hızlı Erişim Başlat menüsünde yer alan programları ve dosyaları ara kısmını kullanarak, örneğin bu bölüme Word yazarak Word programına hızlı bir şekilde erişebilirsiniz.

Programlara Hızlı Erişim Not: Dilerseniz bu bölüme programların tam isimlerini yazarak direk olarak çalışmalarını sağlayabilirsiniz. Bu isimleri çalıştır bölümüne de yazabilirsiniz. Win-R ile de çalıştır penceresi açılır.

Programlara Hızlı Erişim Not:“Mspaint” yazılıp Enter tuşuna basılarak Paint programı çalıştırılır. Benzer şekilde “Calc” ile hesap makinesi, “Winword” ile Word programı, “Notepad” ile Not Defteri programı, “Excel” ile Excel programı açılabilir.

Joker Karakterler Kullanarak Dosya-Klasör Arama Arama işlemlerinde hatırlanmayan dosya isimlerindeki bir karakteri ?, birden fazla karakteri * temsil eder. Aranan dosya veya klasörün adı veya uzantısı ile ilgili bilinmeyenler varsa joker karakterler denilen karakterlerden yararlanılır. Örneğin, aranan dosyanın Word programında yazıldığı biliniyor ancak dosyanın adı hatırlanmıyorsa adı ile ilgili joker karakter kullanmak gerekir.

Joker Karakterler Kullanarak Dosya-Klasör Arama Örnek 1 4 karakterden oluşan ve ikinci harfi e olan dosya ve klasörleri bulmak için arama kısmına; ?e?? yazılır. Örnek 2 “C” ile başlayan uzantısı .exe olan dosyaları bulmak için arama kısmına, C*.exe yazılır. Örnek 3 Word programında hazırlanmış olan dosyaları bulmak için arama kısmına, *.doc yazılır.