Eğitimde Kullanılan Ölçme Araç ve Yöntemleri B. Diğer Ölçme Araç ve Yöntemleri 1. Portfolyolar (Öğrenci gelişim dosyası) Performans Değerlendirme Çizelgeleri 2. Rubrikler (Dereceli Puanlama Anahtarı) 3. kontrol listeleri 4. dereceleme ölçekleri 5. Öz değerlendirme 6. AkranDeğerlendirme 7. Tutum ölçekleri

PORTFOLYO(ürün dosyası) DEĞERLENDİRME Öğrencilerin zaman içindeki çalışmalarının sistemli olarak bir araya getirilmesidir. Öğrenci Ürün Dosyası, öğrencilerin gelişimi hakkında bilgi verir. Öğrencinin öğretim faaliyeti içerisinde, başarısının, performansının, yaptığı proje ve ödevlerin örnekleri bulunur Bireyin gelişiminin izlendiği değerlendirme biçimidir.

Öğrencilerin birbirleriyle olan farkları değerlendirilmez. Portfolyoda, öğrenci ne öğrendi, öğrenirken hangi yolları izledi, yeteneklerini kullanabildi mi, hangi soruları sordu, işbirliği yaptı mı, iletişim becerilerini kullandı mı gibi incelemeler yapılabilir.

Olumsuz yanı Çok kalabalık sınıflarda uygulanması zordur. Bunun yanında objektif değerlendirme yapılamaması ve öğrenciler arasındaki rekabeti kaldırması olumsuz yönü olarak söylenebilir.

PORTFOLYOLARIN KULLANILMA AMACI Öğrencinin öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek ve kendi kendini değerlendirme becerisi kazandırmak, Yazılı ve sözlü değerlendirmeler ve standart testler dışına çıkarak, yeni bir değerlendirme yöntemi geliştirmek,

PORTFOLYOLARIN KULLANILMA AMACI Öğrencinin gelişimini kanıtlarla daha sağlıklı izleyebilmek, Öğrencinin gelecekteki öğrenmelerine bilgi sunmak ve ışık tutmak,

PORTFOLYOLARIN KULLANILMA AMACI Ürün ve süreci değerlendirmek Öğrencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını geliştirmek, Yazma, okuma ve düşünme becerileri arasında bağlantı sağlamak, Öğrencilerin arkadaşlarının gelişimini izleyerek birbirlerine yardımcı olmalarını sağlamak ve böylelikle gelecekte yapacakları ekip çalışmalarına başlangıç yapmak,

ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI NELER İÇERİR?

Grup çalışmaları

Öğrenci projeleri

Öğrenci resimleri veya maketleri

Öğrencinin yazdığı şiirler, raporlar vb.

Öğretmen değerlendirmeleri

kaset

Kitap incelemeleri

PERFORMANS DEĞERLENDİRME Öğrencilerin kazanımları edinme süreçlerinin ve ürünlerinin ölçülüp değerlendirilmesi

PERFORMANS Öğrencinin gerçekleştirdiği ya da tamamladığı ve belirli performans ölçütlerine göre öğretmen, öğrenci ya da arkadaşları tarafından değerlendirilen etkinlik ya da ödevden oluşur. Öğrencilerin bilgi ve becerilerini ortaya koyarak oluşturduğu cevap ve ürünlerdir.

PERFORMANS Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir. Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.

PERFORMANS Performans görevlerinde, tek bir cevap yoktur. Görevi tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir.

PERFORMANS Başarılı bir değerlendirme yapmak için her performans görevi bir dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile eşleştirilmelidir.

Performans değerlendirmek için en çok kullanılan araçlar; performans ödevleri, projeler, öğrenci ürün dosyaları, posterler vb.dir.

YAPILACAK DEĞERLENDİRMENİN PERFORMANSA DAYALI DEĞERLENDİRME OLABİLMESİ İÇİN 1.Ürün: yazılı bir makale, kompozisyon, grafik çizme, deney düzeneği oluşturma, proje hazırlama, inceleme yazısı yazma vb.

2.Gözlenebilir performans: Ürünün ortaya konmasında geçen süreç (bir ders veya bir dönem) takip edilerek geri bildirim verilmesi, değerlendirilmesi.

3.Üst düzey düşünme becerileri: Öğrencilerin bilgiyi aynen aktarmalarından çok bilgiyi düzenleme, yaratıcılığı kullanma vb. üst zihinsel süreçlere dönük olmalıdır.

4.Grup çalışması ve sosyal beceriler Grup çalışmasına yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem verme, kendini ifade etme, sunum yapabilme vb. becerilerin gelişmesi beklenir. Disiplinler arası geçişin ve bilgi alış verişinin sağlanmış olması gereklidir.

Performans Değerlendirme Sürecini Uygularken Atılacak Adımlar Amacı açıkça ifade etme, neyi ölçeceğine karar verme Uygun görev tanımlama Performansın ölçütlerini açıkça belirleme Belirlenmiş ölçütlere göre dereceli puanlama anahtarını geliştirme

Neler Performans Ödevi Örnekleri Olabilir? Bir gazeteye makale yazma, Bir oyun düzenleme / planlama Bir tiyatro oyununa eleştiri yazma, Bir oyun için sahne ve kostüm hazırlama, Bir ev planı çizme, Bir müzik parçası çalma, Bir deney yapma Yörelerini tanıtan bir turistik broşür hazırlama, Mahallelerinin bir haritasını, krokisini çizme vb.

PROJE ÖRNEĞİ: Aspirinin fasulyenin büyümesine etkisi Ders: Fen Bilgisi Problem: Söylendiği gibi, aspirin bitkilerin büyümesine katkı sağlıyor mu? Sağlıyorsa, uygun miktar ne olmalıdır? Kazanımlar: Söylentileri sorgulama, bilimsel yanıtlar arama, eleştirel düşünme, probleme çözüm üretme… Planlama: Soruna çözüm üretmek için ne yapmak gerekir? Hangi davranışlar kazanılacak? Süre nasıl planlanacak? Hangi araç-gereçler gerekli? … Soruna yanıt bulmak için yapılacak ölçümler Kendi performanslarının değerlendirilmesi İşlemler: Belirledikleri zaman çizelgesine uydular mı? Belirledikleri işlemleri aksatmadan yaptılar mı? Belirlenen kazanımlardan ne kadarına ulaştılar? (Grup çalışması ise) belirlenen iş bölümüne uydular mı? vb. Süreç izleme ve değerlendirme: Buradaki kazanımlara ve sürece ilişkin bir Kontrol Listesi veya Dereceleme Ölçeği geliştirilmesi (duyuşsal özellikler de dahil) Kontrol Listesi: Etkinliğin yapılma aşamalarının (belirlenerek) KONTROL EDİLMESİ Dereceleme Ölçeği: Nedeni söyleyebilme, sonucu yorumlayabilme… DERECELENMESİ

Projeler nasıl olmalı? Öğrencilerin sorunları ve ilgileri çerçevesinde seçilmeli Öğretmen, işbirliği ve rehber rolü üstlenmeli Öğrenci ürünleri üzerine odaklanmalı Öğrencileri yaratıcı, estetik ve bilgi yönünden zengin ürünler geliştirmeye teşvik etmeli Bulgular öğretmen ve sınıfın ötesinde bir izleyici grupla paylaşılmalı

RUBRİK

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (RUBRİC) Ölçme işleminin daha objektif ve tutarlı olmasını sağlar Dereceli puanlama anahtarı, öğrencilerin sınavlarını, dosyalarını, ödevlerini değ. için geliştirilir Bir konunun yada ölçme işleminin nasıl puanlanacağını ana hatlarıyla gösteren kriterler kümesidir.

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (RUBRİC) Hedeflerin açık ve net olarak belirlenmesini sağlar. Öğrencilerin yaptıkları işteki güçlü ve zayıf yanlarını görmelerini sağlar. Öğrenci kendisinden ne beklendiğini önceden ve açıkça görür.

Analitik ve Holostik olmak üzere iki tür rubrik vardır. Analitik Rubrik: Bir işin ya da performansın ortaya konurken her bir aşamasının puanlanması esasına dayanan rubriktir. Üründen çok süreç değerlendirilir. Holostik Rubrik: Ortaya çıkan ürünün ya da sonucun değerlendirildiği rubriktir.

Harita İçin Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı

Holostik DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI(RUBRİC) Ölçütler (Dereceli Puanlama Anahtarı Örneği ) 4 Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmiştir. Konuyu farklı örneklerle açıkladı. Olaylar arsında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çelişkili açıklama yapılmadı. 3 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmişti fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi. 2 Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler desteklenmişti fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili açıklamalar yapıldı. 1 Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler var.

KONTROL LİSTESİ

KONTROL LİSTELERİ Gözlenen performansın ya da ürünün belirlenen performans ölçütlerine ne derece uyumlu olduğu kontrol listeleri kullanılarak belirlenebilir. Örgenciden beklenen davranışına ilişkin detaylı bilgileri içeren ve örgenci performansının eksik noktalarını belirleme amacıyla kullanılan araçlardır

Aşağıda sözlü sunum becerisine yönelik kontrol listesi yer almaktadır. ÖGRENCİNİN ADI SOYADI: EVET HAYIR Dinleyiciyle göz teması kuruyor Beden dilini etkili kullanıyor. Anlasılır bir tonda konusuyor. Yerinde vurgulamalar yapıyor. Gereksiz sesler çıkarmıyor. Düzgün ifadeler seçiyor. Gereksiz tekrar yapmıyor. Akıcı konusuyor. Düsüncelerini ifade edebiliyor. Bilgiyi organize edebiliyor.

Kontrol listelerinde var veya yok, evet veya hayır seklinde puanlanabilen bir dizi davranış, özellik veya nitelik bulunur.

Örneğin kurbağayı kesmek, bir deney yapmak vb. bir dizi hareketi gerektiren davranışlar kontrol listesinde açıkça belirtilip sıralanabilir.

Bazı Kontrol (değerlendirme) listeleri örgencinin görevi (etkinliği) yerine getirirken sık yaptığı hataları da gösterebilir. Bu durumda +1 gibi bir puan her bir pozitif davranış için , - 1 gibi bir puan her bir hata için, 0 ise davranışın gözlenemediği durumlar için verilir.

DERECELENDİRME ÖLÇEKLERİ

DERECELENDİRME ÖLÇEKLERİ Kontrol listeleri performansa ilişkin belirli ölçütlerin karşılanıp karşılanmadığıyla ilgili olan sınırlı durumlarda değerlendirme için uygun seçimdir. Derecelendirme ölçekleri ise ölçülen özelliğe ilişkin performansı çeşitli düzeyleriyle tanımlayabilir ve ölçütlerin ne dereceye kadar karşılandığını görmeye olanak sağlar.

ASAGIDA SÖZLÜ SUNUM BECERİSİNE YÖNELİK DERECELENDİRME ÖLÇEGİ YER ALMAKTADIR.

ÖZ DEĞERLENDİRME

ÖZ DEGERLENDİRME Öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerini ve öğrenme sonuçlarını değerlendirmeleri olarak açıklanabilir. Değerlendirme süreci, örgencinin öğrenmeye yaklaşımı, örgencinin kendi güç ve zayıflıkları ve becerileri hakkında değerlendirme yapmasını sağlar. Öğrencinin kendi düşüncelerini kontrol edebilme yani kişinin planlama ve problem çözme becerisini geliştirir.

AKRAN DEĞERLENDİRME

AKRAN DEGERLENDİRME Bir grup içinde yer alan bireylerin akranlarını değerlendirmeleridir. Akran değerlendirme, ögrencilerin kendilerine olan güvenlerinin artmasını da saglar. Değerlendirmeye temel oluşturan beceriler ve ölçütlerin saptanması konusunda ögrenciye bakıs açısı saglar. Ögrencilerin yanlı davranıslarını önlemek için ögrencilere ölçütlerin verilmesi yararlı olur.

AKRAN DEĞERLENDİRMENİN SAKINCALARI akranlar arasında arkadaslık durumu birbirlerine yüksek veya çok düsük puan verilmesine neden olabilir. Kendi aralarında anlasarak birbirlerine yüksek puan verebilirler. Fiziksel güçten kaynaklanan nedenlerden dolayı akranlar yüksek puanlama yapabilirler. Ayrıca akranlar ögretmen kadar bilgili ve bilinçli degillerdir.

Akran değerlendirme örnek formu

TUTUM ÖLÇEKLERİ

tutum “bireye atfedilen ve bireyin psikolojik oluşturan eğilim” bir obje ile ilgili düşünce, duygu ve davranışlarını düzenli bir biçimde oluşturan eğilim”

tutumların özellikleri yaşantı yoluyla öğrenme devamlılık birey ve obje arasında düzenlilik yanlılık toplumsal tutumlar tepki gösterme eğilimi olumlu/olumsuz davranışlar

TUTUM ÖLÇEĞİ KULLANIM AMACI tutum ve değerlerinin belirlenmesi aile ve genel çevre faktörlerinin incelenmesi bireyin uyum problemlerinin teşhisi

Tutumun ölçülebilen boyutları “yönü” duygusal niteliği ( olumlu / olumsuz ) “derecesi” duygusal tonun düzeyi ( kabul etme / etmeme ) “yoğunluğu” dışa yönelik bir davranışa dünüşebilme olasılığı

Genelde likert tipi kullanılır