AĞ SİSTEMLERİ VE INTERNET

Ağ Sistemleri (Network) Kaynakları paylaşma ve iletişim amacıyla birden fazla bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla oluşan sistemlere bilgisayar ağları (Network) denir. Bu kaynaklara; veri tabanları, dosyalar, yazıcılar ve sürücüler örnek verilebilir. Günümüzün en popüler ağ sistemi INTERNET ’tir. Bir ağ sisteminin oluşturulabilmesi için modem, ethernet kartı ve kablo gibi donanım araçlarının yanısıra ağ yazılımlarına da ihtiyaç vardır. Bu yazılımlar ağ kaynaklarının paylaşımı, kaynakların yönetimi, giriş ve paylaşım yetkileri ve iletişim protokolleri gibi işlevleri üstlenirler. En eski ağ sistemi Amerika Savunma Bakanlığı tarafından kurulan ARPANET (1960). Türkiye’de ilk ağ sistemi THY tarafından kurulan THA ‘dır.

Ağ Türleri LAN (Local Area Network) – Küçük kurumlar, MAN (Midle Area Network) – Kampüs ağı, WAN (Wide Area Network) – İnternet.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Bilgisayar Sunucu (Server) Ağ ortamında yönetici durumunda olan bilgisayardır. Ağdaki diğer bilgisayarlar bir ağ kaynağına ulaşmak istediklerinde sunucuya başvurur. İstemci (Client) Ağda sunucu dışındaki bilgisayarlara, diğer bir deyişle sunucuya bağlı olarak ağda çalışabilen bilgisayarlara istemci adı verilir.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Ethernet Kartı (Ağ Kartı) (NIC - Network Interface Card) Bilgisayarın ağa bağlanmasını sağlayan bir devredir. Kısaca ağ kartı denilebilir.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Modem (Modulator / Demodulator) Uzak ağ sistemlerine erişimi sağlar.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Kablolar Koaksiyel (BNC) Bu kablo, merkezde iletken kablo, kablonun dışında yalıtkan bir tabaka, onun üstünde tel zırh ve en dışta yalıtkan dış yüzeyden oluşur.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Kablolar Twisted (UTP) Günümüzde en yaygın kullanılan ağ kablosu tipi birbirine dolanmış çiftler halinde, telefon kablosuna benzer yapıdaki kablodur.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Kablolar Fiber Optik İnsanın saç teli kalınlığında ve çok hassas üretilmiş saf bir cam ip üzerinden ışığın iletilmesi prensibiyle çalışan bir sistemdir. Bu şekilde üretilmiş kabloların tercih edilmesinin en büyük sebebi, çevresel şartlardan etkilenmemesi ve her zaman stabil bir bağlantı sunmasıdır. Fiber optik kablolar, iletimi ışık hızıyla yani saniyede 300 bin km’lik hızla gerçekleştirirler.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Ağın temel dağıtım elemanları; Hub Switch Bridge Router

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Hub Nedir? En basit network cihazıdır. Kendisine bağlı olan bilgisayarlara paylaşılan bir yol sunar. Hub‘a bağlı tüm cihazlar aynı yolu kullanırlar ve bu da aynı anda haberleşmek isteyen network cihazlarının, bir tek yol olduğu için hattın boşalmasını beklemesine sebep olur. 8-12-16-24 portlu olarak üretilirler.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Switch Nedir? Network sistemlerinde, LAN içerisindeki aygıtların ortak kullanım veya paylaşım için birbirine bağlanmasını sağlayan ve diğer PC lerden gelen verileri filtreleyerek sadece ilgili PC’ye gönderen cihazdır. Klasik Hub‘lardan farkı; gelen veriyi sadece istenilen aygıta gönderir, Hub ise gelen veriyi tüm aygıtlara gönderir ve sadece ilgili aygıt veriyi alır.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Bridge Nedir? İki TCP/IP ağını birbirine bağlayan bir donanımdır. Karmaşık aygıtlar olmayan bridge‘ler veri paketlerini alır ve yönlendirirler. Bridge‘ler fiziksel bağlantının yanı sıra network trafiğini kontrol eden aygıtlardır. Bridge, bir çeşit yönlendirme yapar diyebiliriz.

Bir Ağ Sisteminin Bileşenleri Router Bir ağ aktif donanımı olarak da router yönlendirme işlemi yapar. Ağdaki bilgisayarların yönlerini bulmalarına kılavuzluk eder. Örneğin şekildeki router büyük bir şirket ağında kullanılıyorsa iki farklı lokasyondaki şirket bilgisayarlarının birbirlerini görmesini sağlayabilir (farklı şehirlerdeki şirket bilgisayarları router üzerinden birbirleriyle haberleşebilir, tek bir merkezdeki programı online olarak bütün şubelerin kullanımı da bu şekilde olmaktadır.)

AĞ YAZILIMI İletişim Protokolleri İletişim protokolü veya ağ protokolü, iki bilgisayar arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla verileri düzenlemeye yarayan, standart olarak kabul edilmiş kurallar dizisidir. İki sistem arasında iletişim için kullanılan dili, yani mesajlaşma kurallarını belirtir.

AĞ YAZILIMI Türleri OSI Protokol Paketi Netware SPX/IPX Protokol Paketi Apple Talk Protokol Paketi IBM/Microsoft Protokol Paketi NETBEUI Protokol Paketi TCP/IP Protokol Paketi

TCP/IP Protokol Paketi (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) TCP/IP, 1970 ‘li yılların başında Amerika Savunma Bakanlığının yürüttüğü bir araştırma sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu proje herhangi bir felaket anında bilgisayarlar arası iletişimin sürekliliğinin sağlanması amacıyla geliştirilmiştir. TCP/IP’nin yaygınlaşması ile Internet de yaygınlaştı. Bir bilgisayar ağında, herhangi bir bilgisayar üç parametre ile tanımlanır: Bilgisayar ismi, IP adresi, MAC (Media Access Control).

TCP/IP Protokol Paketi (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) TCP/IP bu üç parametreyi de kullanarak bilgisayarları birbirine bağlar ve IP sadece TCP/IP protokolüne ait bir adrestir. Bir IP adresi, noktalarla ayrılmış 4 tane sayıdan oluşur, bu sayılar 0 – 255 aralığında olmak zorundadır. Örneğin 255.255.123.10 MAC adresi ise üretim esnasında Ethernet kartına verilen seri numarasıdır ve Unique’dir.

INTERNET Internet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Internet, insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi saklama/paylaşma ve ona kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir.

INTERNET Internet Hangi Konularda Çok Yararlıdır?   Bilgi ve kaynak paylaşımı Eğitim ve araştırma Haberleşme Ticaret Eğlence

INTERNET Genel Kavramlar Freeware (Bedava) Yazılımlar : Freeware yazılımlar limitsiz bir şekilde bunları alan kişiler tarafından kullanılabilir. Shareware Yazılımlar :Bazı programları doğrudan satın almak yerine belli bir süre deneyebilir ve daha sonra beğenirseniz satın alabilirsiniz. Bu yazılımlara genel olarak shareware denir. Tryware Yazılımlar : Bazı ticari şirketlerin, yeni geliştirdikleri yazılımların sınırlanmış sürümleridir ve tanıtım amacıyla konurlar. Patch Yazılımlar : Mevcut bir yazılımın bazı hatalarını düzeltmek, ve programı güncellemek amacıyla, ilgili firmaların (ya da kişilerin) çıkardıkları "yama" programlar. Bu tip programlar, Internet üzerinde sıkça dağıtılır.

WEB (www – World Wide Web) Nedir? Web, internet üzerindeki servislerden birisidir. İnternet üzerinde yazı, grafik, resim, ses ve hareketli görüntülerden oluşan dokümanları uzaktaki bilgisayarlara iletir. Bilgisayar ekranında gördüğümüz her bir web dokümanına bir web sayfası denir. Bir kişi ya da kurum, hazırladığı bütün web sayfalarını bir araya getirerek bir web sitesi oluşturabilir. Her web sitesinin internet üzerindeki yerini belirleyen bir adresi vardır. Buna URL (Uniform Resource Locator) denilir.

Internette Hız Internete bağlanma hızı, bir saniyede iletilen bilgi miktarı ile ölçülür (bps – Bit Per Second). Bu hız, internet servis sağlayıcının hızı, hatlar, modem veya ethernet kartının hızı ve bilgisayarın özellikleri gibi bir çok etkene bağlıdır.

WEB (www – World Wide Web) Nedir? Bir web sayfasının internette bize ulaşması için geçirdiği başlıca evreler şunlardır: Web sayfasının hazırlanması, Web sayfasının sunulması, Web sayfasının izlenmesi.

WEB (www – World Wide Web) Nedir? 1. Web Sayfasının Hazırlanması Web sayfaları özel bir programlama dili ile yazılır. Bu dile HTML (Hypertext Markup Language) denir. Bu dil yalnız yazıları değil grafik, resim, ses iletimini de yapabilmektedir. Yazı, resim ve grafiklerin yanısıra hareketli nesneler (video, ses gibi) içeren web sayfaları oluşturulabilmektedir. Bunların hazırlanabilmesi için çok sayıda yazılım kullanılır. Bu yazılımların her biri ayrı uzmanlık ister.

WEB (www – World Wide Web) Nedir? 2. Web Sunucuları Internete bağlı olan ve bir IP (Internet Protocol) numarası olan her bilgisayar web sunuculuğu yapabilir. Hazırlanan bir web sayfasının internette yayımlanabilmesi için sunumu yapan bir yazılımın olması gerekir. Bunu yapan çeşitli yazılımlar vardır. İnternete bağlı ve üzerinde bir web sunucu yazılımı olan bilgisayar bir web sunucudur. Web sunuculuğu yapan bir çok ticari ve resmi kuruluş vardır.

WEB (www – World Wide Web) Nedir? 3. Web Tarayıcıları Web dökümanlarını (web sayfalarını) görüntüleyen yazılımlardır. Zamanla, bu yazılımlara başka işlevler de yüklenmiştir. Örneğin, e-posta, newsgroups vb. . Web tarayıcıları arasında en yaygın olanları MS Internet Explorer, Mozilla, Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera, Netscape ‘dir. Bunlara ek olarak yeni web tarayıcıları ortaya çıkmıştır.  

Adres URL(UNIFORM RESOURCE LOCATOR) İnternet üzerindeki bir web sayfasının bulunabilmesi için iyi ve sistemli bir adresleme sistemi gereklidir. Bunu yapmak kolaydır. Çünkü, internetteki her web sunucusunun bir IP (Internet Protocol) numarası olduğunu biliyoruz. Anımsamayı kolaylaştırmak için, IP numarası yerine alan adı (domain name) kullanılır. Web sayfasının sunucuda hangi adla hangi klasöre konulduğu da bilinmektedir. Bunların belirtilmesiyle web sayfasının adresi kesinlikle ortaya konmuş olur. Web sayfasının bu yöntemle oluşturulan adresine URL (Uniform Resource Locator) denir. Buna Düzgün Kaynak Bulucu diyebiliriz.

Adres URL(UNIFORM RESOURCE LOCATOR) Bir web sayfası için URL adresinin üç temel bileşeni vardır ve şöyle yazılır: Örnek: http://www.mersin.edu.tr/user/fen/akademik/ders.html Bu URL, web tarayıcısına şunları söylemektedir: Kullanılan protokol http dir. Sunucunun alan adı mersin.edu.tr ‘dır. (Alan adı verilince, sunucunun IP numarası DNS sistemi tarafından bulunur.) Açılacak web sayfasının adı ders.html dir. Bu sayfa, user/fen/akademik/ klasörü (yol, path) içindedir.

HTTP(HYPERTEXT TRANSFER PROTOCOL) HyperText Transfer Protocol deyimindeki sözcüklerin baş harflerinden oluşur. İnternet üzerinde HTML ile yazılan dokümanların iletimini sağlayan protokoldür. URL adresinde en başa yazılan http:// ifadesi, HyperText Transfer Protocol servisi alınacağını belirtir.

Alan Adı [Sunucu (host)] Web sayfasının yerini belirlemek için, internette onu sunan bilgisayarın belirlenmesi gerekir. Web sunucusu olan her bilgisayarın bir IP (Internet Protocol) numarası vardır. Bu numara, o bilgisayarı internette tanıtan adrestir. Sunucunun IP numarasını her kullanıcı bilemez. Bu nedenle, o numaraya eşlenen sembolik bir ad vardır. Buna alan adı (domain name) denir. Alan adı ile IP numarasını eşleyen sisteme DNS (Domain Name System) denir. Yukarıdaki örnekte yazılan mersin.edu.tr ifadesi, sunucunun alan adıdır; bu ad o bilgisayarın IP adresine karşılık gelir.

Alan Adındaki Kısaltmalar com : Ticari kuruluşları gösterir. edu : Eğitim kurumlarını gösterir. org : Ticari olmayan, hükümete de bağlı bulunmayan kurumları gösterir. net : Internet omurgası işlevini üstlenen ağları gösterir. gov : Hükümete bağlı kurumları gösterir. mil : Askeri kurumları gösterir. ac : Akademik kuruluşlar(bazı ülkelerde edu yerine geçer) num : Telefon numaralarını bulabileceğiniz yerleri gösterir. int : uluslararası organizasyonlar, kuruluşlar ftp : FTP Arşiv Sitesi (ön ek) www : World Wide Web Sitesi (bazen web de kullanılır) -ön ek-

ftp (File Transfer Protocol) FTP internet üzerinde dosya alışverişi yapmayı sağlayan bir protokoldür. Web sunucuları gibi FTP sunucuları vardır. Bunların bir kısmı herkese açık dosyaları sunarlar. Anonymous kullanıcı adıyla bu sunuculara erişilebilir ve istenen dosyalar indirilebilir. Bazı ftp sunucuları yalnız yetki verilen kullanıcılara hizmet sunar. Bu tür sunuculardan herkes servis alamaz. Bir FTP sunucusunun URL adresinin sözdizimi, http servisindekine benzer. Örneğin, ftp://ftp.mersin.edu.tr ifadesi ftp servisi veren bir bilgisayarın URL adresidir.   Unix, Linux, Windows, Macintosh gibi farklı işletim sistemlerinde çalışan farklı ftp yazılımları vardır. Bunların bir kısmı grafik arayüzlere sahiptir, dolayısıyla kullanılmaları çok kolaydır. Windows işletim sistemi altında yaygın kullanılanlara örnek olarak WS_FTP ve CuteFTP adlı yazılımları gösterebiliriz.

Alan Adındaki Kısaltmalar Yeni kullanıma açılan alan adları şunlardır : arts : Sanat ve kültür ile ilgili siteler firm : Ticari Firmalar info : Bilgi servisi sunan siteler nom : Kişisel domainler için kullanılan adresler rec : Eğlence siteleri stor : Alışveriş merkezleri, ticari ürün satılan yerler web : www ile ilgili servis sunan siteler

Alan Adındaki Kısaltmalar Bazı ülke kısaltmaları tr:Türkiye, jp:Japonya, uk:Ingiltere, it:İtalya, ch:Isviçre, ca:Kanada, ru:Rusya, id:Endonezya, nl:Hollanda, de:Almanya, fr:Fransa, il:İsrail, no:Norveç, se:İsveç, fi:Finlandiya, gr:Yunanistan, hr:Hırvatistan, …………