Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dersin Adı: Sosyal Refah ve Sosyal Hizmetler Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Emine ÖZMETE Konu:Sosyal refah devletinin amaçları ve araçları

Refah devleti, müdahaleci, düzenleyici ve geliri yeniden dağıtıcı bir devlettir. Müdahalecidir, çünkü piyasa başarısızlıkları üzerine harekete geçer ve doğan sorunların giderilmesine yönelik önlemler alır, düzenlemeler yapar. Düzenleyicidir, çünkü iş piyasalarındaki düşük ücretlerin işçileri sefalete düşürmemesi için asgari bir ücret belirler, sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetlerini üstlenir. Gelirin yeniden dağıtıcısıdır, çünkü vergi ve diğer politikalar ve transfer harcamalarıyla gelirin paylaşımına müdahalede bulunulmadığında, sınıflar arasında gelir dengesizliklerinin, dolayısıyla huzursuzlukların çıkacağının farkındadır.

Refah devleti; sosyal refahın en elverişli bir şekilde vatandaşlara sunulması amacıyla devletin ekonomiye aktif ve kapsamlı müdahalelerde bulunmasını öngören bir devlet anlayışıdır.

Lindbeck refah devleti kavramını devlet tarafından finanse edilen sosyal sigorta sistemleri, transferler, sağlık, yaşlı bakımı ve çocuk bakımı gibi hizmetlerin sağlanması ya da desteklenmesi anlamında kullanmaktadır. Yani devletin klasik rolünden ( kolektif mallar üretmek, çeşitli dışsallıkları kontrol etmek fiziki altyapı üretmek gibi) farklı olarak çeşitli kamu harcama programlarına vurgu yapılmaktadır.

Gough’a göre refah devletinin iki aracı vardır: 1)Vergi sistemini kullanarak refah hizmetlerinin doğrudan sağlanmasıdır. 2) Kişi ve özel sektörün faaliyetlerinin devletçe düzenlenmesidir.Bu düzenleme, vergi politikalarını ve sosyal mevzuatı kapsar. Bu yaklaşımda devletçe kişilere sosyal fayda ve hizmetlerin doğrudan sunulmasının ötesinde, tüm devlet müdahalelerini kapsamakta ve dikkatler merkezi ve yerel ifade üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Bar’a göre refah devletinin amaçlarına ulaşmak için kullandığı araçlar ikiye ayrılır: 1) Nakdi faydalar (Sosyal sigorta ve katkı gerektirmeyen (primsiz) faydalar olarak iki temel unsurdan oluşur.Örn:sosyal yardımlar. 2) Ayni faydalar (eğitim, tıbbi bakım ve genel olarak düşkünlerin ruhsal ve fiziksel açıdan sağlıklı olmayan kişilerin bakımı ile korunmaya muhtaç çocukların bakımını kapsayan geniş bir faaliyet alanını kapsar)

ILO (Uluslar arası Çalışma Örgütü) tarafından kabul edilen minimum refah devleti araçları; 1) Kişilere sağlanan tüm nakdi faydalar (sosyal sigorta ve sosyal yardım) 2)Kamu sağlık hizmetleridir. Wilensky bu listenin eğitim, kişisel sosyal hizmetler ve konutu da kapsayacak şekilde genişletildiğini söylemiştir. Ayrıca tam istihdam politikaları, vergi politikaları, kurum için mesleki refah politikaları, bireyler ve grupların refahını etkileyen refah politikaları sosyal devletin araçlarıdır.