21 Ulusal Üretimi ve Milli Geliri Ölçmek BÖLÜM İÇERİĞİ

... konulu sunumlar: "21 Ulusal Üretimi ve Milli Geliri Ölçmek BÖLÜM İÇERİĞİ"— Sunum transkripti:

1 21 Ulusal Üretimi ve Milli Geliri Ölçmek BÖLÜM İÇERİĞİ
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Nihai Mal ve Hizmetler Kullanılmış Malların ve Kaydi İşlemlerin Dışlanması Yurtiçi Üretim Faktörlerinin Yurtdışında Yaptıkları Üretimlerinin Dışlanması GSYİH’nın Hesaplanması Harcama Yaklaşımı Gelir Yaklaşımı Nominal ve Reel GSYİH’nın Karşılaştırılması Reel GSYİH’nın Hesaplanması GSYİH Deflatörünün Hesaplanması Sabit Ağırlıkların Ortaya Çıkardığı Sorunlar GSYİH Kavramının Sınırlılıkları GSYİH ve Sosyal Refah Kayıt dışı Ekonomi Kişi Başına Gayri Safi Milli Gelir İleriye Bakış

2 milli gelir ve hasıla hesapları Ekonomideki hasıla ve milli gelirin çeşitli bileşenlerini tanımlayan, hükümet tarafından toplanan ve yayınlanan veriler.

3 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) Bir ülke içinde yerleşik üretim faktörleri tarafından belli bir dönemde üretilmiş nihai mal ve hizmetlerin toplam piyasa değeri. GSYİH bir ülkenin üretiminin toplam piyasa değeridir. Bir ülkede yerleşmiş olan üretim faktörleri tarafından belli bir zaman dönemi içinde üretilmiş bütün nihai mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder.

4 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Nihai Mal ve Hizmetler nihai mal ve hizmetler Nihai kullanım için üretilmiş mal ve hizmetler. ara mallar Bir başka firmanın farklı bir üretim aşamasında kullanımı için bir firma tarafından üretilmiş mallar. katma değer Malların bir üretim aşaması sonundaki değeri ile o üretim aşamasına girdiğindeki maliyeti arasındaki fark.

5 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Nihai Mal ve Hizmetler GSYİH’nın hesaplanmasında üretimin her bir aşamasında ortaya çıkan katma değeri toplayabiliriz veya nihai satışın değerini alabiliriz. Bir ekonomide ne kadar üretimin yapıldığını ölçmek için toplam satışların değerini kullanamayız.

6 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Kullanılmış Malların ve Kaydi İşlemlerin Dışlanması GSYİH sadece yeni veya cari üretimle ilgilidir. Eski üretim cari GSYİH içinde sayılmaz çünkü zaten üretildiği zaman sayılmıştır. Malların veya paranın el değiştirdiği ancak her hangi yeni bir mal veya hizmetin üretilmediği işlemler GSYİH içinde sayılmaz.

7 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Yurtiçi Üretim Faktörlerinin Yurt Dışında Yaptıkları Üretimlerinin Dışlanması GSYİH bir ülkede yerleşik üretim faktörleri tarafından üretilen hasılanın değeridir. gayri safi milli hasıla (GSMH) üretimin nerede yapıldığına bakılmaksızın, bir ülke vatandaşlarının sahip olduğu üretim faktörleri tarafından belli bir dönemde üretilmiş bütün nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir.

8 GSYİH’nın Hesaplanması
harcama yaklaşımı belli bir dönemde nihai mal ve hizmetlere yapılan toplam harcama miktarını ölçen bir GSYİH’yı hesaplama yöntemi. gelir yaklaşımı nihai mal ve hizmetlerin üretiminde bütün üretim faktörlerinin elde ettiği geliri -ücretler, kiralar, faiz ve karlar- ölçen bir GSYİH’yı hesaplama yöntemi.

9 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Harcama Yaklaşımı Harcamalar da dört temel kategoride yer alır: Kişisel tüketim harcamaları (C): hanehalkının tüketim mallarına olan harcamaları Gayri safi özel yurtiçi yatırım (I): firmalar ve hanehalkları tarafından üretim tesisine, ekipmana, demirbaşlara, yeni mesken yapılarına, yani yeni sermayeye yapılan harcamalar. Hükümetin tüketimi ve gayri safi yatırımları (G) Net ihracat (EX  IM): dış dünyanın net harcaması veya ihracat eksi (EX) ithalat (IM) GSYİH= C + I + G + (EX  IM)

10 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Kişisel Tüketim Harcamaları (C) kişisel tüketim harcamaları (C) Tüketiciler tarafından mal ve hizmetlere yapılan harcamalar. dayanıklı mallar Araba ve ev aletleri gibi göreceli olarak daha uzun süre kullanılan mallar. dayanıksız mallar Gıda ve giyim gibi kısa sürede kullanılan mallar. hizmetler Hukuki ve tıbbi hizmetler ve eğitim gibi, fiziksel şeylerin üretimini içermeyen satın aldığımız şeyler.

11 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Gayri Safi Özel Yurtiçi Yatırım (I) gayri safi özel yurtiçi yatırım (ı) özel (veya hükümet dışı) sektör tarafından yeni ev, üretim tesisi, ekipman ve stoklar gibi sermayeye yapılan toplam yatırımlar. konut dışı yatırım Firmalar tarafından makine, alet, üretim tesisi gibi yatırım unsurlarına yapılan harcamalar. işletme envanterinde (stoklarında) değişmeler Veri zaman döneminde firmaların stoklarındaki değişim miktarı. Stoklar, firmaların cari dönemde ürettiği ancak daha sonra satmaya niyetlendikleri mallardır.

12 sermayedönem sonu = sermayedönem başı + net yatırım
GSYİH’nın Hesaplanması Harcama Yaklaşımı Gayri Safi Özel Yurtiçi Yatırım (I) Gayri Safi Yatırım ve Net Yatırım aşınma Belli bir dönemde bir varlığın değerindeki düşüş miktarı. gayri safi yatırım Belli bir dönemde yeni üretilmiş bütün sermaye mallarının (ev, üretim tesisi, ekipman, ve stoklar) toplam değeri. net yatırım Gayri safi yatırım eksi aşınma. sermayedönem sonu = sermayedönem başı + net yatırım

13 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Hükümet Tüketimi ve Gayri Safi Yatırımları (G) hükümet tüketim ve gayri safi yatırımı (G) Federal, eyalet ve yerel hükümetlerin nihai mal ve hizmetler için yaptıkları harcamalar. Net İhracat (EX  IM) net ihracat (EX  IM) İhracat (A.B.D.’de üretilmiş mal ve hizmetlerin yabancılara satılması) ve ithalat (A.B.D’nin yurtdışından mal ve hizmet alımları) arasındaki farktır. Bu rakam pozitif veya negatif olabilir. .

14 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı Gelir Yaklaşımı milli gelir Bir ülkenin vatandaşlarının sahip olduğu üretim faktörleri tarafından elde edilmiş toplam gelir. çalışanlara yapılan ödemeler Firmalar ve hükümet tarafından hanehalklarına yapılan maaş ve ücret ödemelerini, ayrıca da sosyal sigorta, özel emeklilik fonları gibi işverenlerin maaş ve ücretlere ek olarak yaptığı çeşitli katkı ödemelerini kapsar. serbest meslek sahiplerinin geliri Şirketleşmemiş işletmelerin geliridir. kira geliri Mülk sahiplerinin kira olarak elde ettikleri gelirdir. şirket karları Şirketlerin geliridir.

15 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı net faiz İşletmelerin ödedikleri faizdir. dolaylı vergiler eksi sübvansiyonlar Lisans ücretleri, satış vergileri, gümrük vergileri gibi vergilerden hükümetin karşılığında hiçbir mal veya hizmet almadan yaptığı ödemeleri ifade eden sübvansiyonların çıkarılması ile edilir. net işletme transfer ödemeleri İşletmeler tarafından diğerlerine yapılan net transfer ödemeleridir. kamu işletmelerinin fazlası Kamu işletmelerinin geliridir.

16 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı safi milli hasıla (SMH) Gayri safi milli hasıla eksi aşınma; bir ulusun toplam üretimi eksi sermaye stokununun değerini korumak için gereken miktar. istatistiksel fark Veri ölçme hatası. kişisel gelir Hanehalklarının toplam geliri.

17 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı

18 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı kullanılabilir kişisel gelir veya vergi-sonrası gelir Kişisel gelir eksi kişisel gelir vergileri. Hanehalklarının harcama veya tasarruf yapma durumunda oldukları gelirin miktarı. kişisel tasarruf Belli bir dönemde toplam kişisel harcamalardan sonra kullanılabilir gelirin kalan miktarıdır. kişisel tasarruf oranı Kullanılabilir kişisel gelirin tasarruf edilen yüzdesidir. Tasarruf oranı düşük ise hanehalkları gelirlerine göre yüksek bir miktar harcamakta, yüksekse hanehalkları temkinli harcama yapmaktadırlar.

19 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı

20 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
cari dolar Mal ve hizmetler için ödediğimiz cari fiyatlar. nominal GSYİH Cari dolar olarak ölçülen gayri safi yurtiçi hasıla. ağırlık Bir grup unsur içinde bir unsura atfedilen önem.

21 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
Reel GSYİH’nin Hesaplanması

22 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
Reel GSYİH’nin Hesaplanması Baz yılı Sabit-ağırlık prosedüründe ağırlıklar için seçilen yıl. Sabit-ağırlık prosedürü Veri bir baz yılının ağırlıklarını kullanan yöntem.

23 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
GSYİH Deflatörünün Hesaplanması Politika yapıcıları sadece reel hasılanın nasıl değiştiğini gösteren iyi ölçülere değil, ayrıca genel fiyat düzeyinin nasıl değiştiğini gösteren iyi ölçülere de ihtiyaç duyarlar. GSYİH deflatörü genel fiyat düzeyinin bir ölçüsüdür.

24 GSYİH Kavramının Sınırlılıkları
Kayıtdışı Ekonomi kayıtdışı ekonomi alım satım işlemlerinin olduğu ve gelirin yaratıldığı ancak beyan edilmediği ve bunun sonucu GSYİH içinde sayılmayan ekonomik faaliyetler.

25 GSYİH Kavramının Sınırlılıkları
Kişi Başına Gayri Safi Milli Gelir Gayri safi milli gelir (GSMG) GSMH’nin enflasyon oranlarına göre ayarlanmış döviz kurlarının çeşitli yıllar boyunca ortalaması kullanılarak Dolar’a dönüştürülmesidir.

26 GSYİH Kavramının Sınırlılıkları
Kişi Başına Gayri Safi Milli Gelir  ŞEKİL Seçilmiş Ülkelerde Kişi Başına Gayri Safi Milli Gelir, 2006