Sığacık Körfezi'nde Dağılım gösteren Scyliorhinidae familyasına ait iki türün (Scyliorhinus canicula (Linnaeus, 1758) ve Galeus melastomus Rafinesque, 1810) trofik düzeyleri ve ilişkileri Elizabeth Grace Tunka ERONAT1*,Oğulcan HERAL1, Ozan Deniz KARAMAN1 1Faculty of Fisheries, Ege University, P. O. Box 35100 Izmir, TURKEY Telephone:+902323112814 *e-mail:tunkaeronat@hotmail.com Çalışma kapsamında, Ege Denizi, Sığacık Körfezi’nde 120-550 m arasında dağılım gösteren iki köpekbalığı, Kedi Balığı (Scyliorhinus canicula (Linnaeus, 1758) ve Lekeli Kedi balığı (Galeus melastomus Rafinesque, 1810) türlerinin besin kompozisyonları tayin edilerek cinsiyetler ve türler arası farklılıkları karşılaştırılmıştır. Örnekler, Ege Denizi’nde bulunan Sığacık Körfezi’nde çeşitli istasyonlarda 2008, 2009 ve 2014 yıllarında farklı derinlik zonları arasında gerçekleştirilen ticari trol operasyonları ile toplanmıştır. Laboratuvarda türlerin boy ve ağırlık değerleri ölçülmüş ve cinsiyetleri makroskobik olarak belirlenerek kayıt altına alınmıştır. Bireylerin mide içerikleri mümkün olan en düşük taksona kadar tayin edilmiştir. Çalışmada mide içeriğinde tayin edilmiş canlılar ait olduğu ana taksonlarda gruplanarak Hyslop (1980) tarafından önerilen denklemle Oransal Göreceli Önemlilik İndeksi (% IRI) değerleri hem türler hem de cinsiyetler arası karşılaştırma yapabilmek için hesaplanmıştır. Hesaplanan bu değerler Primer 5 programı üzerinden benzerlik analizi gerçekleştirmek için kullanılmıştır. Ayrica, %IRI değerleri Pauly ve ark. (2000) tarafından önerilen yöntemle bu iki tür ve cinsiyetlerine ait trofik düzeylerin hesaplanmasında kullanılmıştır. Mide içeriğinde çıkan taksonlara ait trofik düzey icin Cortes (1999) tarafından yayınlanan değerler kullanılmıştır. Trol operasyonları sonucunda aynı habitatı ve familyayı paylaşan Scyliorhinus canicula türünden 1293 (% 48 dişi, % 52 erkek) ve Galeus melastomus türünden 441 (% 47 dişi, % 53 erkek) birey elde edilmiştir. İki türde de 5 ortak besin grubu tespit edilmesine rağmen, besin gruplarının %IRI değer sıralaması türler arasında farklılık göstermiştir (Tablo 1). En yüksek 3 değer sıralaması S. canicula icin Crustacea, Teleostei ve Cephalopoda iken G. melastomus içinse Teleostei, Crustacea ve Cephalopoda olduğu tespit edilmiştir. Türlerin ve cinsiyetlerinin trofik düzeyleri hesaplandığında başlıca ortak besin grupları ile beslenmelerine karşın birbirinden farklı olduğu ortaya çıkmıştır (Tablo 2). G. melastomus beslenmesine yönelik çalışmalara bakıldığında Özütemiz ve ark. (2006) aynı bölgede türün başlıca Crustacea (% IRI 84,35) ile ve ardından sırasıyla Teleostei (% IRI 14,33) ile Cephalopoda (% IRI 1,32) beslendiğini rapor etmişlerdir. Bu çalışma ile karşılaştırdığımızda türün öncelikli besininin Teleost olduğu ve sırasıyla Crustacea ve Cephalopoda ile beslendiği tespit edilmiştir (Tablo 1). Dünyada yapılmış çalışmalara baktığımızda Lion Körfezi’nde yapılan bir çalışmada türün öncelikli olarak Cephalopoda (% IRI 47,26) ile ardından Crustacea (% IRI 33,45) ve Teleost (% IRI 12,10) ile beslendiği rapor etmiştir (Albo-Puigserver, 2015). Costa ve ark. (2005)’nın Güney Portekiz kıyılarında yaptığı çalışmada, Galeus melastomus ve Scyliorhinus canicula dahil 4 derin deniz kıkırdaklı balığı türünün beslenmelerini incelemiştir. Ortak türlerden olan G. melastomus türünün başlıca Crustacea ile beslendiğini ardından Teleostei ile beslendiği rapor etmiştir. S. canicula üzerinde yaptığı çalışmadaki bulgularla karşılaştırdığımızda bu çalışmada benzer, ağırlıklı olarak Crustacea ardından Teleostei grubu üzerinden bir beslenme alışkanlığı olduğu sonucunu elde etmiştir. S. canicula türün beslenmesine ülkemizde yapılan çalışmalara baktığımızda Foça’da 146 birey üzerinde yapılan bir çalışmada bu çalışma ile benzer olarak türün başlıca Teleostei (% IRI 52,00) ile ardından Crustacea (% IRI 42,07) beslendiğini ve ikincil olarakta Polychaete (% IRI 3,29), Cephalopoda (% IRI 2,44) ve Sipunculidae (% IRI 0,20) grupları ile beslendiğini rapor etmiştir (Filiz ve Taşkavak, 2006). Türlerin trofik düzeyine yönelik yapılmış çalışmalara baktığımızda bu çalışmadaki G. melastomus değerleri ile diğer çalışmalara yakın sonuçlar çıkmasına karşın S. canicula trofik düzeyinin bu çalışmada diğer çalışmalardan daha düşük olduğu gözlemlenmiştir (Tablo 2). Bu sonucun bir çalışma alanının Akdeniz’in batısında (Tunus kıyıları) (Mnasri ve ark., 2012) olmasından ve diğer çalışmanın ise tüm okyanuslar ile ana denizleri kapsamasından (Cortes,1999) ve kaynaklı olabilir. Tablo 1. Scyliorhinus canicula ve Galeus melastomus türlerinin % IRI değerleri (Σ: tüm bireyler, ♀: dişi bireyler, ♂ : erkek bireyler) Tür Scyliorhinus canicula IRI% Galeus melastomus IRI% Σ ♂ ♀ Takson Teleostei 43,999 47,333 39,701 70,646 67,619 71,585 Crustacea 50,836 49,304 52,306 27,818 31,822 24,903 Cephalopoda 5,048 3,292 7,725 1,534 0,559 3,503 Tunicata 0,005 0,016 0,000 Polycheata 0,088 0,049 0,151 Echinodermata 0,002 0,006 Mollusca 0,003 0,014 Sphanophora Chondrichthyes 0,010 0,001 Cnidaria 0,015 0,078 0,004 Total 100,000 Tablo 2. Bu çalışmada hesaplanan ve diğer çalışmalarda elde edilmiş olan Scyliorhinus canicula ve Galeus melastomus türlerinin trofik düzey değerleri (Σ: tüm bireyler, ♀: dişi bireyler, ♂ : erkek bireyler) Çalışma Çalışma Alanı Tür Trofik Düzeyi Σ ♂ ♀ Bu çalışma Sığacık Körfezi Scyliorhinus canicula 2,81 3,00 2,63 Galeus melastomus 4,07 4,02 4,11 Albo-Puigserver ve ark. (2015) Lion Körfezi 4,17 - Cortes (1999) Tüm Okyanuslar ve Ana Denizler 3,60 3,70 Mnasri ve ark. (2012) Tunus Kıyıları 3,93 Şekil 1. Türleri ve c,nsiyetler arası beslenmeye dayalı kümeleme analizi Referanslar Albo-Puigserver, M., Navarro, J., Coll, M., Aguzzi, J., Cardona, L., & Sáez-Liante, R. (2015). Feeding ecology and trophic position of three sympatric demersal chondrichthyans in the northwestern Mediterranean. Mar Ecol Prog Ser, 524, 255-268. Cortés, E. (1999). Standardized diet compositions and trophic levels of sharks.ICES Journal of Marine Science: Journal du Conseil, 56(5), 707-717. Costa, M. E., Santos, J., Borges, T. C., 2002. Trophic Relationships And Feeding Habits Of Four Deep-Sea Shark Species Off The South Coast Of Portugal. Biology of Deep Sea Elasmobranchs, International Congress on the Biology of Fish, University of British Columbia, Vancouver, CANADA Filiz, H. ve Taşkavak, E. (2006). Food of pLesser Sotted Dogfısh, Scyliorhinus canicula (Linnaeus, 1758), In Foca (The Northeast Aegean Sea, TURKEY) In Autumn 2002. In The Proceedıngs of The Internatıonal Workshop On Medıterranean Cartilaginous Fısh wıth Emphasıs on Southern and Eastern Medıterranean. Mnasri, N., El Kamel, O., Boumaiza, M., Reynaud, C., & Capape, C. (2012). Food and feeding habits of the small-spotted catshark, Scyliorhinus canicula (Chondrichthyes: Scyliorhinidae) from the northern coast of Tunisia (central Mediterraneean). Cahiers de biologie marine, 53(1), 139-150. Galeus melastomus Rafinesque, 1810 Scyliorhinus canicula (Linnaeus, 1758)