Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dersin Adı: Yoksulluk ve Sosyal Hizmet Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Emine ÖZMETE Konu: Küresel sosyal hizmet ve yoksulluk

Toplumsal düzeyde; kaynakların, hizmetlerin ve gücün dağılımındaki eşitsizlikler yoksulluğa neden olmaktadır. Bu eşitsizlikler toprak, sermaye, alt yapı, piyasalar, kredi, eğitim, bilgi ve danışmanlık gibi kurumsallaşmış hizmetleri de içerebilir.

Aynı şey sosyal hizmetlerin sağlanmasında da geçerlidir Aynı şey sosyal hizmetlerin sağlanmasında da geçerlidir. Bunlar arasında eğitim, sağlık, temiz su ve çevrede bulunmaktadır. Hizmetlerdeki eşitsizlikten en çok kırsal bölgeler zarar görmektedir. Dolayısı ile gelişmekte olan ülkelerdeki yoksulların %77’sinin kırsal bölgelerde yaşaması şaşırtıcı değildir.

Önemli bir sosyal sorun olan ve ülkemiz gerçekliğinde düşünüldüğünde ele alınması gerekliliği var olan yoksulluk sorununun, sosyal hizmet mesleği ile bağlantısını yapmadan önce sosyal hizmet mesleğinin tanımı yapmak faydalı olacaktır.

Sosyal hizmet mesleği; İnsanın toplumun özgürleşmesine yardımcı olarak, özgür birey, örgütlü toplum ve demokratik sosyal hukuk devletinin gelişmesine çaba gösteren, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda demokratik toplum düzeninin oluşması için insan haklarına dayalı anlayışlarla hareket eden gelişme, barış ve katılım ilkeleri çerçevesinde bireyin ve toplumun gelişip değişmesi için eşitsizliklerin ve adaletsizliklerin giderilmesi, ekonomik gelişmelerle sosyal gelişmelerin uyum içinde oluşması, toplumun ve insanların yaşam kalitesinin yükseltilmesi için çaba gösteren, insanca gelişme olanaklarını sürdürülebilir kalkınma anlayışı doğrultusunda iyileştiren, insan, toplum ile gelişme ve değişme hareketlilikleri konularında yapısal, bütüncü, disiplinler arası ve sorun alanları çeşitliliğinde politika, plan ve program geliştirme ile çözüm stratejilerini uygulama alanlarında bilgi üreten bir bilim dalı; yukarıda belirtilen konularda mesleki felsefe, ahlak ve uygulama ilkeleri çerçevesinde topluma ve insana yardımcı olmak için gerekli kurumsal ve uygulamalı olarak eğitilmiş araştırmacı, sosyal bilimci niteliklerine sahip ilişki ve etkileşim odağında yetişmiş elemanlar yoluyla hizmet üreten bir meslektir.

Rank ve Hirschl’a göre sosyal hizmet, daima yoksulla ve yoksulluğun azaltılmasıyla ilgilenen mesleklerin merkezinde yer almaktadır. Sosyal hizmetin, yoksulluk üzerine gitmesinin ve onu azaltmaya çalışmasının iki esas sebebi vardır. Birincisi, yoksulluk - adaletli bir toplum; söylemine engel olmaktır. Yani yoksulu bulunan toplumda adaletten söz edilememektedir. İkincisi, yoksulluk çoğu problemin altında yatan ana neden gibi görünmektedir.

Sosyal hizmet mesleği, muhtaç ve yoksullara sosyal yardım boyutuna ilişkin uygulama süreçlerini çeşitli kurum ve kuruluşların bünyesinde gerçekleştirmektedir. Örneğin hastanelerin sosyal servislerinde yoksul, muhtaç hasta ve yakınlarına yönelik yardımlara ilişkin rolü; Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarında yine muhtaç ve yoksullara yapılan ayni ve nakdi yardımlar gibi. Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerinin engellilere yönelik evde bakım hizmet modeli ile sosyal ve ekonomik destek hizmet modeli de ayrıca birer örnek oluşturmaktadır.

Sosyal hizmet mesleği yoksulluğun önlenmesi boyutunda yoksulluk sebebiyle ortaya çıkan sosyal problemlerin önlenmesini de bir amaç olarak kabul eder.