TÜRKİYE’DE ANNE ÖLÜMLERİNİN ANALİZİ Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği

Anne ölüm oranları ülkelerin en önemli sağlık ve gelişmişlik göstergelerinden biridir. Annelerin yaşama hakkının engellenmesi insan hakları ihlali olarak kabul edilmiştir.

Gebeliğe bağlı ölüm Ölüm sebebine bakılmaksızın, gebelik sırasında veya gebeliğin sonlanmasından sonraki 42 gün içinde meydana gelen ölümlerdir.

Anne Ölümü Tesadüfi Ölüm Gebeliğe Bağlı Ölüm Anne Ölümü Tesadüfi Ölüm

Anne Ölümü Gebeliğin başlangıcından doğum sonrası 42. günü kapsayacak şekilde, kaza ve tesadüfi sebeplerden kaynaklanmayan, gebelik veya gebeliğin yönetimiyle ilgili olan veya bunların ağırlaştırdığı herhangi bir sebeple kadının ölmesidir.

Anne Ölümü Doğrudan Anne Ölümü Dolaylı Anne Ölümü

Doğrudan anne ölümü Gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemde; obstetrik komplikasyonlardan, yapılan tıbbi müdahalelerden, ihmallerden, yanlış tedavilerden veya bunların birbirlerini etkilemesinden kaynaklanan ölümlerdir. Kanama Hipertansiyon Tromboemboli Distosi Enfeksiyon ve düşükler

Dolaylı anne ölümü Gebelik öncesi olan yada gebelik sırasında gelişen bir hastalık veya hastalıklar sebebi ile; obstetrik kaynaklı olmayan ancak gebeliğin fizyolojik etkisi ile şiddetlenen sebeplerle meydana gelen ölümlerdir. Kardiyovasküler sebepler Serebrovasküler sebepler Psikiyatrik bozukluklar Enfeksiyonlar Neoplazmlar

Maternal Mortalitenin Hesaplanması Anne ölüm oranı (AÖO): 100,000 canlı doğumda anne ölümlerinin sayısıdır. AÖO=Anne ölümlerinin sayısı /canlı doğumların sayısı x 100,000

Üç Gecikme modeline göre anne ölümleri değerlendiriliyor

Birinci Gecikme Hizmeti Almaya Karar Vermede Yaşanan Gecikmedir. Kadının karar verme sürecinde statüsünün düşüklüğü, Tehlike işaretleri ve bulguları konusunda yeterli bilgi sahibi olmaması, Yanlış inanışlar gibi pek çok sebep birinci gecikmeye yol açmaktadır.

İkinci gecikme Hizmete Ulaşmada Yaşanan Gecikmedir. Ulaşım unsurlarındaki yetersizlik (ekonomik, coğrafi ve mevsimsel faktörler) Mesafenin uzak olması, yolların ve taşıt araçlarının yetersizliği Hizmete ulaşılmasını engelleyen organizasyon bozuklukları

Üçüncü gecikme Hizmet Vermede Yaşanan Gecikmedir. Sağlık hizmeti veren kuruluşların yetersizliği Ekip (personel) ve ekipman yetersizliği Hizmet sunucuların eğitim ve motivasyon eksikliği İlaç ve malzeme yetersizliği Mali yetersizlikler

WHO 2015 Anne ölümü verileri Anne Ölüm Oranı (Yüz binde) 1990 2000 2013 2015 Dünya (300 bin) 380 330 210 216 Gelişmiş Ülkeler 24 18 17 12 Gelişmekte Olan Ülkeler 500 240 239 Afrika 960 820 542 Amerika 110 81 68 52 Güney Doğu Asya 520 340 190 164 Avrupa 42 29 16 Doğu Akdeniz 300 170 166 Batı Pasifik Bölgesi 78 45 41

Türkiye’de anne ölümlerinin yıllara göre dağılımı 2016 Toplam ölüm 218??????? 195 Doğrudan 118 Dolaylı 100 Önlenebilir 98

2016 Yılı Kardiyovasküler Hst Nedenleri (%) Sayı Kardiyovasküler % AÖ % Non-Kardiyak Vasküler Hastalıklar 20 40 9 Akut Koroner Sendrom / MI 13 26 6 Kalp Kapak Hastalıkları 10 4 Kalp Yetmezliği 8 2 Konjenital Kalp Hastalığı 1 Diğer Toplam 50 100 23 +KMP Non kardiak vask hst: -Aort diseksiyonu -Anevrizma rüptürü -Splenik- renal arter rüptürü

2016 Yılı Kanama Nedenleri (%) Sayı Kanama % AÖ % Atoni 18 48 8 Plasenta Previa 21 4 Uterin Rüptür 7 3 Plasenta Dekolmanı 5 13 Toplam 38 100

Önlenebilir %45 Önlenemez %55

Birden fazlanın tamamı 1+3

2016 Yılı 1. Gecikme Nedenleri Sayı % Sağlık personelinin önerilerine uymaması 23 40 Şikayetlerinin olmasına rağmen sağlık kuruluşuna başvurmaması veya geç başvurması 12 21 DÖB almaması veya yetersiz alması 9 16 Gebe kalmaması önerilmesine rağmen gebe kalması veya terminasyonu kabul etmemesi 6 10 Kendi isteğiyle erken taburcu olması Evde doğum yapması 2 3 Toplam 58 100

2016 Yılı 3. Gecikme Nedenleri Sayı % 2. ve 3. basamakta tetkik ve tedavide eksiklikler yaşanması 43 78 Postpartum kanamaya yaklaşımda gecikme 7 12 Diğer birimlerin anneyi görmesinde organizasyon bozukluğu yaşanması 2 4 ASM’lerde gebe tespit ve/veya takip edilmemesi Erken taburcu edilmesi 1 Toplam 55 100

%74 doğum ve loğusa

%29’u gebeyken öiüyor

Kadın Üreme ve Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın Üreme ve Sağlığı Daire Başkanlığı Anne Ölümü Merkez Komisyon inceleme Acil Obstertik Bakım kursları Maternal Near Miss programları

TEŞEKKÜRLER…