1.DÜNYA SAVAŞI 1914-1918

1.DÜNYA SAVAŞI’NIN GENEL SEBEPLERİ 1-SÖMÜRGECİLİK YARIŞI Sanayileşen Avrupa devletleri,fazla ürünleri için pazar(ülkeler)sanayileri için ham madde arayışına girdiler. Bu durum Avrupa devletleri arasındaki sömürgecilik yarışını hızlandırmış,çıkar çatışmalarının artmasına neden olmuştur.

SÖMÜRGECİLİK

2-MİLLİYETÇİLİK AKIMI Fransız İhtilali ile ortaya çıkan Milliyetçilik Akımı Avrupa’da siyasi ve sosyal hayatta büyük değişikliklere yol açtı. Her milletin kendi geleceğine kendisinin karar vermesi anlamına gelen bu akım çok uluslu (Avusturya-Macaristan İmp.ve Osmanlı Devleti) devletler için bir yıkım oldu

3-SİLAHLANMA YARIŞI Avrupalı Devletler arasında başlayan ve birbirlerini tehdit edecek düzeye gelen silahlanma yarışı.

SİLAHLANMA YARIŞI

4-DEVLETLERARASI REKABET VE BLOKLAŞMA Avrupalı Devletler arasındaki çıkar çatışmalarının devletler arası gruplaşmalara neden olması Bloklaşmanın önemi: Devletler arası gerilim arttı

1.DÜNYA SAVAŞI’NIN ÖZEL SEBEPLERİ 1-ALMANYA-İNGİLTERE ÇEKİŞMESİ Almanya’nın,en fazla sömürgeye sahip olan İngiliz sömürgelerini ele geçirmek istemesi

2-ALMANYA-FRANSA ÇEKİŞMESİ Almanya’nın ,Fransız kömür havzası ALSAS-LOREN’i işgal etmesi,Fransa’nın bölgeyi tekrar ele geçirmek istemesi.

3-Avusturya Macaristan İmp. – Rusya Çekişmesi Rusya’nın Balkanlarda Panislavizm propagandası yaparak,özellikle Avusturya Macaristan içindeki Slavları kışkırtması ve isyanlar çıkartması.

4-Rusya’nın Sıcak Deniz Hayali Rusya’nın sıcak denizlere inerek,dünya ticaretinde etkin olmak için Boğazları,Kafkasları ve Balkanları almak istemesi

1.DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ GRUPLAŞMALAR İTİLAF DEVLETLERİ İTTİFAK DEVLETLERİ

SAVAŞIN BAŞLAMASI Avusturya – Macaristan İmparatorluğu veliahtının (Ferdinand) Saray Bosna ziyareti sırasında bir sırplı tarafından öldürülmesi savaşın görünen sebebidir.

Rusya tarafında olan Fransa >> Almanya’ya savaş açtı Sırbistan tarafında olan Rusya >> Avusturya-Macaristan’a savaş açtı. Avusturya-Macaristan tarafında olan Almanya >> Rusya’ya savaş açtı Rusya tarafında olan Fransa >> Almanya’ya savaş açtı Fransa tarafında olan İngiltere >> Almanya’ya savaş açtı

Avusturya-Macaristan İttifak Devletleri Almanya İtalya Avusturya-Macaristan İtilaf Devletleri İngiltere Rusya Fransa

1.Dünya Savaşı Başladıktan Sonra Gruplar İTTİFAK DEVLETLERİ AVUSTURYA MACARİSTAN İMP. ALMANYA İTİLAF DEVLETLERİ İNGİLTERE FRANSA RUSYA İtalya kendisine Batı Anadolu’nun vaat edilmesi ile İtilaf Devletlerine katıldı

1.DÜNYA SAVAŞI’NA KATILAN DEVLETLERİN OSMANLI DEVLETİ’NE YÖNELİK POLİTİKALARI 1-İngiltere: Osmanlı’yı sanayisi için ucuz ham madde kaynağı ve mamul ürünleri için karlı bir Pazar olarak görmüş ve Osmanlı toprak bütünlüğünü parçalamak istemiştir. Asıl hedef Osmanlı topraklarındaki PETROL bölgeleri.

2-Fransa:Osmanlı Devleti içindeki Gayrimüslimleri (Müslüman olmayanlar) kullanarak siyasi baskı kurmak ve Osmanlı üzerinde hak iddia etmek.

3-Rusya: Osmanlı Devleti’nde yaşayan ortodoksları isyana teşvik etmiş,Boğazları ele geçirerek sıcak denizlere inmek ve merkezi İstanbul olan bir Slav İmparatorluğu kurmak istemiştir.

5-Avusturya-Macaristan İmparatorluğu: Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki topraklarını ele geçirerek Ege Denizi’ne ulaşmayı planlıyordu.Ancak Rusya’nın Panslavizm politikası toprak bütünlüğünü tehdit edince 1.Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti ile aynı grupta yer almıştır.

6-İTALYA:Osmanlı Devleti’nden toprak elde edebilmek için büyük devletlerle birlikte hareket etmiştir.

7-Almanya: Orta Doğu’da etkinlik kurabilmek için Osmanlı Devleti ile dostane ilişkiler kurmaya çalışmıştır.

OSMANLI DEVLETİ’NİN 1.DÜNYA SAVAŞI’NA GİRMESİ Osmanlı Devleti Balkan savaşlarından yeni çıktığı için perişan ve yoksuldu.Bundan dolayı I.Dünya Savaşı çıktığında tarafsızlığını ilan etti. Önce İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girmek istemiş ancak kabul edilmemiştir. Daha sonra İttifak Devletlerinin yanında savaşa girmiştir.

OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞA GİRMESİNDE ETKİLİ OLAN SEBEPLER 1-Trablusgarp ve Balkan savaşlarında kaybedilen toprakları geri almak istemesi

2-Siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi 2-Siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi. 3-İttihat ve Terakki yönetiminin Almanya’nın savaşı kazanacağına olan kesin inançları etkili olmuştur.

İTİLAF DEVLETLERİNİN OSMANLI DEVLETİNİ YANLARINDA İSTEMEMESİNİN SEBEPLERİ 1.Savaşın alanının genişleyecek olması. 2.İngiliz sömürge yollarının tehlikeye girecek olması. 3.Rusya ile İtilaf devletlerinin bağlantılarının kesilecek olması 4.Sömürgelerdeki Müslümanların İngiltere ve Fransa’ya isyan etme ihtimalinin olması

ALMANYA’NIN OSMANLI DEVLETİNİ KENDİ YANINDA SAVAŞA SOKMAK İSTEMESİNİN SEBEPLERİ Osmanlı Devleti’nin jeopolitik konumundan faydalanarak; 1-Yeni cephelerin açılması ile rahatlayacak itilaflar ise zor duruma düşecekti. 2-Rusya’ya Boğazlardan gidecek yardımı engellemek. 3-Osmanlı Devleti’nin yer altı kaynaklarından yararlanmak. 4-İngilizlerin sömürge yollarını kesmek (Süveyş Kanalı…) 5-Rusya ile İtilaf Devletleri’nin bağlantılarını kesmek. Osmanlı’nın halifelik gücünden faydalanarak; 1-Sömürgelerdeki Müslümanları İngiltere ve Fransa’ya karşı kışkırtmak 2-Rus hâkimiyeti altında yaşayan Müslüman Türkleri Rusya’ya karşı kışkırtmak

OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞA GİRMESİNE NEDEN OLAN OLAY Akdeniz’de bulunan iki Alman gemisi(Goben-Breslav) İngiliz donanmasının önünden kaçarak İstanbul’a geldiler ve Osmanlı Devletine sığındılar. Osmanlı  Devleti bu iki gemiyi satın aldığını söyledi.Daha sonra bu iki geminin isimlerini Yavuz ve Midilli olarak değiştirdi.

*Kısa bir süre sonrada bu iki gemi Rusya’nın Karadeniz’deki limanlarını bombalayınca Rusya’nın Osmanlı Devletine savaş açması üzerine Osmanlı Devleti savaşa katılmıştır.

Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesi İle Gruplardaki Son Durum İTİLAF DEVLETLERİ İNGİLTERE FRANSA RUSYA İTTİFAK DEVLETLERİ AVUSTURYA MACARİSTAN İMP. ALMANYA

OSMANLI DEVLETİ’NİN 1.DÜNYA SAVAŞI’NDA SAVAŞTIĞI CEPHELER A)TAARRUZ-SALDIRI-HÜCUM CEPHELERİ: 1-Kafkas(Doğu)Cephesi 2-Kanal(Süveyş)Cephesi B)SAVUNMA-MÜDAFA CEPHELERİ: 1-Çanakkale Cephesi(Kazanılan Tek Cephe) 2-Irak Cephesi 3-Suriye-Filistin Cephesi 4-Hicaz-Yemen Cephesi C)MÜTTEFİKLERE YARDIM CEPHELERİ: 1-Galiçya Cephesi 2-Romanya Cephesi 3-Makedonya Cephesi

A)TAARRUZ-SALDIRI-HÜCUM CEPHELERİ

1)KAFKAS (DOĞU) CEPHESİ Osmanlı Devletinin 1.Dünya Savaşına girmesinden sonra açtığı ilk cephedir Savaş’ın Nedenleri 1) Osmanlı’nın Bakü petrollerini ele geçirmek istemesi 2)Kafkaslara ulaşarak buradaki Türklerle bağlantı kurmak ve büyük bir Türk Ordusu kurmak 3)Rus işgalindeki yerleri (Kars,Ardahan,Batum) geri almak Savaş’ın Gelişimi 1-Enver Paşa komutasındaki 150 bin kişilik Osmanlı ordusu Doğu Anadolu’da Ruslara karşı saldırıya geçti.Osmanlı ordusu daha düşmanla karşılaşmadan salgın hastalık,açlık,soğuk gibi afetler yüzünden Sarıkamış’ta 90 bin askerimiz şehit oldu.(1914)

KAFKAS (DOĞU) CEPHESİ 2-Ruslar bahar aylarında saldırıya geçerek Doğu Anadolu bölgesini işgal ettiler. 3-Mustafa Kemal Çanakkale savaşlarından sonra Muş ve Bitlis’i düşman işgalinden kurtardı. 4-1917 yılında Rusya’da çıkan Bolşevik(Kominizm)ihtilâli, Rusların bu bölgeleri kendiliğinden terk etmelerine neden oldu. 5-Rusya Birest Litowsk anlaşmasıyla I.Dünya Savaşından çekildi.(1918)Bu anlaşmayla Rusya daha önce aldığı Kars,Ardahan,Batum’u Osmanlı Devletine geri verdi.

KAFKAS (DOĞU) CEPHESİ NOTLAR 1)1.Dünya Savaşı sırasında Ruslarla birlik olup Osmanlı’ya saldıran Ermeniler Sevk ve İskan Kanunu ile tehcir(Göç) ettirilmiştir. 2)Kafkas(Doğu) Cephesi ilk açılan ve Brest-Litowsk Antlaşması ile kapanan ilk cephedir.

2) KANAL(SÜVEYŞ)CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri 1)İngiltere’nin Hindistan’a giden sömürge yollarını kesmek. 2)Mısırı İngilizlerden geri almak Savaşın Gelişimi: 1)Osmanlı orduları savaşı kaybetti ve Suriye’ye kadar geri çekildi

B)SAVUNMA-MÜDAFA CEPHELERİ

1)SİNA-FİLİSTİN-SURİYE CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri 1)İtilaf Devletlerinin Orta Doğu topraklarını ele geçirmek istemesi - Kanal cephesinde İngilizlere yenilen birliklerimiz Filistin’e sonrada Suriye’ye kadar geri çekildiler. -Arap aşiretlerinin de İngilizlere yardım etmesi ile Suriye-Filistin kaybedildi. -Osmanlı kuvvetleri başarılı olamadı buraya Yıldırım Orduları Grup Komutanı olarak gönderilen Mustafa Kemal Paşa,Halep’e kadar çekilerek savunma hattı oluşturdu.

2)HİCAZ-YEMEN CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri 1)İngilizlerin Arap Yarımadası’nı ele geçirme isteği 2)Osmanlı Devleti’nin kutsal toprakları korumak istemesi Savaş’ın Sonuçları 1)Türk ordusu İngiliz ve Araplara karşı mücadele ettiyse de başarılı olamadı. 2)İngilizler Yemen’i alarak Hicaz’a tamamen hakim oldular.

3) IRAK CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri Savaş’ın Sonucu 1)İngilizlerin,Irak petrollerini(Musul-Kerkük) ele geçirmek istemeleri. 2) İngilizlerin uzak doğu sömürgeleriyle bağlantısını kesmek ve Mısır’da Osmanlı hakimiyetini yeniden kurmaktır. Savaş’ın Sonucu 1)Ancak istenilen gerçekleşmedi.İngilizlere karşı bazı başarılar elde edildi(Kut-ül Amare),bu kalıcı olmadı.İngilizler Sina Yarımadasını ele geçirip Suriye’ye kadar geldiler. NOT:Osmanlı Devleti’nin kayıtlarda geçen en son zaferi İngilizlere karşı kazanılan Kut-ül Amare zaferidir. http://www.sosyaldeyince.com/

4)ÇANAKKALE CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri 1)İstanbul’u ve Boğazları alarak Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak. 2) İngiltere ve Fransa’nın müttefikleri olan Rusya’ya gerekli askeri yardımı sağlamak için boğazlara hakim olmak istemesi. 3)Osmanlı’yı ele geçirerek savaşı kısa sürede bitirmek.

ÇANAKKALE SAVAŞININ GELİŞİMİ DENİZ MUHAREBESİ İngiliz ve Fransız gemileri Çanakkale Boğazına yığınak yaptılar.18 Mart 1915’te teknik bakımdan üstün olan Müttefik Devletleri Boğazı geçmek amacıyla hareket ettiler.Fakat Türk Ordusunun olağanüstü savunmasıyla karşılaştılar ve pek çok kayıplar vererek geri çekildiler

SEYİT ONBAŞI

KARA MUHAREBELERİ Denizde başarılı olamayan İtilaf Devletleri karadan İstanbul’a ulaşmak üzere Gelibolu’ya asker çıkardılar.İngiliz ve Fransız sömürgelerinden de birçok asker getirdiler.Tarihin en kanlı kara savaşları burada meydana geldi.Türk askeri Conkbayırı, Anafartalar, Arıburnu  bölgelerinde Mustafa Kemal’in önderliğinde başarılı savunma savaşları yaparak tarihe “Çanakkale Geçilmez”diye yazdırdı.

ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 1)Çanakkale Cephesinde yenilgiye uğrayan İtilaf Devletleri dünyada prestij kaybettiler. 2) 1.Dünya Savaşının uzamasına neden oldu. 3) İtilaf Devletlerinin yardımı Rusya’ya ulaşmadığı için Rus ekonomisi iyice bozuldu. Rusya’da çarlık rejimi yıkılarak yerine Bolşevik rejim kuruldu ve Ruslar I.Dünya Savaşından çekildi. 4) Çanakkale Savaşları milli mücadele ruhunun başlangıcı oldu. 5) Mustafa Kemal’in yurt çapında ve dünyaca tanınmasına ve bunun sonucunda milli mücadelede önder olmasında Çanakkale Savaşlarının büyük rolü vardır. 6) Bulgaristan Almanya’nın(İttifak Dev.)yanında savaşa katıldı.Böylece Osmanlı ile Almanya arasında kara bağlantısı sağlandı. Bulgaristan’ın Katılımı ile İttifak Grubu İTTİFAK DEVLETLERİ

C) OSMANLI’NIN MÜTTEFİKLERİNE YARDIM AMAÇLI AÇILAN CEPHELER 1)Galiçya Cephesi:Türk askerleri,Avusturya ve Almanya ordusunda,Ruslara karşı savaşmıştır. 2)Makedonya Cephesi:Türk askeri Avusturya ordusunda Ruslara ve Fransızlara karşı savaşmıştır. 3)Romanya Cephesi: Türk askerleri,Avusturya ve Almanya ordusunda,Ruslara ve Rumenlere karşı savaşmıştır.

1.DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 1) Savaşı İtilaf Devletleri kazandı. 2) Avusturya-Macaristan , Osmanlı Devleti ve Rusya gibi imparatorluklar yıkılarak yerlerine yeni devletler kuruldu. (Polonya,Çekoslovakya,Yugoslavya,Macaristan,Türkiye)

3-Avrupa haritası yeniden çizildi.

4) Sürekli barış sağlamak ve anlaşmazlıkları çözmek için Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti)kuruldu. NOT:2.Dünya Savaşı’nın çıkması bu Cemiyetin kuruluş amacına ulaşamadığını göstermiştir.

NOTLAR 1)Savaşı uzatan ve geniş alana yayılmasına sebep olan devlet Osmanlı Devleti’dir. 2)Savaşın bitmesini hızlandıran devlet ABD’dir. 3)Savaştan en karlı çıkan ülke İngiltere’dir. 4)İlk kez kimyasal silahlar,denizaltılar ve tanklar bu savaşta kullanılmıştır. 5)Milyonlarca insan öldü,şehirler yakılıp yıkıldı,2.Dünya Savaşına zemin hazırladı. 6)Sömürgecilik,mandacılık(Himaye) haline dönüştü.

TOPÇUSIRTI AKV ORTAOKULU SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENİ AYHAN ÜNALAN SAKARYA/AKYAZI/KUZULUK