TIP FAKÜLTESİ HASTANELERİNİN BORÇLANMA SEBEPLERİNİN HASTANE BİLGİ SİSTEMLERİ İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ Yrd.Doç.Dr. Özel Sebetci Arş.Gör. Büşra Kutlu Öğr. Gör. Mehmet Can HANAYLI Öğr. Gör. Gizem Gürel Dönük

İçerik Sağlık Bilişimi Dijital Hastane Hastane Bilgi Sistemleri TFH ve DH Arasındaki Farklar Hastanelerde Borçlanma ve Bilgi Sistemleri Sonuç ve Değerlendirme

Sağlık Bilişimi Teknolojideki gelişmeler, sektörlerin elektronik bilgi yönetim sistemlerine geçiş sürecini hızlandırmıştır. Bilgi sözlükteki anlamıyla öğrenme, araştırma, inceleme veya gözlem yoluyla elde edilen sonuçların tümüdür. Elektronik bilgi ise belirtilen yollarla elde edilen verinin analiz, kontrol ve yorumlama imkanının daha fazla olduğu taşınabilir ve saklanabilir bir elektronik ortama aktarılması ve yönetilmesi sürecini kapsar.

Sağlık Bilişimi Sağlık Bilişimi bilgi teknolojilerini kullanarak sağlık alanında yapılan tanı, tedavi, eğitim, iletişim, veri toplama, veri işleme, veri yönetme, tıbbi karar verme ve bilimsel çözümleme yöntemlerini içeren bir bilim dalıdır.

Sağlık Bilişimi Sağlık Bilgi Sisteminin Temel Amaçları : Tıbbi kalite güvencesi ve çıktıların değerlendirilmesi Maliyet kontrolü Verimliliğin arttırılması Yarar analizi Talep tahmini Programlama ve değerlendirme Dış raporların basitleştirilmesi Klinik araştırma ve eğitimidir

Dijital Hastane Dijital hastane derecelendirmesi, sağlık alanında bilişim teknolojileri kullanımının yaygınlaşmasıyla, sağlık kuruluşlarını karşılaştırmada kullanılan ölçütler arasına girmiştir. Uluslararası kabul görmüş bir ölçüt olarak dijital hastane kavramı, bilişim teknolojilerinin hasta ve çalışan yararına kullanıldığı bir hastane örneğini öngörüyor. Ancak, bir hastanede bilişim teknolojilerinin kullanılıyor olması o hastanenin dijital hastane olarak nitelendirilmesi için yeterli olmamaktadır.

Dijital Hastane Dijital hastane; idari, mali ve tıbbi süreçlerde asgari düzeyde bilişim teknolojilerinin kullanıldığı, bir hastaneden her türlü iletişim aracı ve tıbbi cihazın birbiriyle ve diğer bilgi sistemleriyle entegre olduğu, sağlık çalışanları ve hastaların tele tıp ve mobil tıp uygulamalarıyla hastane içinden veya dışından veri alışverişinde bulunabildiği hastaneye kadar geniş bir yelpazede tanımlanabilir.

Dijital Hastane HIMSS 1961 yılında kurulmuş; dünya çapında 52.000 sağlık hizmeti veren kurum ve kuruluşla birlikte bünyesinde 600 şirket ve 250 dernek/vakıf barındıran; Amerika, Avrupa ve Asya’da yapılanmaları bulunan ve kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. Kuruluş amacı bilgi teknolojilerinin, sağlık hizmetleri sunumunda ve geliştirilmesinde en uygun düzeyde kullanımını sağlamaktır. EMRAM ( Elektronik Medikal Sağlık Kaydı Adaptasyon Modeli) ile hastanelerin dijital olma seviyeleri uluslararası düzeyde derecelendirilmektedir. Bu süreçte, sağlık kuruluşunun işleyişinde bilişim teknolojilerini kullanma seviyesi denetlenerek akredite edilir. HIMSS başvuruda bulunan hastanelerin dijital süreçlerini değerlendirmek ve seviyelerini belirlemek için dünyaca kabul edilen akreditasyon ve standart modeli olan EMRAM'ı kullanmaktadır.

Dijital Hastane HIMSS 1961 yılında kurulmuş; dünya çapında 52.000 sağlık hizmeti veren kurum ve kuruluşla birlikte bünyesinde 600 şirket ve 250 dernek/vakıf barındıran; Amerika, Avrupa ve Asya’da yapılanmaları bulunan ve kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. Kuruluş amacı bilgi teknolojilerinin, sağlık hizmetleri sunumunda ve geliştirilmesinde en uygun düzeyde kullanımını sağlamaktır. EMRAM ( Elektronik Medikal Sağlık Kaydı Adaptasyon Modeli) ile hastanelerin dijital olma seviyeleri uluslararası düzeyde derecelendirilmektedir. Bu süreçte, sağlık kuruluşunun işleyişinde bilişim teknolojilerini kullanma seviyesi denetlenerek akredite edilir. HIMSS başvuruda bulunan hastanelerin dijital süreçlerini değerlendirmek ve seviyelerini belirlemek için dünyaca kabul edilen akreditasyon ve standart modeli olan EMRAM'ı kullanmaktadır.

Hastane Bilgi Sistemleri Elektronik bilgi sistemlerinin hastanelerde kullanılmadığı zamanlarda sadece randevu alabilmek veya sıraya girip muayene olabilmek aşırı çaba gerektirmekteydi. Aynı şekilde muayene olan hastanın önceki tahlilleri veya rahatsızlıkları saptanamamaktaydı.

Hastane Randevu Sistemi İstatistiği Hastane Bilgi Sistemleri Hastane Randevu Sistemi İstatistiği

Hastane Bilgi Sistemleri Günümüzde tüm hastanelerin sağlık hizmetlerinin kalitesini iyileştirmek ve maliyetleri düşürmek için bilgi teknolojilerine yatırım yapmaları kaçınılmazdır. Hastane bilgi sistemleri; bilgi alışverişinin elektronik ortamda yapılması ve bilgilerin bir enformasyon sistemi ile kayıt altına alınması olarak tanımlanmaktadır.

Hastane Bilgi Sistemleri Hastane Bilgi Sistemlerinin ana işlevi; ait olduğu kuruluşun bilgi taleplerini doğru, zamanında ve eksiksiz bir biçimde karşılamaktır. Bu kapsamda, bir hastanenin günlük rutin işlemleri, hastalara konulan tanı ve tedaviye ilişkin uygulamalar, mali işlemler ve genel yönetim işlemlerinin gerçekleştirilmesinde yoğun olarak kullanılmaktadır.

Hastane Bilgi Sistemleri Hastane Bilgi Sistemlerinin sağlık kuruluşlarında kullanılmalarıyla birlikte bilgiye erişim ve karar verme hızı, hastanelerin güvenilirliği, çalışanların verimliliği ve hasta memnuniyeti artmaktadır.

Hastane Bilgi Sistemleri Hastane Bilgi Sistemleri sayesinde elektronik hasta kayıtları oluşturularak kişilerin yaşamları boyunca sağlık durumları, gördükleri tedaviler, kullandıkları ilaçlar, dönemlere göre yapılan tahlil sonuçları gibi bilgilerin elektronik olarak korunmasını sağlamaktadır.

Hastane Bilgi Sistemleri Böylelikle yaşanan aksaklıklar minimalize edilmekte, doğru ve zamanında tedavi için uygun koşulların takibi kolaylıkla yapılabilmektedir. Ayrıca önceki tedavi bilgileri ve sonuçları, idari olarak personel bilgileri, depo bilgileri, temizlik bilgileri de bu sistemler üzerinden takip edilebilmektedir.

Hastane Bilgi Sistemleri Bu kapsamda hastanelerin tercih edebilecekleri Hastane Bilgi Sistemlerinin taşıması gereken minimum şartlar Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından 156 maddede özetlenmiştir.

Hastane Bilgi Sistemleri Sağlık Bakanlığı Tarafından ; Sağlık Hizmeti Sunumunda Sağlık Bilgi Sistemlerinden Optimum Yararlanmanın Getirileri Veri standardizasyonu Veri akışının hızlanması Yöneticiler için KDS Elektronik Sağlık Kayıtlarını oluşturmak Kaynak tasarrufu ve verimlilik olarak sıralanmıştır.

Hastane Bilgi Sistemleri Sağlık Bakanlığı Tarafından ; Sağlık Hizmeti Sunumunda Sağlık Bilgi Sistemlerinden Optimum Yararlanmanın Getirileri Veri standardizasyonu Veri akışının hızlanması Yöneticiler için KDS Elektronik Sağlık Kayıtlarını oluşturmak Kaynak tasarrufu ve verimlilik olarak sıralanmıştır.

TFH ve DH Arasındaki Farklar Tıp Fakültesi hastaneleri özel sektör ve diğer tüm sağlık kurumlarından mevzuat ve uygulama anlamında farklılık göstermektedir. Bu farklılık sağlık uygulama tebliği mevzuatından kaynaklanmaktadır. Bu mevzuat devletin hastanelerdeki hangi uygulamalara ne tutarda destek olacağını içermektedir.

TFH ve DH Arasındaki Farklar Bu kapsamda Tıp Fakültesi Hastaneleri kendi genel giderlerini döner sermayelerinden karşılamakta bu da borçlanmalarının gün geçtikçe artmasına sebep olmaktadır. Dolayısıyla dış borçların artması kurumsal kaynak, finansal ve mali işlemlerin planlamasının önemini ortaya çıkarmaktadır. Tıp Fakültesi Hastaneleri için Hastane Bilgi Sistemi yazılımları büyük önem arz etmektedir. Ayrıca hastane bilgi sistemlerinin değişimi oldukça zordur. Yani gerekli araştırmalar yapılmadan edinilen program sonrasında hastanelerde çok büyük problemlere karşılık gelmektedir. Bu problemler sadece işleyişi değil maddi durumları da içermektedir. Hasta memnuniyeti ve personel memnuniyeti bu konuda büyük önem arz etmektedir.

TFH ve DH Arasındaki Farklar Tıp Fakültesi Hastanelerinin başlıca ana gider unsurları; anabilim/bilim dallarını kapsayan esas üretim gider yerleri, hastanenin hizmet üretiminde önemli rol oynayan yardımcı üretim gider yerleri, hizmet üretimine destek veren yardımcı hizmet gider yerleri ve yönetimsel giderleri içeren genel yönetim gider yerleridir.

TFH ve DH Arasındaki Farklar Ülkemizdeki diğer sağlık kuruluşlarına göre Tıp Fakültesi Hastanelerinin gider kanallarının daha fazla olduğu görülmektedir. Bu kanalların verimli yönetilmesi için hastane bilgi sistemlerinin yapısal uygunluğu önemli bir rol oynamakta ve borçlanmaları azaltacağı öngörülmektedir.

Hastanelerde Borçlanma ve Bilgi Sistemleri Türkiye’de TC Sağlık Bakanlığından alınan verilere göre Tıp Fakültesi Hastanelerinde dış borçlanma son zamanlarda hızla artmaktadır. Günümüzde Tıp Fakülteleri Hastanelerinde büyük oranlarda gerçekleşen mali kayıpların sebebi Kurumsal Kaynak Planlamasının doğru veya tam yapılmamasına ve Malzeme Kaynak Yönetiminin eksik yapılmasına bağlıdır. Bu dış borçlanmalarla ilgili tutar bilgisi var mı _?

Hastanelerde Borçlanma ve Bilgi Sistemleri Tıp Fakültelerindeki borçlanmaların Hastane Bilgi Sistemleri ile ilişkisinin incelenerek, tespit edilen bulgular ışığında Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP) ile bağdaştırılması ve borçlanmayı minimum düzeye indirecek çözüm önerilerinin sunulabilmesi için Türkiye’deki Hastane Bilgi Sistemlerinin durumu incelenmiştir. Bu dış borçlanmalarla ilgili tutar bilgisi var mı _?

Sonuç ve Değerlendirme Yapılan incelemelerde Türkiye’deki HBS’lerin hemen hemen hiçbirinde KKP tam anlamıyla bulunmaktadır. Ayrıca dijital hastane (kağıtsız hastane) projesi kapsamında dünyaca geçerliliği olan Hımms 7 Sertifikasyon sistemine dahil olmuş sadece 1 hastane (İzmir Tire Devlet Has.) olduğu görülmektedir. Yeni yapılan bazı yazılım firmaları önceliklerine Kurumsal kaynak planlamasını eklemektedir. Bir firma son geliştirdiği bir yazılımda öncelikleri arasında bu durumdan bahsetmektedir.

Sonuç ve Değerlendirme EMRAM 6. Seviye Dijital Hastane Ödülü alan kamu hastaneleri: Muğla 75. Yıl Milas Devlet Hastanesi İzmir Urla Devlet Hastanesi İstanbul Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dr. Siyami Ersek Göğüs ve Kalp Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dr. Faruk İlker Bergama Devlet Hastanesi Siirt Kurtalan Devlet Hastanesi EMRAM 7. Seviye Dijital Hastane Ödülü alan kamu hastanesi: İzmir Tire Devlet Hastanesi Yeni yapılan bazı yazılım firmaları önceliklerine Kurumsal kaynak planlamasını eklemektedir. Bir firma son geliştirdiği bir yazılımda öncelikleri arasında bu durumdan bahsetmektedir.

Sonuç ve Değerlendirme Bu çalışmada öncelikle hastanelerde sıklıkla kullanılan hastane bilgi sistemleri hakkında kapsamlı bir literatür araştırması yapılarak hastane bilgi sistemlerinin birbirlerine karşı üstünlükleri ve zayıflıklarını belirlenmiş bu bilgiler ışığında hastane bilgi sistemlerinin Türkiye’deki Tıp Fakülteleri Hastanelerinin borçlanmaları üzerindeki etkileri daha detaylı araştırılması gerekmektedir. TFH’lerin borçlanmalarını daha aza indirebilmeleri için kullandıkları HBS’lerin yapısal eksikliklerinin ortadan kaldırılması adına bir takım çözüm önerileri sunulmalıdır. Bu çalışma sonrasında bu durumun gerekçe ve detayları araştırılarak yeni bir analiz ve çalışma yapılması ön görülmektedir. Yeni yapılan bazı yazılım firmaları önceliklerine Kurumsal kaynak planlamasını eklemektedir. Bir firma son geliştirdiği bir yazılımda öncelikleri arasında bu durumdan bahsetmektedir.

Öğr. Gör. Mehmet Can HANAYLI mehmet.hanayli@adu.edu.tr Teşekkür Ederiz ! Öğr. Gör. Mehmet Can HANAYLI mehmet.hanayli@adu.edu.tr