5 PARMAK VE 5 MÜZİK İLE OSMANLI’YI ANLAMAK IŞIKKENT EĞİTİM KAMPÜSÜ 2010-2011 EĞİTİM YILI ÖĞRETMEN SULTAN TOPÇU

Merak uyandırıcı sorular? Bir elin parmakları Osmanlı'yı ne kadar yansıtır? Hangi parmak hangi dönemle ilgili ip ucu verir? Parmakların uzunluğunda gizli olan anlamlar Osmanlı sınırlarını nasıl açıklar? Günümüzde dinlediğimiz müzik türleri Osmanlı tarihine tanıklık edebilir mi?

Ezber tarih öğretiminin kaderi mi? Sorulara cevap arayarak küçük detayların büyük bilgilerin anahtarı olduğuna kanıtlar gösterilmiştir.Tarihi ezberci olmaktan çıkararak bilgilerin kalıcı olabilmesini sağlamak amacıyla işitsel ve görsel materyaller aracılığı ile Osmanlı Tarihine geniş bir perspektiften bakılmıştır.Yapılandırmacı eğitim anlayışına uygun olarak hazırlanmıştır.

Kuruluş Dönemi

Yükselme Dönemi

Duraklama Dönemi

Gerileme Dönemi

Dağılma Dönemi

GERİLEME YÜKSELME DURAKLAMA DAĞILMA KURULUŞ

Parmaklara bakarak cevaplayabileceğimiz sorular En geniş sınırlar hangi dönemdedir? En çok fetih hangi dönemde yapılmıştır? Dönemlerde izlenen politikalar nelerdir? Politikara bağlı olarak devletin kendini yenilemesiyle ilgili ne gibi sonuçlara ulaşılır? Osmanlının Avrupa ile ilgili bağlantısı nasıldır?

Amacımız: Öğrenme sırasında anlam arama sürecindeki beynin, tanıdık uyaranlar sayesinde bilgiyi kaydetmesi, kendi eline bakarak her parmağı bir Osmanlı dönemi şeklinde kodlayıp parmaklarının uzunluğu ile sınırların genişliği ve izlenen politikalar arasında bağlantı kurabilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca dinletilen günümüz müziklerinin sözleri ile Osmanlı Devletinin geçirdiği dönemleri ilişkilendirmelerini sağlayarak öğrenilenleri kalıcılı kılabilmek amaçlanmıştır.

Gerekçemiz ( neden ihtiyaç duyduk?) Öğrencinin; içinde bulunduğu döneme yönelik olmadığı ve soyut olduğu için tarihi konuları anlamlandırmaları zor ve akılda kalma olasılığı nispeten azdır.Tarihi bilgilerin somutlaştırılarak akılda kalmasını sağlamak ve çeşitli müzik ezgilerinin Osmanlı Dönemlerindeki gelişmeleri çağrıştırabileceğine dikkat çekmek, farklı alanlar arasında bağlantı kurabileceğini göstererek tarihi konuları biraz da günümüze taşıyabilmek için ihtiyaç duyulmuştur.

Eğitim öğretim sürecine getirdiğimiz yenilik Osmanlı'nın geçirdiği beş dönem, günümüzden beş farklı şarkının sözleri ile ilişkilendirilmiştir.İşitsel yönden bir devletin kuruluş,yükseliş,duraklama,geri leme ve yıkılış dönemleri ele alınmıştır. Bir elde bulunan parmakaların uzunluğu Osmanlı sınırı olarak kabul edilmiş, Osmanlının başlangıcı şeklinde ifade edilen baş parmaktan, küçük parmağa kadar sırayla Osmanlı dönemleri ilişkilendirilmiştir.

DEVLERiN AŞKI BİRŞEY BEN ZATEN HER YAPMALI ACININ TİRYAKİSİ OLMUŞUM MÜZ İ K İ LE OSMANLI TAR İ H İ DEVLERiN AŞKI BEN ZATEN HER ACININ TİRYAKİSİ OLMUŞUM BİRŞEY YAPMALI LALE DEVRİ E BEBEĞİM

Uygulamanın yapıldığı grubun yaşı, büyüklüğü, genel özellikleri Lise 10. sınıfların tüm öğrencileri ile Tarih derslerinde yapılan bu çalışma özellikle müzik ile ilişkilendirildiği için dikkat çekici olmuştur. 15 ve 16. yaş grubunun görsel ve işitsel zekalarına hitab ettiği için öğrencinin derse katılımını artırmıştır. Uygulamalar özellikle grup çalışması olarak hem sözel ağırlıklı hem de sayısal ağırlıklı tüm sınıflarda uygulanmıştır.Uygulama sırasında fotoğraf çekimi için öğrencilerin izni alınmış bu çalışmanın Konferansa gönderileceği belirtilmiştir. Öğrencilerimiz: 10 a dan 14, 10 b den 22 kişinin tamamı etkinliği yapmıştır.

Kullanılan materyaller Üzerinde el resmi olan büyük kartonlar, müzik cd si, grafik çizmek için cetfel ve kağıtlar, pano çalışması için üzerinde sol anahtarı olan büyük bir karton, soy ağacı için ağaç dalları ve yaprak şeklinde kesilmiş kartonlar, padişah resimleri...

Materyalin nasıl geliştirildiği ve uygulama örnekleri: Bir ders saatinde Öğrencilerden Osmanlıları anlamak için 5 dönemde inceleme yapmaları istenir.Bunun için ellerine verilen büyük kağıtlara bir ellerinin resmini çizmeleri istenir.Bu resimdeki parmaklardan her birinin bir dönemi ifade ettiği söylenerek baş parmakğın Osmanlıların başlangıcı olduğu diğerlerinin de sırasıyla hangi dönemler olabileceğini bulmaları beklenir.Doğru bilgiye ulaşabilmeleri için parmak uzunlukları ile devlet sınırlarının genişliği arasında bir bağlantı olduğu bilgisi verilir.

Sırasıyla işaret parmağının Yükselme,Orta parmağın duraklama, Yüzük parmağının gerileme ve en küçük parmağın dağılma dönemi olarak belirlenmesi beklenir.Tek tek fetih, kaybedilen yerleri geri alma, denge gibi politikaları parmakların üzerine yerleştirmeleri,ellerine bakarak en çok fetihin hangi dönemde yapıldığı, en geniş sınırlara hangi dönemde ulaşıldığına dair yorum yapmaları istenir.

2. derste cd den şarkılar dinletilir 2.derste cd den şarkılar dinletilir.Ellerinde bulunan sol anahtarının Osmanlıyı simgelediği söylenerek Kuruluş,Yükselme,Duraklama,Gerileme ve Dağılma dönemlerini, dinlenen şarkılardan hangilerinin en iyi biçimde ifade ettiği sorulur.Cevaba ulaşabilmeleri için devlet hakimiyetinin genişliği,büyümeye başladığı, en görkemli zamanları, problemlerin başladığı, zevk ve sefanın arttığı, iyice bozulmaların olduğu dönemleri ayırdedici çağırışımlar kurmaları söylenir. Buna göre; E bebeğim;Kuruluş Devlerin Aşkı: Yükselme Birşey yapmalı; Duraklama Lale Devri; Gerileme Acıların tiryakisi; Dağılma dönemi olarak belirlenmiştir.

Büyük duvar panosuna asılan el resmi üzerine dönemlerle ilgili notlar yazılmış, soy ağacı yapılarak dönem özellikleri padişah eylemleri ile açıklanmış, öğrenciler tarafından kronoloji hazırlanmış, ders sonunda sadece görsel ipuçlarının verildiği sorular cevaplandırılmıştır.

Ölçme ve değerlendirme süreci Etkinlik tamamen akıl yürütme yöntemine göre uygulanmış, tümden gelen anlayışı ile ayrıntılara bütünden parçaya doğru bir akış izlenmiştir.Öğrenciler doğru bilgiye ulaştıktan sonra dönemlerin ayrıntısını gösteren ev ödevleri, kronoloji etkinlikleri, soy ağacı yapmış bilgileri hem tekrar etmiş hem de eksik kalan yerlerde öğretmen desteği ile konuları pekiştirmiştir. Ölçme değerlendirme praksis yöntemi uygulanarak yapılmış, bir ders saati içinde öğrencilere verilen sorular sadece görseller kullanılarak cevaplandırılmıştır.Ders sonunda cevaplar grup öğrencileri tarafından açıklandığında tüm grupların konuların % 98 ine doğru cevap verdiği görülmüştür.

Bulgular sonuçlar: Öğrenme ortamı işitsel ve görsel materyallerle desteklendiği için öğrenci başarısı artmıştır. Osmanlı soy ağacı ve tarih kronolojisi öğrenciler tarafından hatasız bir şekilde tamamlanmıştır. Üniteyi içine alan değerlendirme soruları praksis uygulaması ile % 98 doğru olarak cevaplandırılmıştır. Derse katılım arttığı gibi diğer konulara yönelik merak da artmış öğrencilerin sorduğu soruların kalitesi yükselmiştir.

KATKILARINIZI BEKLEYEREK BENİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDİYORUM. SULTAN TOPÇU 16.04.2011