PORTLAR ANIL BULDU 1131602087

Port Nedir ? İnternet dünyasında kullanılan "port" kavramı soyut bir kavramdir. Bu anlamda «port»herhangi bir fiziksel bağlantı yeri değil, mantıksal bir bağlanma şeklidir. Türkçe olarak portları köprü olarak düşünebiliriz. Yani portlar veri alıp veri gönderme görevi görmektedirler.

Portların Yapısı Her IP Adresi portlara yani sanal veri yollarına bölünmüştür. Bu sayede aynı anda, aynı IP Adresinden (bilgisayar vb.) farklı programlarla veri alışverişi yapılabilmektedir. Örneğin aynı anda, aynı bilgisayardan 110 nolu portu kullanarak Outlook Expressle e- maillerimizi indirirken, 80 nolu portu kullanarak Internet Explorerl ile web sitelerine bakabiliyoruz. Port noları 0-65535 arasında değerler alabiliyor

Portların Yapısı Portlar OSİ modelinde Ulaşım katmanında yer almaktadır. Portlar iki bölümde incelenmektedir. Bunlardan ilki UDP hızlı fakat güvenli değildir. İkincisi TCP yavaş olmasına karşın oldukça güvenlidir.

UDP NEDİR ? UDP (User Datagram Protocol – Kullanıcı Veribloğu İletişim Kuralları), TCP/IP protokol takımının iki aktarım katmanı protokolünden birisidir. Verileri bağlantı kurmadan yollar. Gelişmiş bilgisayar ağlarında paket anahtarlı bilgisayar iletişiminde bir datagram modu oluşturabilmek için UDP protokolü yazılmıştır. Bu protokol minimum protokol mekanizmasıyla bir uygulama programından diğerine mesaj göndermek için bir prosedür içerir. Bu protokol ‘transaction’ yönlendirmelidir. Paketin teslim garantisini isteyen uygulamalar TCP protokolünü kullanır. Geniş alan ağlarında (WAN) ses ve görüntü aktarımı gibi gerçek zamanlı veri aktarımlarında UDP kullanılır. UDP bağlantı kurulum işlemlerini,akış kontrolü ve tekrar iletim işlemlerini yapmayarak veri iletim süresini en aza indirir. UDP ve TCP aynı iletişim yolunu kullandıklarında UDP ile yapılan gerçek zamanlı veri transferinin servis kalitesi TCP’nin oluşturduğu yüksek veri trafiği nedeniyle azalır.

UDP NEDİR ? UDP’yi kullanan protokollerden bazıları DNS, TFTP, ve SNMP protokolleridir. Uygulama programcıları birçok zaman UDP’yi TCP’ye tercih eder, zira UDP ağ üzerinde fazla bant genişliği kaplamaz. UDP güvenilir olmayan bir aktarım protokolüdür. Ağ üzerinden paketi gönderir ama gidip gitmediğini takip etmez ve paketin yerine ulaşıp ulaşmayacağına onay verme yetkisi yoktur. UDP üzerinden güvenilir şekilde veri göndermek isteyen bir uygulama bunu kendi yöntemleriyle yapmak zorundadır.

TCP NEDİR ? Bilgi Ağı” üzerindeki bilgi iletimi ve paylaşımı bazı kurallar dahilinde yapılmaktadır. Bu kurallara kısaca “internet protokolleri”, ya da TCP/IP protokoller ailesi denir. TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır. Bir başka değişle, TCP/IP protokolleri bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyar. Bu protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü (FTP, File Transfer Protocol), Elektronik posta iletişim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalışma için geliştirilen *login* protokolü) verilebilir.  

TCP NEDİR ?  Adını sıkça duyduğumuz WWW ortamında birbirine link objelerin iletilmesini sağlayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandırılmaktadır. TCP/IP protokolü aynı zamanda, diğer iletişim ağlarında da kullanilabilir. Özellikle pek çok farklı tipte bilgisayarı veya iş istasyonlarını birbirine bağlayan yerel ağlarda (LAN) kullanımı yaygındır.  Bu na örnek olarak :FTP, File Transfer Protocol,( FTP)  SMTP Simple Mail Transfer Protocol ( SMTP ),

TCP VE UDP ARASINDAKİ EN TEMEL FARK  TCP :  TCP veri aktarımı için güvenlidir fakat UDP ‘ye göre daha yavaştır. TCP ‘de paketlerin karşı tarafa ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilir. TCP, gönderilen veriler için özel bir paketi gönderir. Bu paket, gelmiş olan paketlerden hangi byte’a kadar olan kısmının doğru olarak alındığını gösterir. Gönderen taraf, kabul gelmediği sürece paketi arka arkaya birkaç kez yollar (belli bir süre sonra da pes eder) UDP : Daha çok ses ve video paketlerinin gönderiminde kullanılır. TCP ‘ye göre hızlıdır fakat güvenli değildir. Örneğin internet üzerinden canlı yayın uygulamaları, video görüntüleri UDP ile aktarılır.

ÖNEMLİ PORTLAR 21: File Transfer Protocol (FTP) :Bir veri yığınının - ASCII, EBCDIC, ve binary- bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır. 22: Secure Shell (SSH) : Güvenli veri iletimi için kriptografik ağ protokolüdür. Ssh ile ağa bağlı olan iki bilgisayar arasında veri aktarımı güvenlik kanalı üzerinden güvensiz bir ağda yapılır. 23: Telnet remote login service :Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolüdür. 25: Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) : Bir e-posta göndermek için sunucu ile istemci arasındaki iletişim şeklini belirleyen protokoldür 53: Domain Name System (DNS) service : Internet uzayını bölümlemeye, bölümleri adlandırmaya ve bölümler arası iletişimi organize etmeye yarayan, bilgisayar, servis, internet veya özel bir ağa bağlı herhangi bir kaynak için hiyerarşik dağıtılmış bir adlandırma sistemidir.

ÖNEMLİ PORTLAR 80: Hypertext Transfer Protocol (HTTP) used in the World Wide Web Bir kaynaktan dağıtılan ve ortak kullanıma açık olan hiperortam bilgi sistemleri için uygulama seviyesinde bir iletişim protokolüdür. 110: Post Office Protocol (POP3) OSI referans modelinin uygulama katmanında çalışan bir E-posta iletişim protokolüdür. 119: Network News Transfer Protocol (NNTP) Genellikle Usenet erişimi, ve Usenet trafiği taşıyan sunucular tarafından kendi aralarında kullanılır. 123: Network Time Protocol (NTP) Türkçesi Ağ Zaman Protokolü'dür. NTP, değişken gecikmeye sahip paket anahtarlamalı ağlar üzerindeki bilgisayarların saatlerinin eş zamanlanmasının sağlanması için kullanılan bir protokoldür

ÖNEMLİ PORTLAR 143: Internet Message Access Protocol (IMAP) Bir e-posta iletişim protokolüdür. 161: Simple Network Management Protocol (SNMP) Bilgisayar ağları büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır. Cihaz üzerindeki sıcaklıktan, cihaza bağlı kullanıcılara, internet bağlantı hızından sistem çalışma süresine kadar çeşitli bilgiler SNMP'de tanımlanmış ağaç yapısı içinde tutulurlar. 194: Internet Relay Chat (IRC) İnternet Aktarmalı Sohbet 443: HTTP Secure (HTTPS) Hiper metin aktarım iletişim kuralının (HTTP) güvenli ağ protokolü ile birleştirilmiş olanıdır. Klasik HTTP protokolüne SSL protokolünün eklenmesi ile elde edilir. SSL(Güvenli Soket Katmanı): Server ile alıcı iletişimi esnasında verilerin şifrelenerek yapılması işlemidir

Portların Kullanımı Günümüz dünyasında birçok işletim sistemi birden fazla programın aynı anda çalışmasına izin vermektedir. Bu programlardan bazıları dışarıdan gelen istekleri (istemci-client/request) kabul etmekte ve uygun gördüklerine cevap (sunucu-server/response) vermektedir. Sunucu programları çalışan bilgisayarlara birer adres verilir (IP adresleri) ve bu adresler kullanılarak istenilen bilgisayarlara ulaşılır. Peki, ulaşılan bir bilgisayar üzerindeki hangi sunucu programdan hizmet alınmak istendiği nasıl belirtilir?

Portların Kullanımı Bunun için bilgisayarlar üzerinde birtakım soyut bağlantı noktaları tanımlanır ve herbirine, adresleyebilmek için positif bir sayı verilir (port numarası). Bazı sunucu programları, daha önce herkes tarafından bilinen "port" lardan hizmet verirken (örn: telnet->23. port) bazıları da sunucu programını çalıştıran kişinin türüne ve isteğine göre değişik "port" lardan hizmet verir. Dolayısıyla, ağ üzerindeki herhangi bir sunucu programa bağlanmak istenildiğinde, programın çalıştığı bilgisayarın adresinin yanında istekleri kabul ettiği "port" numarasını da vermek gerekir.

Portların Kullanımı Örnek verecek olursak: 144.122.156.104 "IP" adresine sahip makinada (orca) çalışan "telnet" sunucu programına (23. "port" dan hizmet veren) bağlanmak için aşağıdaki satır yazılır. telnet 144.122.156.104 23

Portların Kullanımı Daha önce de belirttiğimiz gibi bazı sunucu programların belirli "port" lardan hizmet verdiği bilindiği için, bu sunuculara bağlanmak istediğimizde, "port" numarasını vermeye gerek kalmaz. Bu durumda diğer slayttaki satır; telnet 144.122.156.104 şeklinde de yazılabilir.

INETD(SÜPER SUNUCU) Bilgisayar ilk açıldığında üzerinde çalışan sunucu programlar otomatik olarak açılış dosyalarından çalıştırılabildiği gibi genel kullanım biraz daha farklıdır. Değişik "port" ları dinleyen birçok sunucu programın, hiçbir istemciye cevap vermediği durumda bile, birçok sistem kaynağını gereksiz yere kullandığı düşünülerek, "inetd" adında istemcilerle diğer sunucu programlar arasında koordinasyonu sağlayan bir sunucu program düşünülmüştür

INETD(SÜPER SUNUCU) Açılış dosyalarından da başlatılabilen bu sunucu tek başına bütün "port" ları dinler ve herhangi birisine istek geldiği zaman aşağıdaki prosedürü takip eder: 1- /etc/services dosyasından ilgili "port" a hizmet veren servis ismini bulur. 2- konfigürasyon dosyası olan "/etc/inetd.conf" dan bu servis için gelen isteğe nasıl cevap vereceğini belirler ve gerekli programı çalıştırır. 3- bir istek geldiği zaman tekrar 1'e döner.

INETD(SÜPER SUNUCU) 23. "port" a bir istek geldiğinde, "inetd" "/etc/services" dosyasına bakarak bu "port" numarasına denk gelen servis ismini ("telnet") bulur. Daha sonra "/etc/inetd.conf" dosyasına bakarak bu servise denk gelen sunucu programı ("/usr/sbin/in.telnetd") çalıştırır.

KAYNAKÇA https://en.wikipedia.org/wiki/Port_(computer_networking) http://www.barbetto.com/lan-network/tcp-ve-udp- portları,3209..html http://www.bilisimterimleri.com/bilgisayar_bilgisi/bilgi/32.html http://blog.isimkayit.com/tcp-nedir-udp-nedir.html http://ahmetceyhan.com/tcp-ve-udp-arasindaki-en-temel-fark- nedir/ https://tr.wikipedia.org/wiki/HTTPS https://tr.wikipedia.org/wiki/Telnet https://en.wikipedia.org/wiki/Post_Office_Protocol