Yrd. Doç. Dr. Muhammet ARUCU BULUT UYGULAMALARI Yrd. Doç. Dr. Muhammet ARUCU 12.Hafta

SUNU PLANI Bulut nedir? Bulut bilişim nedir? Hizmet modelleri Kurulum modelleri Faydalar Riskler Dünyadaki durum Türkiye’deki durum Türkiye için fırsatlar

Bulut Nedir? Bulut sözcüğü dosyaların sağlandığı konumu işaret etmektedir. Klasik bir algı olarak işlemleme ve saklama konumlarının aynı aygıtta bulunması durumudur. Ancak saklama boyutu bulutlara yani saklama ve altyapı hizmeti barındıran hizmetlere doğru kaymaktadır. Bu gidişin ilk öncü uygulamaları, İnternet sağlayıcıları tarafından, yedekleme amacıyla sunulan bulutlardır.

Bulut Nedir? Örneğin, Türkiye'de hizmet veren bir İnternet sağlayıcısı olan TTNET; TTNET Bulutu NETDİSK adlı hizmetle Türkiye piyasasına girmiştir. Google gibi uluslararası bilişim şirketleri ise; Google Docs gibi çevrim içi bilgi işleme özelliği sunan uygulamalar geliştirmiştir. Ayrıca; Microsoft ve Intel gibi büyük teknoloji firmaları da; bu teknolojiyi bilişim tüketicisine sunmuştur.

Bulut Bilişim Nedir? Bulut bilişim istek üzerine rahat ulaşılabilir, kullanılmaya hazır, yapılandırılabilen bilgisayar kaynaklarının paylaşıldığı havuza ağ bağlantısı sağlama modelidir.

Bulut Bilişim Nedir? Bulut bilişim (Cloud computing) veya işlevsel anlamıyla çevrim içi bilgi dağıtımı; bilişim aygıtları arasında ortak bilgi paylaşımını sağlayan hizmetlere verilen genel ad. Bulut bilişim bu yönüyle bir ürün değil, hizmettir; temel kaynaktaki yazılım ve bilgilerin paylaşımı sağlanarak, mevcut bilişim hizmetinin; bilgisayarlar ve diğer aygıtlardan elektrik dağıtıcılarına benzer bir biçimde bilişim ağı (tipik olarak İnternet'ten) üzerinden kullanılmasıdır.

Bulut Bilişim Nedir? Resimde görmüş olduğunuz gibi bir çok cihaz tek bir noktaya bağlanarak istediği verilere ulaşabiliyor. Dolayısıyla evimizde hazırladığımız bir sunumu iş yerinde açmamız için illa hazırlandığı cihazın yanımızda olması veya başka bir arabirimle (flashdisk gibi) yanımızda getirmemize gerek kalmıyor.

Bulut Bilişim e örnek verecek olursak; Bulut bilişimin en heyecanlandıran yanı şu olmuştu, evinizde bir word dosyası yazıyorsunuz, sonrasında kaydedip işe gidiyorsunuz. Giderken yolda mobil telefonunuzla düzeltme yapıyorsunuz ve aynı şekilde iş yerinde bu işleme iş yerinizde ki bilgisayar ile devam ediyorsunuz.

Bulut Bilşimin Temel Özellikleri İstendiğinde self servis Geniş ağ erişimi Konumdan bağımsız kaynak havuzu Hızlı esneklik Ölçülen hizmet

Hizmet Modelleri

Hizmet modelleri Bir Servis olarak Yazılım (SaaS) Bir Servis olarak Platform (PaaS) Bir Servis olarak Altyapı (IaaS)

KURULUM MODELERİ Genel bulut (public cloud) Özel bulut (private cloud) Topluluk bulutu (community cloud) Karma bulut (hybrid cloud)

KURULUM MODELERİ Genel Bulut Genel bulut uygulamaları, depolama ve diğer kaynaklar bir hizmet sağlayıcı tarafından genel kullanıcılara sunulurlar. Bu hizmetler ücretsiz erişimlidir veya kullanım başına ödeme modeliyle ücretlendirilirler. Genel olarak, Amazon AWS, Microsoft ve Google gibi genel bulut sağlayıcıları kendi altyapılarını işletir ve sadece internet aracılığıyla erişim sunarlar(doğrudan bağlantı sunulmaz).

KURULUM MODELERİ Topluluk Bulut Topluluk bulutu aynı alaka ve endişeleri(güvenlik, uyum, yargı gibi) taşıyan özel bir topluluktaki çeşitli organizasyonlar arasında altyapının paylaşılmasıdır. Dâhili olarak yönetilebilir veya üçüncü parti tarafından yönetilebilir ve dâhili veya harici şekilde barındırılabilir. Masraflar genel buluta göre daha az kullanıcıya çıkar(fakat özel buluttan daha fazla kullanıcıya çıkar) böylece sadece bulut bilişimin masraf kısıtlayıcı potansiyelinin bazıları gerçekleştirilir. Örnek olarak devlet kuruluşları ortak bir bulut kullanarak bilgi işlem ihtiyaçlarını karşılayabilirler.(E-DEVLET)

KURULUM MODELERİ Özel Bulut Özel bulut sadece tek bir organizasyon için işletilen bulut altyapısıdır, dâhili olarak veya üçüncü parti tarafından yönetilebilir ve yine dâhili veya harici olarak barındırılabilir. Özel bulutlar eleştirilere sebep olmaktadır çünkü kullanıcılar hala bunları almak, kurmak ve yönetmek zorundalar hatta daha az aktif katılımlı yönetim modellerinden faydalanamamaktalar, esasında bulut bilişimi bu kadar merak uyandırıcı yapan ekonomik modele olan gereksinimidir.

KURULUM MODELERİ Hibrit(Karma) Bulut Hibrit bulut iki veya daha fazla bulutun(özel, topluluk veya genel) birleşimidir, bu farklı bulutlar müstakil olarak bulunmaktadır fakat birbirlerine bağlıdırlar, böylece çoklu yerleştirme modellerinin imkânlarını sunarlar. Hibrit bulut mimarisi, şirketlerin ve bireylerin internet bağlantısına gerek olmadan yerel olarak acil kullanılabilme kabiliyeti ile hata tolerans derecesini yükseltmeyi başarır. Hibrit bulut mimarisi hem şirket içi kaynaklara hem de dışarıdan(uzak) sunucu tabanlı bulut altyapısına gereksinim duyar. Hibrit bulutun özel bulut kısmında kritik uygulamalar, genel bulut kısmında ise daha az güvenlik kaygısı duyulan uygulamalar yerleştirilebilir.

BAZI BULUT BİLİŞİM ÖRNEKLERİ Dropbox Google Drive SkyDrive iCloud Ubuntu One Google Picasa Web Albums Yandex.Disk Mobile Me iOmegaCloud Box.net Ttnet Netdisk Slax Drive

Bulut Bilişimin Faydaları Sınırsız esneklik Maliyet Düşürme Geliştirilmiş birlikte çalışma Daha iyi güvenilirlik ve güvenlik Taşınabilirlik Yönetim kolaylığı Gerektiğinde büyük işlem gücü Daha basit cihazlar

Bulut Bilişimin Riskleri FIRSAT= RİSK Bulutun yağmur olarak yağma riski

Bulut Bilişimin Riskleri Hizmet Devamlılığı ve Kullanılırlığı Veri Güvenliği ve Gizliliği Veri Denetlenebilirliği, Uygunluğu ve Yasal Düzenlemeler Hizmet Sağlayıcı Bağımlılığı ve Veri Kilitlenmesi Yönetim Ara yüzü ve Uzaktan Erişim Bant Genişliği ve Veri Transferi Yazılım Lisanslama

DÜNYADAKİ BULUT BİLİŞİM

GELECEK TAHMİNLERİ 2017 yılında dünya genel bulut hizmetleri Pazarı %18 büyüyerek 246,8 milyar dolara ulaşması öngörülüyor (2016 yılında 209,2 milyar dolar) (Gartner) 2013 yılında 150 milyar $ bulut bilişim hizmet sektörü büyüklüğü (Gartner) 2012 yılında, en büyük 1000 şirketin %80’i SoY kullanıyor olacak (Gartner) 2012 yılında, en büyük 1000 şirketin %30’u bulut altyapısı kullanmıştır olacak (Gartner)

Dünya Çapında Halka Açık Bulut Hizmetleri Tahmini (Milyon Dolar) Kaynak: Gartner (February 2017)

Tübitak’ın Araştırması: Kamu kurumlarında yapılan güvenlik testlerinden seçilen bazı açıklıklar; (Bilgi işlem merkezlerindeki sunucular üzerinde) Güvenlik Yama ve Servis Paket Eksikliği Yetkili/Yönetici Hesaplarının Yetersiz Korunması ve Yönetilmesi Gereksiz Servislerin Çalışması DOS Saldırılarına Karşı Korunmasız Olması Gereksiz Programların Bulunması

TÜRKİYE’DEKİ DURUM

Türkiye’deki Durum: Bulut bilişime geçiş ile; (güvenlik perspektifinde) Tüm kamu kurumları için merkezi tek bir noktadan güvenlik sıkılaştırmalarının ve açıklıkların takibinin yapılabilmesi Özdeş sanal sunucular/uygulamalar kullanılması sebebiyle, güvenlik planlama ve uygulama kolaylığı Güvenlik alanında uzman personel çalıştırılabilmesi Sistem yöneticisi çok daha fazla sunucu yönetebildiği için, daha az ama daha kalifiye personel çalıştırılabilmesi

Türkiye için Fırsatları Kamu Kurumlarına özel bulut bilişim alt yapısı kurulması Bütün kamu kurumlarının hizmet aldığı bir bulut bilişim altyapısı veya Maliye, turizm, hukuk gibi benzer faaliyetler alanlarına sahip kurumların kendi aralarında kurduğu ve paylaşılır bulut altyapısı (federated cloud)

Türkiye için Fırsatlar Bulut bilişime geçiş ile birlikte kurumların; Güvenliği arttırılmış ve uzman personel tarafından izlenebilen bir teknik altyapı, Maliyet tasarrufu, Kaynakların verimli kullanımı, Yüksek esneklik ile kaynakların ihtiyacı olan kuruma, istenilen anda kullandırılabilmesi, Her zaman aynı performansta hizmet verebilme, imkanlarına kavuşturulması mümkün olabilir.

Sonuç: Bugün içinde yaşadığımız küresel dünya şartlarında, kurumlar öne çıkabilmek için güçlü yönlerini her zamankinden daha fazla bir şekilde ortaya koymak zorundalar. Bulut bilişimin kullanıcılara sunduğu yenilikler bir çok kolaylık sağlayabilmektedir.