Bilgi İşlem Organizasyonu Güz Dönemi Server Çeşitleri ve Aralarındaki Farklar – Burak Eray KAYIŞ

Server nedir?  Server : «serv» kelimesinden türemiş, sunucu anlamını taşıyan kelime.  Tanım yaparsak, bilgisayar ağlarında diğer ağ bileşenlerinin erişebileceği, kullanımına veya paylaşımına açık kaynakları üzerinde barındıran bilgisayar birimi.  Server’lar neden gerekli? – Çünkü işlerimizi bilgisayar sistemleri aracılığı ile yapıyorsak, verilerimizi bir yerlerde depolamalı veya bazı alanlara paylaşıma açmalıyız. Bu işlemi hangi cihazlar yapıyor? Server’lar.  Server’ların en spesifik özelliği ne? – Daima açık ve çalışır halde bulunma zorunluluğu. Dolayısıyla büyük çoğunlukla güçlü sisteme sahipler ve 7/24 çalışması için en iyi koşullarda barındırılıyorlar.  Server’ın karşıtı ne? Client. Anlamı, istemci.

FTP Server  FTP (File Transfer Protocol veya tr. Dosya Transfer Protokolü.)  Kısaca FTP: Uzaktaki bir bilgisayara veya yerel ağımızdaki bir cihaza dosya gönderip almamıza yarayan protokol.  Peki FTP server? – Temel amacı dosya barındırmak ve transfer etmek. Mesela, büyük yazılım şirketleri, güncelleme dosyalarını bu tip serverlarda tutarlar ve vakti geldiğinde herkesin indirmesi için olanak sağlarlar.  Bu serverlara nasıl bağlanılır? – Günümüz tarayıcıları istemci olarak bu serverlardan dosya indirmesini destekliyor. Ayrıca bilgisayara ek yazılım yüklemeden dosya gezgini sayesinde de bu FTP serverlarına girip istediğimiz dosyaları yükleyebilir veya silebiliriz.  Hangi araçlar işimizi kolaylaştırır? : FileZilla, SmartFTP

DNS Server  DNS – Domain Name System veya tr. Alanadı Sistemi.  DNS Server nedir? – Bir çeşit isim çözümleme server’ı.  Ne işe yarıyor? – Alanadlarının hangi ip’ye karşılık geldiğini çözümlüyor.  Bu ne demek? – Websiteleri, aslında birer IP’den ibaret. Örneğin, tarayıcımıza google.com.tr yazıp, enter’a bastığımızda o an arkaplanda DNS server, bu domaini çözümlüyor, IP adresini tespit ediyor, (örn: ), ve tarayıcımız da bu IP adresine yönlenerek websitesi karşımıza geliyor.

Web Server  Web nedir? : özetle tüm internet ağlarını içinde barındıran ağ.  Web server nedir? : İnternet üzerinde bir web sitesinin yayınından sorumlu olan sunucu.  Biraz daha açarsak? -> Web sitelerine girdiğimiz zaman, aslında bir web server’a istek gönderiyoruz. Web server ise, bize arkaplanda tuttuğu dosyaları, yorumlayıp tarayıcımıza gönderiyor.  Hosting : Web sitelerinin dosyalarını barındırmak ve siteyi yayınlamak için alınan hizmet.  Web server, hosting (barındırma) işlemini internet protokolü üzerinden sunan sunucu tipi.

Mail Server  Mail nedir? : İnternet üzerinden mesajlaşma odaklı, köklü bir mesajlaşma protokolü. Günümüzde hala etkin olarak kullanılmakta.  Mail Server : Mailleşmeyi sağlayan, e-posta gönderim ve alım işlemlerini yapmak ile sorumlu sunucu bilgisayarlar.  Mail server hangi protokolleri kullanıyor? - SMTP, POP3, IMAP.  SMTP : E-posta gönderme protokolü. Yalnız mail gönderimi için kullanılır, mail alma özelliği yoktur.  POP3 : Sunucuya bağlanır, tüm mesajları alır, bu mesajları kullanıcının bilgisayarında yeni mail olarak tutar ve sunucudan da siler.  IMAP : POP3’den en büyük farkı, indirilen mail’leri server’dan silmez.

DHCP Server  DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) veya tr. Dinamik İstemci Ayar Protokolü.  DHCP Server ne işe yarıyor? – Ağdaki bilgisayarlara belirlenen ip havuzundaki IP’leri otomatik olarak atama işine yarar.  Avantajları nedir? - IP adresleri merkezi bir noktadan dağıtılır. - Cihazlar arasındaki IP çakışmaları önlenir. - Cihazlara tek tek manuel şekilde IP atama işlemi gibi büyük bir yükten kurtulmuş oluruz. (örn: 1000 bilgisayarlı bir ağda, tek tek IP atama işlemi çok zor ve yorucu bir süreç olabilir.)

Proxy Server  Proxy nedir? – Kelime anlamı vekil. Proxy Server : Vekil Sunucu.  Proxy server nedir? : İnternete erişim sırasında kullanılan bir ara sunucudur.  Nasıl çalışır? + Tarayıcı proxy server’a bağlanır ve hangi sayfayı istediğini söyler. + Proxy server, o sayfaya bağlanır ve içeriği alır. + Proxy server, tarayıcıya içeriği gönderir.  Ne avantaj sağlar? Daha fazla hız : proxy server, çok ziyaret edilen siteleri önbelleğine alarak daha hızlı erişim sağlanır. Daha fazla kontrol: istenilmeyen sayfalara erişimi engellemek gibi. Daha fazla güvenlik: proxy server’ın virüslü dosyaları otomatik temizlemesi. Daha fazla gizlilik: kişinin kimliğini saklayarak internette gezinmesi. Daha fazla erişim: kullanıcılar ülkelerinde engellenmiş olan websitelerine erişim için kullabilir.

Özet Server çeşitlerinin önplana çıkan özelliklerini son olarak özetlemek gerekirse;  FTP Server : Uzak sunucuda dosya barındırma ve transfer işlemleri.  DNS Server: Alan adlarının, IP olarak karşılığını çözümlenmesi.  Web Server: Web sitelerinin yayınlanması ve erişimi, web dosyalarının barındırılması.  Mail Server: Mail gönderim ve alım işlemlerinin yapılması, servis edilmesi.  DHCP Server: Ağdaki cihazlara IP atama işlemlerinin otomatikleştirilmesi.  Proxy Server: İnternet erişimi sırasında, ara sunucu olarak çeşitli imkanlar tanınması.

Dinlediğiniz için teşekkürler. Hazırlayan: – Burak Eray KAYIŞ