H a s t a H a k l a r ı Y o l c u l u ğ u D r. H ü s e y i n Ç e t i n a l p İ z m i r İ l S a ğ l ı k M ü d ü r l ü ğ ü H a s t a H a k l a r ı İ l K o o r d i n a t ö r ü

Hasta Haklarının Tarihçesi Gerek hasta haklarının, gerekse de tıp etiğinin günümüzden 2500 yıl önce Hekim Hippokrates tarafından ortaya atıldığını kabul etmek mümkündür. Hipokrat'ın çağında hekimler Asklepiad denen loncalarda toplanırdı. Hekimlik babadan oğla geçerdi.

Genç hekimler loncaya alınırken günümüzde de geçerli olan ünlü Hipokrat Yemini ederlerdi. Bu yemin içinde yer alan felsefe tamamı ile hasta haklarıdır. Bu yemin içinde yer alan felsefe tamamı ile tıp etiğidir.

Hasta hakları ve tıp etiği, bir bütün olarak tıp mesleğinin evrensel ahlaki değerleridir. İşte bu düşünsel kıvılcımlar günümüzde hasta hakları ve tıp etiği, bir bütün olarak tıp mesleğinin evrensel ahlaki değerlerinin doğuşuna zemin hazırlamıştır.

Bu doğuşa başlangıcını hazırlayan kişi ise Hippokrates’tir. Dolayısı ile Hippokrates’i tıbbın babası olarak kabul etmemiz yanında, hasta haklarının, tıp etiğinin, bir bütün olarak tıp mesleğinin evrensel ahlaki değerlerinin babası olarak kabul etmemiz mümkündür. Hippokrates’in bir hekim olması hasta hakları, tıp etiği, bir bütün olarak tıp mesleğinin evrensel ahlaki değerlerinin doğuşunda bir hekimin öncülük ettiğini göstermektedir.

Tarihte insan haklarının hiçbir dalında hakların gücü elinde tutanlar tarafından verilmediğini görmekteyiz. İşte bu ahvalde hekimlerin ve hasta haklarının, tıp etiğinin, bir bütün olarak tıp mesleğinin evrensel ahlaki değerlerinin tarihte ayrıcalıklı yerini teslim etmek zorundayız.

Hekim-Sağlık Çalışanı-Hasta Hakları Kavramları Hekimler ve sağlık çalışanları çok uzun süreli ve yorucu eğitimler sonunda meslek hayatlarına atılmaktadır. Meslek hayatları sırasında da maddi ve manevi olarak oldukça yıpranmaları kaçınılmaz bir olgu olarak önümüzde durmaktadır.

Aynı zamanda meslek hayatının hukuki anlamda oldukça riskli olduğu ise, tartışılmaz bir gerçektir. Ancak hekimler ve sağlık çalışanlarının meslek hayatının bu zorluklarının olması dolayısı ile hasta haklarının olmamasının gerektiğini kabul etmek mümkün değildir. Hastaların en önemli hakları arasında bilgi alma hakkı, rıza verme hakkı, şikâyet, müracaat ve dava hakları bulunmaktadır.

Hasta Kavramı Hasta maddi, manevi kayıpları olan ve sağlık hizmeti alma gereksiniminde olarak tanımlanmaktadır. Sağlığın kaybı, teşhis-tedavi sürecinde zaman kaybı ve ekonomik kayıplar hastaların maddi kayıplarını oluşturmaktadır.

Hastanın tıbbi konularda yeterli bilgiye sahip olmamaları, yapılacak teşhis ve tedavi işlemleri konusunda endişeli ve korkulu olmaları, aynı zamanda sevgi, şefkat ve ilgi beklentileri ise, manevi kayıplarını oluşturmaktadır. Burada zaman içerisinde manevi kayıpların, maddi kayıplardan ön plana geçtiği gerçeğini hekim ve sağlık çalışanlarının kesinlikle unutmamaları gerekmektedir.

Unutulmaması gereken diğer bir konu ise, hastanın sağlık hizmeti alma gereksiniminde olan bir kişi olduğudur. Buradan yapılacak çıkarımla, hekim ve sağlık çalışanlarının her zaman hatırlamaları gereken konu ise, sağlık hizmeti verdikleri ve sağlık hizmetinin bir parçası olduklarıdır.

Hasta Hakları Kavramı Hastaların en önemli hakları arasında bilgi alma hakkı, rıza verme hakkı, şikâyet, müracaat ve dava hakları bulunmaktadır. Hastaların üzerinde durulması gereken diğer önemli hakları arasında insani değerlerine saygı görme hakkı ve tıbbi özen görme hakkıdır.

Önemle altı çizilmesi en gerekli konu ise, hekim ve sağlık çalışanlarının bir gün hasta olabileceklerini, gün gelip bu haklara ihtiyaç gösterebileceklerini, dolayısı ile hasta haklarının aynı zamanda kendilerinin de hakları olduğudur. H a s t a H a k l a r ı a s l ı n d a e n s e v d i k l e r i m i z i n d e h a k l a r ı d ı r.