EMEVİLER DÖNEMİNDE DİNİ İLİMLER KIRAAT VE TEFSİR

Hz Osman tarafından istinsah ettirilen Kuran nüshaları kıraat vecihlerini iyi bilen alimler vasıtasıyla büyük merkezlere gönderilmiş ve onlar tarafından okutulmuştur. Emeviler döneminde yetişen kıraat alimleri hocalarından dinledikleri kıraat vecihlerini sistemleştirmeye başlamış ve bu suretle kıraat ilminin gelişmesine büyük katkı sağlamışlardır.

Bu dönemde birçok kıraat alimi yetişmiş bunlardan bazıları ilmi mesailerini tamamen kuranın okunuşuna ayırmışlardır. Kıraat ilminde yegane müracaat merci haline gelen kıraat-ı seb’a imamlarının üçü bu dönemde yetişmiştir. Bunlar; Suriye’de İbn Amir el Yahzubi, Mekke’de İbn Kesir Kufe’de Asım b. Bedhele

Yine bu dönemde kuran metnine nokta ve harekeler konmuş, mushaf cüzlere, ta’ şir ve tahmislere ayrılmıştır. Ayetlerin sayısına ve durak yerlerine ait eserlerde aynı dönemin alimlerince telif edilmiştir.

Tefsir çalışmaları da Mekke Medine ve Kufe’de yoğunluk kazanmıştır Tefsir çalışmaları da Mekke Medine ve Kufe’de yoğunluk kazanmıştır. Abdullah b. Abbas Emeviler devrinin en meşhur müfessirlerinin başında gelir. Medine’de Übey b. Kab, Irak’ta Abdullah b. Mesud ilk tefsir çalışmaları yapanlardandır. Günümüze ulaşan tefsir kaynaklarında yer alan malzemelerin büyük bir bölümünün Emeviler döneminde yetişen alimlere ait olduğu veya onlar tarafından aktarıldığı görülmektedir.

HADİS Hadis ilmi ilk başlangıçta dini konuların tamamını içine alıyordu. Bu durum 7. yy ikinci yarısına kadar devam etmiş, bu tarihten sonra dini ilimler giderek dallara ayrılmaya başlamıştır. Hadis ilmi üç merhale geçirmiştir. Birinci safha hadislerin yazılmasıdır. Ashab devriyle tabiun devrinin ilk zamanlarını içine alan bu dönemde ‘sahife’ adı verilen küçük kitapçıklarda toplanmıştır.

İkinci safha çeşitli hadis sayfalarının bir araya getirildiği tedvin merhalesidir. Üçüncü safha ise Emevilerin son devrinde başlayıp Abbasiler zamanında tamamlanan hadislerin tasnifidir. Hadislerin tedvininde büyük rol alan Ömer bin Abdülaziz, hadis alimlerinin vefatı sebebiyle ilmin uğrayacağı kaybı dikkate alarak valilere ve ülkedeki hadis alimlerine mektuplar göndermiş ve Resullullah’tan nakledilen hadislerin toplanmasını emretmiştir.

Hadiste isnad uygulaması Emeviler dönemi hadisçileri tarafından başlatılmıştır. Hz Osman’ın şehit edilmesinin ardından ortaya çıkan hadis uydurma faaliyetinin büyük rolü olmuştur. Alimler sadece doğruluğuna inandıkları kişilerin naklettikleri hadislere itibar etmişler ve bu hadisleri kimden aldıklarını belirtmişlerdir.

FIKIH Dört halife devri fıkıh ilminin gelişimi açısından hazırlayıcı genç sahabi ve tabiunun yaşadığı Emeviler devri ise ayrı bir ilim dalı halinde kurulmaya başladığı dönem olarak kabul edilmiştir. Hz peygamber ve dört halife zamanında fethedilen yerlere tebliğ faaliyeti Kuran ve Sünnet’e dayalı rey ve ictihatın gelişmesinde önemli rol oynamıştır.

Dört halife döneminde fıhkın günlük yaşayış, sosyal hayat ve siyasetle yakın ilişki içinde olup pratik bir karakter arzettiği, Emeviler devrinde ise giderek ferdileştiği ve nazari bir üslup kazandığı görülür. Ömer b. Abdülaziz hariç Emevi halifelerinin dini konulara ilgisiz tavırları fıhkın ferdi gayretlerle ve hoca talebe ilişkisi içinde ekolleşmesini sağlamıştır.

Bazı Emevi halifelerinin tutumları, çeşitli dönemlerde baş gösteren isyan ve fitneler, yeni kültürlerle gelen fıhkı tartışmalar ve gelişmeler fıhkın sistematiğini ve ilgi alanlarını da yakından etkilemiştir. Fetvaların ilim meclislerinde tartışılması ve farklı görüşlerinde ortaya çıkması da fıhkın giderek gündelik hayattan uzaklaşıp nazari doktiriner bir ilim haline gelmesinin başlıca sebeplerindendir.

KELAM Emeviler devri kelam tarihi açısından itikadi tartışmaların başladığı ve kelam ilminin temellerinin atıldığı bir devir olarak kabul edilir. Bu dönemde gruplaşmalar şahıslar etrafındadır. Ve kelam ilminin hazırlayıcı safhasıdır. Asıl kelam ve mütekellim tabirleri abbasiler devrinde kullanılmaya başlanmıştır.

KELAMİ TARTIŞMALAR Hz peygamberin vefatından hemen sonra başlayan ‘halife seçimi tartışmaları’ Hz. Ebu Bekr devrinde irtidat hareketleri Hz. Osman döneminde Kureyş içi kabile tartışmaları ve şehadeti Hz. Ali devrinde Cemel ve Sıffın Vakaları.

CEBRİYYE Muaviye bu fikri halkın ilmine yerleştirmeye çalıştı. Ve cebir görüşünün yayılmasına destek verdi. Çünkü hilafete gelmesi Allah’ın kaza ve kaderiyle olduğu fikri ve her zulme meşruiyet kazandırması kolaylaştı.

Kaderiyye Bu görüşe karşı çıkıp ve insan hürriyetini savunan ilk kişiler; Mabed el Cuheni Ed Dimeşkı Görüşleri Cad b. Dirhem ve Vasıl bin Ata tarafından benimsenip geliştirildi. İlk itizal hareketleri vasıl bin ata tarafından bu devirde gerçekleştirildi.

MÜRCİE Sessiz kalan topluluk (memnun olmasalar bile) İmamın müslüman olması yeterli. Ameli imandan bir cüz görmüyorlar.

İLK SİYASİ İHTİLAF HARİCİLER Tekfir edilenler; Hz. Ali, Hz. Osman, Cemel ashabı, Muaviye’ye rıza gösterenler. Kureyşli olmasa da imam olabilir. Zalim imama karşı çıkmak vaciptir. Emevilerle mücadeleyi kutsal vazife olarak gördüler.

ŞİA Hz Ali’nin peygamberimizden sonra nass ve tayin yolu ile onun halife imam seçildiğine inanan gruptur. İmametin kıyamete kadar onun soyundan geleceğine inanılır. Ve imamların masumiyetine inanırlar.

HAZIRLAYANLAR; AYŞE FATMA YAŞAR B120400044 SİNEM SANCAK B120400020 CEMİLE AFRA AKTEPE B120400071 SÜMEYYE ALTUN G120400080 HATİCE KÜBRA ÖZDEMİR B120400251 ZEYNEP KORKMAZ G130400034 3-A SINIFI 1. ÖĞRETİM