NOKTALAMA İŞARETLERİ
1.NOKTA(.) 1.NOKTA(.) Bitmiş cümlenin sonunda kullanılır: Okula geldim. Bitmiş cümlenin sonunda kullanılır: Okula geldim. İsimlerin kısaltılmasında kullanılır: Prof. Ali İsimlerin kısaltılmasında kullanılır: Prof. Ali Sayılardan sonra sıra belirtmek amacıyla kullanılır:7.(yedinci), 5.(beşinci) Sayılardan sonra sıra belirtmek amacıyla kullanılır:7.(yedinci), 5.(beşinci) Tarihlerin yazımında gün,ay ve yılı ayırmak için kullanılır: , Tarihlerin yazımında gün,ay ve yılı ayırmak için kullanılır: , Sayı bölüklerini ayırmak için kullanılır: Sayı bölüklerini ayırmak için kullanılır: Rakamlar arasında çarpı işareti olarak kullanılır: Rakamlar arasında çarpı işareti olarak kullanılır: Saat ve dakikaları bir birinden ayırmak için kullanılır:8.10’da gel. Saat ve dakikaları bir birinden ayırmak için kullanılır:8.10’da gel.
2. VİRGÜL(,) 2. VİRGÜL(,) Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır: Ali,Durdu,ve Ahmet gelecek. Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır: Ali,Durdu,ve Ahmet gelecek. Sıralı cümleleri ayırmak için kullanılır: Ali yıkandı,taradı,ve okula geldi. Sıralı cümleleri ayırmak için kullanılır: Ali yıkandı,taradı,ve okula geldi. Özneyi diğer ögelerden ayırmak için kullanılır. Babam, bu gece erken geldi: Özneyi diğer ögelerden ayırmak için kullanılır. Babam, bu gece erken geldi: Cümlelerde anlam karışıklığı yaratabilecek durumlarda kullanılır.ihtiyar, delikanlıya seslendi: Cümlelerde anlam karışıklığı yaratabilecek durumlarda kullanılır.ihtiyar, delikanlıya seslendi: Hitaplardan sonra kullanılır.sevgili öğretmenim, Hitaplardan sonra kullanılır.sevgili öğretmenim, Sayıların ondalık belirtmek için kullanılır:145,58 Sayıların ondalık belirtmek için kullanılır:145,58 Yazışmalarda yer adlarını tarih adlarından ayırmak için kullanılır: 15 ocak 1999, Akkışla Yazışmalarda yer adlarını tarih adlarından ayırmak için kullanılır: 15 ocak 1999, Akkışla
3.NOKTALI VİRGÜL (;) Biçimce bağlı, kendi içinde bağımsız cümleleri ayırma da kullanılır:boyun damarları şişiyor; kalın,yağlı ve tüysüz kolları göründü. Biçimce bağlı, kendi içinde bağımsız cümleleri ayırma da kullanılır:boyun damarları şişiyor; kalın,yağlı ve tüysüz kolları göründü. Cümle; ama,fakat,ancak gibi bağlaçlarla bağlanıyorsa ilk cümleden sonra kullanılır: güzel bir tabla; ancak çok pahalı. Cümle; ama,fakat,ancak gibi bağlaçlarla bağlanıyorsa ilk cümleden sonra kullanılır: güzel bir tabla; ancak çok pahalı. Cümlede veya sıralamalarda, virgülle ayrılmış tür ve gurupları ayırmak için kullanılır: Ozan, Yiğit ve Ali maça; Ayşe Fadime ve meltem sinemaya gittiler. Cümlede veya sıralamalarda, virgülle ayrılmış tür ve gurupları ayırmak için kullanılır: Ozan, Yiğit ve Ali maça; Ayşe Fadime ve meltem sinemaya gittiler.
4.İKİ NOKTA(:) Bir cümleden veya sözcükten sora örnekler sıralanacak,açıklamalar yapılacaksa sözcük veya sonra kullanılır: yaz meyveleri: üzüm,erik kavun… Bir cümleden veya sözcükten sora örnekler sıralanacak,açıklamalar yapılacaksa sözcük veya sonra kullanılır: yaz meyveleri: üzüm,erik kavun… Matematikte bölme işlemini belirtmek için kullanılır: 20:5=4 Matematikte bölme işlemini belirtmek için kullanılır: 20:5=4 Karşılıklı konuşmalarda konuşan kişinin adından sora kullanılır: Ali: ödevini yaptın mı? Ahmet: Hayır yapmadım. Karşılıklı konuşmalarda konuşan kişinin adından sora kullanılır: Ali: ödevini yaptın mı? Ahmet: Hayır yapmadım.
5.Üç nokta(…) Cümlelerin bitmediğini, örneklerin devam edebileceğini gösterir: yemeklerden pilav, hoşaf, matı… Cümlelerin bitmediğini, örneklerin devam edebileceğini gösterir: yemeklerden pilav, hoşaf, matı… Herhangi bir nedenle bitmemiş bir cümlenin sonuna konur. Ne olursa olsun Calik’i köye Allah’ın gönderdiği belli bir şey…herif, haşa, Hızır peygamberden farksız… Herhangi bir nedenle bitmemiş bir cümlenin sonuna konur. Ne olursa olsun Calik’i köye Allah’ın gönderdiği belli bir şey…herif, haşa, Hızır peygamberden farksız… cümle arsında söylenmek istenmeyen sözcüklerin yerine kullanılır. Olayın geçtiği…köyünde su yüzünden pek çok sorun çıktı. cümle arsında söylenmek istenmeyen sözcüklerin yerine kullanılır. Olayın geçtiği…köyünde su yüzünden pek çok sorun çıktı.
6.Soru işareti (?) Soru bildiren cümlelerden sonra kullanılır. Baban iyileşti mi? Beni kim aradı? Soru bildiren cümlelerden sonra kullanılır. Baban iyileşti mi? Beni kim aradı? Parentez içinde soru işareti(?) bilginin kesin olmadığını, bilinmediğini bilgiden kuşku duyulduğunu gösterir. Tacitus55(?)-120(?)(iki tarihte kesin değil) Bağdatlı ruhi(?-1605) Parentez içinde soru işareti(?) bilginin kesin olmadığını, bilinmediğini bilgiden kuşku duyulduğunu gösterir. Tacitus55(?)-120(?)(iki tarihte kesin değil) Bağdatlı ruhi(?-1605) Bir sözün inanılır olmadığını göstermek için kullanılır: babaannem Bir sözün inanılır olmadığını göstermek için kullanılır: babaannem
7.Ünlem işareti(!) Sevinç, gurur duyma, acı korku gibi duygu ve heyecanları dile getiren sözcük, söz grupları ve cümlelerin sonuna konur. Hayır, hayır bilmek istemem! Sevinç, gurur duyma, acı korku gibi duygu ve heyecanları dile getiren sözcük, söz grupları ve cümlelerin sonuna konur. Hayır, hayır bilmek istemem! Ünlem anlamı taşıyan sözcüklerden sonra kullanılır: Ay! Eyvah! Ünlem anlamı taşıyan sözcüklerden sonra kullanılır: Ay! Eyvah! Ünlem anlamı taşıyan cümlelerden sonra kullanılır: kahraman ırkıma bir gül! Ünlem anlamı taşıyan cümlelerden sonra kullanılır: kahraman ırkıma bir gül! Hitap sözünden sonra kullanılır: Ey Türk gençliği! Hitap sözünden sonra kullanılır: Ey Türk gençliği! Eğer parantez içinde kullanılırsa alay etme küçümseme ve yerme bildirir: amma da çalışkan! Eğer parantez içinde kullanılırsa alay etme küçümseme ve yerme bildirir: amma da çalışkan!
8. KISA ÇİZGİ(-) Satır sonuna sığmayan sözcükleri ayırmak için kullanılır: ……………………………………...geli- yorlar. Satır sonuna sığmayan sözcükleri ayırmak için kullanılır: ……………………………………...geli- yorlar. İki sözcüğün gösterdiği başlangıçla sonu ve aralarındaki ilgiyi belirtmek için kullanılır: ,Galatasaray-Fenerbahçe maçı İki sözcüğün gösterdiği başlangıçla sonu ve aralarındaki ilgiyi belirtmek için kullanılır: ,Galatasaray-Fenerbahçe maçı Dil bilgisinde kökleri, ekleri ayırmak için kullanılır: baş-la-n-gıç Dil bilgisinde kökleri, ekleri ayırmak için kullanılır: baş-la-n-gıç Sözcüğü hecelere ayırmak için kullanılır: an-ne Sözcüğü hecelere ayırmak için kullanılır: an-ne Ekleri göstermek için kullanılır:-lık, -lar Ekleri göstermek için kullanılır:-lık, -lar
9.UZUN ÇİZGİ(-) Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır: Buna konuşma çizgisi de denir. Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır: Buna konuşma çizgisi de denir. _ Borcum ne kadar? _ Borcum ne kadar? -yirmi beş -yirmi beş Oyunlarda konuşanın adından sonra kullanılır: dayı: siz gençsiniz, yıllar önünüzde ama oğlum sizin önünüzdeki biz ardımızda bıraktık. Emmi: bakalım ananın torunlarını dizlerine alıp seveceği günleri telaşlanmadan bekleyecek ömür kaldı mı? Oyunlarda konuşanın adından sonra kullanılır: dayı: siz gençsiniz, yıllar önünüzde ama oğlum sizin önünüzdeki biz ardımızda bıraktık. Emmi: bakalım ananın torunlarını dizlerine alıp seveceği günleri telaşlanmadan bekleyecek ömür kaldı mı?
10. Tırnak işareti(‘…’) Bir metin içerisinde, başkasından yazı ya da sözleri belirtmek için kullanılır: öğretmen ‘çok çalışmalısınız’dedi. Bir metin içerisinde, başkasından yazı ya da sözleri belirtmek için kullanılır: öğretmen ‘çok çalışmalısınız’dedi. Önem verilen önemi önemi belirtilmek istenen sözcüklerin başına ve sonuna konur: Hiç sevmem ‘ahlak’ sözü etmeyi Önem verilen önemi önemi belirtilmek istenen sözcüklerin başına ve sonuna konur: Hiç sevmem ‘ahlak’ sözü etmeyi
11. Denden işareti(”) Alt alta gelen aynı sözlerin tekrar yazılmasını önlemek amacıyla kullanılır: a.etken fiil b.edilgen ” c.dönüşlü ” d.işteş ” Alt alta gelen aynı sözlerin tekrar yazılmasını önlemek amacıyla kullanılır: a.etken fiil b.edilgen ” c.dönüşlü ” d.işteş ”
12.Yay ayraç(( )) Bir cümle yada sözcük ile ilgili bir açıklamanın başına ve sonuna konur. “Bir sanatkar tabiatı ne kadar vuzuh (açıklık) ve sıdk (doğruluk) ile istinsah edebilirse (tıpkısını verebilirse) eserine o kadar ruh vermiş olur.” Bir cümle yada sözcük ile ilgili bir açıklamanın başına ve sonuna konur. “Bir sanatkar tabiatı ne kadar vuzuh (açıklık) ve sıdk (doğruluk) ile istinsah edebilirse (tıpkısını verebilirse) eserine o kadar ruh vermiş olur.”
13.Köşeli ayraç ([ ]) Parentez içinde bulunun bir söz, ayrıca bir daha parantez içine alınacaksa köşeli parantez kullanmak gerekir. yekta Bahir [ ömer seyfettin, (yeni lisan genç kalemler)] Parentez içinde bulunun bir söz, ayrıca bir daha parantez içine alınacaksa köşeli parantez kullanmak gerekir. yekta Bahir [ ömer seyfettin, (yeni lisan genç kalemler)]
14.Kesme işareti (’) Özel adlar, çekim eki alırken kesme işareti ile ay-rılır: Karabük’ün Ahmet’i… Özel adlar, çekim eki alırken kesme işareti ile ay-rılır: Karabük’ün Ahmet’i… Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır: 1975’te dünyaya gelmiş. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır: 1975’te dünyaya gelmiş. Seslerin ölçü dolayısıyla şiirde veya konuşma sırasında düştüğünü göstermek için kullanılır: karac’oğlan der ki …, n’eylemeli?, Seslerin ölçü dolayısıyla şiirde veya konuşma sırasında düştüğünü göstermek için kullanılır: karac’oğlan der ki …, n’eylemeli?, “O” kişi zamiri cümle içinde büyük harfle yazılması ve kesme işaretiyle kullanılması doğru değildir. …O’nu untmayacağız _ yanlış …onu unutmayacağız _ doğru “O” kişi zamiri cümle içinde büyük harfle yazılması ve kesme işaretiyle kullanılması doğru değildir. …O’nu untmayacağız _ yanlış …onu unutmayacağız _ doğru