TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

ANAYASA VIII. Sağlık, çevre ve konut A. Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması MADDE 56- Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler.

Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Yürürlük: 22.07.2005 tarihli ve 25883 sayılı Resmi Gazete Değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete Değişiklik: 03/12/2011 tarihli ve 28131 sayılı Resmi Gazete

ATIKLARIN ÜNİTE İÇİNDE AYRILMASI, TOPLANMASI I- Tıbbi atıklar Kesici-delici atıklar II- Evsel atıklar III- Ambalaj atıkları Dikkat! Tıbbi Atık

•Üniversite hastaneleri ve klinikleri, BÜYÜK MİKTARDA ATIK ÜRETEN SAĞLIK KURULUŞLARI •Üniversite hastaneleri ve klinikleri, •Genel maksatlı hastaneler ve klinikleri, •Doğum hastaneleri ve klinikleri, •Askeri hastaneler ve klinikleri.

•Sağlık merkezleri, tıp merkezleri, dispanserler, ORTA MİKTARDA ATIK ÜRETEN SAĞLIK KURULUŞLARI •Sağlık merkezleri, tıp merkezleri, dispanserler, •Ayakta tedavi merkezleri, •Morglar ve otopsi merkezleri, •Hayvanlar üzerinde araştırma ve deneyler yapan kuruluşlar, •Bakımevleri ve huzurevleri, •Tıbbi ve biyomedikal laboratuvarlar, •Hayvan hastaneleri, •Kan bankaları ve transfüzyon merkezleri, •Acil yardım ve ilk yardım merkezleri, •Diyaliz merkezleri, •Rehabilitasyon merkezleri, •Biyoteknoloji laboratuvarları ve enstitüleri, •Tıbbi araştırma merkezleri.

Veteriner muayenehaneleri, Akapunktur merkezleri, KÜÇÜK MİKTARDA ATIK ÜRETEN SAĞLIK KURULUŞLARI Sağlık hizmeti verilen diğer üniteler (muayenehaneler, diş ve ağız sağlığı muayenehaneleri vb), Veteriner muayenehaneleri, Akapunktur merkezleri, Fizik tedavi merkezleri, Evde yapılan tedavi ve hemşire hizmetleri, Güzellik, kulak delme ve dövme merkezleri, Eczaneler, Ambulans hizmetleri, Hayvanat bahçeleri.

GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLAR Yönetmelik ile; Bakanlık, Mülki Amirlere, Belediyelere, Tıbbi Atık Üreticilerine ayrı ayrı görev, yetki ve yükümlülükler verilmiştir.

TIBBİ ATIK SORUMLUSU ?

Mahallin En Büyük Mülki Amirinin Görevleri?

Tıbbi Atık Üreticilerinin Görevleri?

Tıbbi Atık Üreticileri 20’den az yatağa sahip olan üniteler, 21 inci madde hükmü gereğince geçici atık deposu olarak konteyner kullanmak veya istedikleri takdirde geçici atık depolarını kurmakla, yükümlüdürler.

Belediyeler Tıbbi atıkların geçici atık depolarından veya konteynerlerinden alınarak toplanması, taşınması, sterilizasyon işlemine tabi tutulması ve bertarafı ile ilgili detayları içeren Tıbbi Atık Yönetim Planı’nı hazırlamak, uygulamak ve halkın bilgilenmesini sağlamakla, Tıbbi atıkları geçici atık depolarından alarak bertaraf sahasına taşımak/taşıttırmakla,

Belediyeler Tıbbi atık bertaraf/sterilizasyon tesislerini kurmak/kurdurmak, işletmek/işlettirmekle, Kuracakları tıbbi atık bertaraf tesisleri ile sterilizasyon tesisleri için ön lisans/lisans almakla, Tıbbi atık taşıma araçları için taşıma lisansı almakla, Geçici atık depolarına yapı ruhsatı vermekle, Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personelini periyodik olarak eğitmekle/eğitimini sağlamakla

Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıkların sınıflandırılması Evsel Nitelikli Atıklar Tıbbi Atıklar Tehlikeli Atıklar Radyoaktif atıklar A:Genel Atıklar B:Ambalaj Atıkları C:Enfeksiyöz Atıklar D:Patolojik Atıklar E:Kesici Delici Atıklar F:Tehlikeli Atıklar G:Radyoaktif Atıklar

MEVZUAT

Tehlikeli Atıklar

TEHLİKELİ ATIKLAR

TEHLİKELİ ATIKLAR Ameliyathaneler (Yüksek düzey Dezenfektanlar) 18 01 06 Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar M Ameliyathaneler (Yüksek düzey Dezenfektanlar) Örneğin gluteraldehit

TEHLİKELİ ATIKLAR Patoloji Laboratuvarları Kimyasal Atıklar (Formaldehit, Ksilol, Alkoller, Boyalar..) Kimyasal Atıklar (Etanol, Ksilen, Formaldehid..)

Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar TEHLİKELİ ATIKLAR 18 01 08 A Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar Onkolojik Atıklar Onkoloji Kliniği Ayaktan kemoterapi Kliniği Kemoterapi ilaç hazırlama üniteleri

(Boş reagent ambalajları) Etilen Oksit Kartuşları TEHLİKELİ ATIKLAR 15 01 10 Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar M Kontamine Ambalaj (Boş reagent ambalajları) Etilen Oksit Kartuşları Hidrojen Peroksit Kartuşları AMELİYATHANE - Anestezi Anestezik gaz ambalajı

TEHLİKELİ ATIKLAR üstübü, bez 15 02 02 Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri (başka şekilde tanımlanmamış ise yağ filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler M üstübü, bez

Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar TEHLİKELİ ATIKLAR Tehlikeli Atıklar 20 01 21 Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar A Fluoresan lambalar

Diş tedavisinden kaynaklanan amalgam atıkları TEHLİKELİ ATIKLAR 18 01 10 Diş tedavisinden kaynaklanan amalgam atıkları A Civa-Gümüş-Kalay

Tehlikeli maddeler içeren atık baskı tonerleri TEHLİKELİ ATIKLAR 08 03 17 Tehlikeli maddeler içeren atık baskı tonerleri M Kartuş ve tonerler

TEHLİKELİ ATIKLAR Atık kablolar Elektronik atıklar 17 04 10 Yağ, katran ve diğer tehlikeli maddeler içeren kablolar M Atık kablolar 20 01 35 20 01 21 ve 20 01 23 ’de bahsedilenlerin dışındaki tehlikeli maddeler içeren ıskartaya çıkmış elektrikli ve elektronik ekipmanlar M Elektronik atıklar

TEHLİKELİ ATIKLAR 09 01 02 Su bazlı ofset plakası banyo solüsyonu A 09 01 04 Sabitleyici solüsyonlar A 09 01 06 Fotoğrafçılık atıklarının saha içi arıtılmasından oluşan ve gümüş içeren atıklar M

TEHLİKELİ ATIKLAR 16 05 06 Laboratuvar kimyasalları karışımları dahil tehlikeli maddelerden oluşan ya da tehlikeli madde içeren laboratuvar kimyasalları M 16 05 07 Tehlikeli maddeler içeren ya da bunlardan oluşan ıskarta anorganik kimyasallar M 16 05 08 tehlikeli maddeler içeren ya da bunlardan oluşan ıskarta organik kimyasallar M

Evsel Nitelikli Atıklar Tıbbi, tehlikeli ve ambalaj atıklarından ayrı olarak siyah renkli plastik torbalarda toplanırlar. Ayrı toplanan evsel nitelikli atıklar, ünite içinde sadece bu iş için ayrılmış taşıma araçları ile taşınarak geçici atık deposuna veya konteynerine götürülür ve ayrı olarak geçici depolanırlar. Evsel atıklar, tıbbi atıklar ile karıştırılmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilir ve tıbbi atık olarak bertaraf edilirler.

Ambalaj Atıkları Kağıt, karton, plastik ve metal ambalaj atıkları, kontamine olmamaları şartıyla diğer atıklardan ayrı olarak mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. Kontamine olmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilirler. Serum ve ilaç şişeleri gibi cam ambalaj atıkları ise kontamine olmamaları şartıyla cam ambalaj kumbaralarında, kumbara olmaması halinde ise diğer ambalaj atıkları ile birlikte mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. Kullanılmış serum şişeleri ayrı toplanmadan önce, uçlarındaki lastik, hortum, iğne gibi hasta ile temas eden kontamine olmuş materyallerden ayrılır.

Tıbbi Atıkların ünitelerde toplanması Başta doktor, hemşire, ebe, veteriner, diş hekimi, laboratuvar teknik elemanı olmak üzere ilgili sağlık personeli tarafından oluşumları sırasında kaynağında diğer atıklar ile karıştırılmadan ayrı olarak biriktirilir.

Tıbbi Atıkların ünitelerde toplanması Tıbbi Atık Torbaları Özellikleri Nelerdir?

Tıbbi Atıkların ünitelerde toplanması Tıbbi Atık Kutularının Özellikleri Nelerdir?

Tıbbi Atıkların Ünite İçinde Taşınması Eğitilmiş personel tarafından, tekerlekli, kapaklı, paslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden yapılmış, Yükleme-boşaltma esnasında torbaların zarar görmesine veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarları olmayan, Yüklenmesi, boşaltılması, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay olan, Sadece bu iş için ayrılmış araçlar ile toplanır ve taşınırlar. Tıbbi atıkların ünite içinde taşınmasında kullanılan araçlar turuncu renkli olacak, üzerlerinde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi bulunacaktır.

Konteyner En az iki günlük tıbbi atığı alabilecek boyutta ve sayıda olmalıdır. Kullanıldıkları ünitenin bulunduğu parsel sınırları içinde, doğrudan güneş almayan; yoğun insan ve hasta trafiğinin olduğu yerler ile gıda depolama, hazırlama ve satış yerlerinden uzağa yerleştirilirler. Kapaklar, konteynerin içine herhangi bir hayvan girmeyecek şekilde tasarlanır ve inşa edilir. Dış yüzeyleri turuncu renge boyanır, üzerlerinde görülebilecek uygun büyüklükte ve siyah renkli “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile siyah harfler ile yazılmış “Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi bulunur. İç yüzeyleri yükleme-boşatma sırasında torbaların zarar görmesine veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarlar ve dik köşeler içermez. Kapakları kullanımları dışında daima kapalı ve kilitli tutulur.

Geçici Atık Deposu İki bölmeli kapalı bir mekan olarak inşa edilir. Birinci bölmede tıbbi atıklar, ikinci bölmede ise evsel nitelikli atıklar depolanır. Deponun tabanı ve duvarları sağlam, geçirimsiz, mikroorganizma ve kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile kaplanır. Depolarda yeterli bir aydınlatma ve pasif havalandırma sistemi bulunur ve sıcak bölgelerde depo özel olarak soğutulur. Geçici atık deposu, hastane giriş ve çıkışı ve otopark gibi yoğun insan ve hasta trafiğinin olduğu yerler ile gıda depolama, hazırlama ve satış yerlerinin yakınlarına inşa edilemez.

Geçici Atık Deposu Depo kapıları dışarıya doğru açılır veya sürmeli yapılır. Tıbbi atıkların konulduğu bölmenin kapısı turuncu renge boyanır, üzerinde görülebilecek şekilde ve siyah renkli “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile siyah harfler ile yazılmış “Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi bulunur. Depo kapıları kullanımları dışında daima kapalı ve kilitli tutulur, depo ve kapıları, içeriye herhangi bir hayvan girmeyecek şekilde inşa edilir. Geçici atık deposu, atık taşıma araçlarının kolaylıkla ulaşabileceği ve yanaşabileceği yerlerde ve şekilde inşa edilir ve Valilikten (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden) Geçici Depolama İzni alınır

Geçici Atık Deposu Evsel nitelikli atıkların konulduğu bölmede kanalizasyona bağlı ızgaralı bir drenaj sistemi ve bölmenin kolaylıkla temizlenebilmesi için basınçlı bir su musluğu bulunur. Bölme atıkların boşaltılmasını müteakiben temizlenir, Tıbbi atıkların konulduğu bölmenin temizliği ve dezenfeksiyonu kuru olarak yapılır. Bölme, atıkların boşaltılmasının ardından temizlenir, dezenfekte edilir ve gerekirse ilaçlanır. gerekirse dezenfekte edilir ve ilaçlanır. Dezenfeksiyon için başvurulabilecek yöntemler: En az üç dakika süre ile aşağıdaki kimyasallardan birisi kullanılarak iç yüzeylerin silinebilir veya kimyasalın içine daldırma yöntemi uygulanabilir a) Hipoklorid çözeltisi (500 ppm serbest klor) b) Fenol çözeltisi (500 ppm aktif madde) c) Iodoform çözeltisi (100 ppm serbest iyod) d) Amonyum çözeltisi (400 ppm aktif madde)

Geçici Atık Deposu Atıklar, bertaraf sahasına taşınmadan önce 48 saatten fazla olmamak üzere bu depolarda veya konteynerlerde bekletilebilir. Bekleme süresi, geçici atık deposu içindeki sıcaklığın 4 °C nin altında olması koşuluyla bir haftaya kadar uzatılabilir. Ünitelerde oluşan ve tıbbi atık torbaları ile kesici-delici atık kapları ile toplanan tıbbi atıklar, taşıma araçlar ile en yakında bulunan geçici atık deposuna veya konteynerine götürülür. Tıbbi Atık Eğitimi 11-12 Nisan 2013 İZMİR

Tıbbi Atıkların Bertarafı Tıbbi atıklar 2 yöntemle bertaraf edilir. 1- Sterilizasyon işleminden sonra parçalanarak evsel atık statüsünde düzenli depolanma, 2- Yüksek ısıda yakma.

Yakarak Bertaraf - Tıbbi atıklar yakılarak bertaraf edilebilir. Yakma sistemleri büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya yetkilerini devrettiği kişi ve kuruluşlar tarafından kurulur ve işletilir. - Evsel nitelikli atıkların yakılması için kullanılan yakma tesisleri tıbbi atıkların yakılması için kullanılmaz. - Üniteler tarafından münferit yakma tesisleri kurulamaz ve işletilemez.

Sterilizasyon Sterilizasyon; Bakteri sporları dahil her türlü mikrobiyal yaşamın fiziksel, kimyasal, mekanik metotlar veya radyasyon (irradiation) yoluyla tamamen yok edilmesini veya bu mikroorganizmaların seviyesinin % 99,9999 oranında azaltılması işlemidir. - Enfeksiyöz atıklar ile kesici-delici atıklar, sterilizasyon işlemine tabi tutularak zararsız hale getirilebilirler. - Zararsız hale getirilen atıklar, evsel atık depolama alanlarında depolanarak bertaraf edilebilirler. - Sterilizasyon sistemleri büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya bunların yetkilerini devrettiği kişi ve kuruluşlar tarafından kurulur ve işletilir. - Üniteler tarafından münferit sterilizasyon tesisleri kurulamaz ve işletilemez.

Atık Bertarafında Mali Yükümlülük Tıbbi atık üreticileri, ürettikleri atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı için gereken harcamaları, bertaraf eden kurum ve kuruluşa ödemekle yükümlüdürler. Tıbbi atık bertaraf ücreti, her yıl tıbbi atık üreticileri ve bertaraf edecek kurum ve kuruluşların görüşleri de alınarak İL MAHALLİ ÇEVRE KURULU tarafından tespit ve ilan edilerek Bakanlığa bildirilir. Tıbbi atık bertaraf ücretinin ödenmemesi durumunda, bu bedel 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tıbbi atık üreticilerinden tahsil edilir.

EĞİTİM Tıbbi atıkların ünite içinde toplanması, taşınması, geçici atık deposuna taşınması ile geçici atık deposu veya konteynerlerin işletilmesinden sorumlu ünite personeli, Bu atıkların geçici atık depolarından alınarak bertaraf sahasına taşınmasından sorumlu belediye personeli, Bu işlerin hizmet alımı yoluyla yapılması durumunda ise özel temizlik ve taşıma firmalarının ve personellerinin, Eğitim programına periyodik olarak tabi tutulması ve bu eğitimin alındığının belgelenmesi zorunludur. Eğitim ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.