Toplu Taşımada Sürdürülebilir Uygulamalar Trolleybus/TRAMBÜS Arif EMECEN Malatya Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter A.EMECEN

TANIMLAR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ; Daimi olma yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Kullanılan kaynakların kullanım hızı, kaynağın üretim hızını aşmıyorsa sürdürülebilirdir. Sürdürülebilir Ulaşım; ulaşım sisteminin kendisini yenileyebilme kapasitesinin ötesinde çevreye zarar vermeyen, ekonomik olarak tutarlı, sosyal olarak hakça ve siyasi olarak sorumlu ve hesap verebilir olmasıdır. A.EMECEN

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Toplu Taşıma sisteminin sürdürülebilir olması; Tüketilen kaynakların sürdürülebilir olması ile doğrudan ilişkilidir. – Ulaşım türlerine baktığımızda yaygın olarak fosil yakıt ve elektrik enerjisi kullanılan sistemleri görmekteyiz. – Petrol ve CNG yenilenemeyen fosil bir yakıttır. – Fosil yakıt tabanlı ulaşım sistemleri SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİLDİR. A.EMECEN

Enerji tüketimi dikkate alınarak ulaştırma araçlarına bakıldığında Elektrik enerjisi kullanan sistemlerin daha verimli olduğu görülmektedir. Günümüzde Elektrik enerjisinin sadece %25’lik Kısmının yenilenebilir kaynaklardan temin edildiğini ve giderek artış gösterdiğini’de unutmayalım. Enerji tüketimi dikkate alınarak ulaştırma araçlarına bakıldığında Elektrik enerjisi kullanan sistemlerin daha verimli olduğu görülmektedir. Günümüzde Elektrik enerjisinin sadece %25’lik Kısmının yenilenebilir kaynaklardan temin edildiğini ve giderek artış gösterdiğini’de unutmayalım. A.EMECEN 100 km’de tüketilen enerji (petrol) (l / yolcu 100 km) Demiryolu 2,5 Karayolu 5,9 Havayolu7,8

SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM Çevresel etkiler, yenilenebilir enerji kullanımı, enerji verimliliği, ekonomik tutarlılık dikkate alınarak değerlendirme yapıldığında Elektrikli Toplu Taşıma Sistemleri sürdürülebilir olarak değerlendirilmektedir. A.EMECEN

TRAMBUS Troleybüs sistemleri ilk olarak 19. yy sonlarında kullanılmaya başlanmış ve 1930’lu yıllarda büyük bir yaygınlık kazanmıştır. Sonrasında bir çok şehirde yerini çoğunlukla daha ucuz olması (?) sebebi ile dizel otobüslere ve kısmen yolcu kapasitesi sebebi ile tramvay sistemlerine bırakmıştır. 1970’lerdeki petrol krizi ve sonrasında artarak süregelen fosil yakıt bağımlılığı ve bunun çevreye ve de insan sağlığı üzerine yol açtığı olumsuz etkilerin dolayı birçok şehir mevcut Troleybüs hatlarını korumuştur. Günümüze gelirken; Araçlar ve sistemler modern teknolojilerle iyileştirilmiş, hatlar genişletmiştir. Bazı şehirlerde ise eski Troleybüs hatlarının tekrar hayata geçirilmesi planlanmaktadır. A.EMECEN

TRAMBUS,TEMEL ÖZELLİKLER Karayolu tabanlı, Lastik tekerlek, Elektrik tahrik, Çevre dostu, 8,000 yolcu/saat/yön hat kapasitesi, 225 kişi araç kapasitesi, 12, 18, 25 m araç seçenekleri Karayolu tabanlı, Lastik tekerlek, Elektrik tahrik, Çevre dostu, 8,000 yolcu/saat/yön hat kapasitesi, 225 kişi araç kapasitesi, 12, 18, 25 m araç seçenekleri A.EMECEN

NEDEN TRAMBUS? I.Maliyet için, II.Yolcu için, III.Operatör için, I.Maliyet için; Önemli alt yapı maliyetleri gerektirmez. Yolcu başına düşen enerji açısından çok daha verimli. Sıfır emisyon. Sessiz ve güvenli yolculuk. I.Maliyet için, II.Yolcu için, III.Operatör için, I.Maliyet için; Önemli alt yapı maliyetleri gerektirmez. Yolcu başına düşen enerji açısından çok daha verimli. Sıfır emisyon. Sessiz ve güvenli yolculuk.. A.EMECEN

NEDEN TRAMBUS? II Yolcu İçin; Daha çevreci Daha Sessiz Güçlü ama daha yumuşak ivmelenme ve frenleme Hizmetin Sürekliliği En iyi yolculuk kalitesi III Operatör için; Yüksek mekanik güvenirlilik ve verimlilik. Daha yüksek manevra kabiliyeti Uzun hizmet ömrü. Rölantide motor kaybı yok. Yüksek ivme ve tırmanma performansı Daha düşük bir enerji maliyeti II Yolcu İçin; Daha çevreci Daha Sessiz Güçlü ama daha yumuşak ivmelenme ve frenleme Hizmetin Sürekliliği En iyi yolculuk kalitesi III Operatör için; Yüksek mekanik güvenirlilik ve verimlilik. Daha yüksek manevra kabiliyeti Uzun hizmet ömrü. Rölantide motor kaybı yok. Yüksek ivme ve tırmanma performansı Daha düşük bir enerji maliyeti. A.EMECEN

ENERJİ SİSTEMİ 17 km uzunluğunda, 26 durağı bulunan, maksimum eğimin %4,5 olduğu, 8 adet trafo merkezi bulunan bir sistem için yapmış olduğumuz çalışma sonucunda 25m lik Trambuslarla 120 saniye ara ile işletme yapmanın mümkün olduğu tespit edilmiştir. Parametreler ve sonuçlar yanda verilmiştir. Enerji tüketimi < 3kWh/km Frenleme esnasında üretilen enerjinin büyük bir kısmı diğer araçlar tarafından kullanılmaktadır! A.EMECEN

DÜNYADA TRAMBUS SistemAraç Doğu Avrupa Batı Avrupa Avrasya Kuzey Amerika Güney Amerika13828 Afrika00 Avustralya160 Asya Toplam A.EMECEN

AVRUPADA TRAMBUS SistemAraç Avusturya4131 Belçika120 Fransa6199 Almanya3104 Yunanistan2350 İtalya14388 Hollanda148 Norveç115 Portekiz120 İsviçre15618 Toplam A.EMECEN

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK & TRAMBUS Grafikte yıllara göre dizel yakıtın ve elektrik enerjisinin artış eğilimi gösterilmektedir. Dizel yakıtın artış eğilimi elektrik enerjisine göre 1.6 kat daha hızlıdır. A.EMECEN

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK & TRAMBUS Yandaki grafik Trambüs ve dizel yakıtlı sistemlerin avantajlı duruma geçme noktasını göstermektedir. Yıllara göre dizel yakıt fiyatındaki artış, Trambüs fiyatlarındaki düşüş ve elektrik enerjisi kullanımdan kaynaklanan işletme giderlerindeki avantaj nedeniyle başa baş gelme noktası azalmaktadır. İlk yatırım ve yakıt masrafları dikkate alındığında yıllık km’den fazla yolculuk, günlük 130 km ‘den daha fazla yolculuk yapılması durumundaTrambüs sistemleri dizel otobüslere göre avantajlı duruma geçmektedir. A.EMECEN

E- EKONOMİ Kabuller: – Her iki sisteminde yılda km yapıldığı, eşit sayıda yolcu taşındığı dikkate alındığında 8 yılda yatırım başa baş gelmektedir. – Bakım ve çevresel etkileri dikkate dikkate aldığımızda Trambus daha avantajlı olacaktır. Kabuller: – Her iki sisteminde yılda km yapıldığı, eşit sayıda yolcu taşındığı dikkate alındığında 8 yılda yatırım başa baş gelmektedir. – Bakım ve çevresel etkileri dikkate dikkate aldığımızda Trambus daha avantajlı olacaktır. A.EMECEN AÇIKLAMAKörüklü Otobüs Teknolojisi DizelHibritCNG Troleybü s Enerji (kWh/km)6,34,46,62,9 Enerji Maliyeti (USD/km) 0,590,490,480,33 Bakım Maliyeti (USD/km) 0,190,250,210,15

ÇEVRE A.EMECEN Kabuller: km/Yıl TASARRUF ≈ kg CO2 atmosfere salınmıyor.

A.EMECEN

MALATYA TRAMBÜS HATTI A.EMECEN

2. ETAP A.EMECEN

Malatya trolleybus-trambus TRAMBUS ARACI TEKNİK ÖZELLİKLERİ Araç Boyu mm Çelik, kataforez kaplamalı yüksek dayanırlı şasi Araç Ağırlığı (AW0) kg Toplam Yolcu Kapasitesi 267 (48 Oturan, 219 Ayakta) %100 Alçak Taban Azami Hız 70 km/Saat Fren Sistemi Elektrikli ve Pnömatik Frenleme İvmesi 1,1 - 1,4 m/s² Çıkabileceği maksimum eğim 18% En Küçük Dönüş Çapı 23,2 metre A.EMECEN

Hat Voltajı 750 V DC Motor Gücü 2x160 kW 320 kW Yardımcı Tahrik Sistemi 50 kW- Jeneratör Elektrikli Kayar 5 Kapı Klima Sistemi Elektrikli ısıtma ve soğutma A.EMECEN

SONUÇ ENERJİ, ÇEVRE, EKONOMİ VE ETKİNLİK dikkate alındığında elektrikli toplu taşıma sistemleri, özelde TRAMBUS sistemi fosil yakıtlı sistemlere göre SÜRDÜRÜLEBİLİR sistemler olarak karşımıza çıkmaktadır ve Malatya’da Trambüs projesi ile bu ıspatlanmıştır. A.EMECEN

TEŞEKKÜRLER A.EMECEN