Sunucu, herhangi bir ağ üzerinde bir programı veya bir bilgiyi farklı kullanıcılara, sistemlere paylaştıran ve dağıtan donanım veya yazılıma verilen genel isimdir. En önemli nokta ise sunucuların bir bilgisayar ağına bağlı olmasıdır. Yapısal olarak sunucular, sorunsuz çalışmak üzere yüksek konfigürasyonda imal edilmiş, güvenilir, çoklu kullanıcıya hizmet eden bilgisayar sistemleridir. Örneğin bir kurumda bütün bilgisayarları ve kullanıcıları denetleyen bir sunucu olabilir buna Domain Sunucu, şirkette dosya paylaşımlarını dağıtan denetleyen yetkilendiren bir sunucu olabilir buna Dosya Sunucu (File Server) denir.

Günümüzde işlerimizi bilgisayar sistemleri vasıtasıyla yapmaktayız ve bilgileri bu sistemlere depolamaktayız. Artık bütün kurumlar işlerini bilgisayar ile yapıyor hizmetlerini bilgisayar ile yürütüyor önemli verilerini bilgisayar ortamında saklıyor hale gelmiştir. Veri tabanlarının bütünlüğünü korumak ise en önemli konudur. Bir kurumda bir günlük veri kaybının bile o kurumu ne denli sıkıntıya sokacağı meydandadır. Sunuculara olan ihtiyaç ise burada ortaya çıkmaktadır. Örneğin sunucunun bir disk ünitesinde oluşan sorundan dolayı diğer disk ünitesi, güç ünitesi kısmında oluşan sorundan dolayı diğer güç ünitesi devreye girer hatta sunucular ile yedekli çalışılması bir sunucu durduğu halde diğer sunucun devreye girmesi ile sistemin en yüksek düzeyde iş sürekliliği sağlanmaktadır. Bu sayede hem zaman kaybı hem de iş kaybı azalmaktadır.

1- Software Server: Software (Yazılımsal) serverlar bir donanımın üzerinde çalışan adından da anlaşılacağı üzere yazılım bütünü yada parçacıklarıdır. Bu server bir işletim sistemi Microsoft Windows Server, Debian, Redhat vb. yada bir uygulama server yani Sql Server, Isa Server, Exchange Server, Q mail server da olabilir. 2- Hardware Server: Hardware (Donanımsal) serverlar işletim sistemini ve yazılımsal server uygulamalarını üzerinde barındıran donanımlara sahip server kasalardır, bu uygulamaları neden bilgisayar yada notebooklara değil de bu serverlar üzerine kuruyoruz. Çünkü bu donanımsal serverlar çok fazla yükü taşıyabilecek donanımsal özelliklere sahiptir ve üzerinde 8,16 işlemci barındırabileceği gibi 500 gb üzerinde ram taşıyabilecek kapasitelere sahiptirler.

1-Mainframe : Serverların atası olarak bilinen mainframeler başta IBM olmak üzere UNIVAC, General Electric gibi devler tarafından geliştirildiler. Mainframe binlerce kullanıcıya eş zamanlı olarak farklı hizmetler verebilen, büyük, güçlü ve pahalı bir bilgisayardır. Mainframe bilgisayarlarda ı/o kanalı bulunmaktadır. ı/o kanalına farklı birimler takılır; bu birimleri kullanan herkes, kendi birimi için farklı bir işletim sistemini; ve farklı donanımları çalıştırıp kontrol edebilir. Mainframe sistemler eski yazılım sistemlerini de destekleyebilirler. Herhangi bir donanım arızasında yedek donanımlar devreye girer ve sistem çalışmaya devam eder. Sistem çalışırken bile donanım değişikliği yapılabilmektedir. Günümüzde mainframeler hala Enterprise yapılarda ve finans-bankacılık sektöründe kullanılmaya devam ediyor. Mainframe bilgisayarların en büyük dezavantajı yıllık ya da aylık kiralama ücretleri de oldukça maliyetlidir.

2- Tower Server : Masaüstü bilgisayar modellerine benzer şekilde ihtiyaca göre özellikleri oluşturulan, küçük ve orta ölçekli bu tip sunucular kullanılmaktadır. Bir muhasebe sunucusu, internet sunucusu olarak kullanılabilirler. Genelde ufak işletmeler sonradan genişletilebilir olduğu için bu tür sunucuları tercih ederler. Örneğin bir database veya fileserver yada dosya sunucu da bu sistemlerden yapılabilir.

Tower Serverların Avantajları -Tower serverların en önemli özelliği scalabilitesi yani ölçeklenebilirliği bir tower server düşük bir konfigürasyonla satın alınıp daha sonra ihtiyaca göre parça ilave edilebilir yada sökülebilir. -Tower serverlar yapı olarak geniş bir alana yayıldığından parçalarında arasında mesafe vardır buda serverın iyi soğuması ve daha performanslı çalışması anlamına gelir. Tower Serverların Dezavantajları -Tower serverlar rack yada blade serverlara göre daha fazla yer kaplar ve daha ağırdırlar. -Tower serverlarda kablolamalar daha karmaşık ve düzensiz durumdadır. -Tower serverlar içerisinde daha fazla parça barındırdığından daha fazla fanada sahiptirler bu yüzden daha fazla ses çıkarırlar.

3 - Rack Mounted Server Türkçe raf sunucu yada rafa yerleştirilebilir sunucu olarak adlandırabiliriz. Aslında günümüzdeki bir çok sunucu bu yapıdadır. Bu sunucuların esas amacı, az yer kaplaması ve özel bilgisayar kabinlerine yerleştirilebilmeleridir. Bunlar 1U, 2U, 4U, 5U gibi ifadelerle ifade edilmekte. 1U (unit) bir raf yüksekliğinde, yani 1.75 inç yüksekliğinde demektir. Yer sıkıntısının olduğu noktada rack server kullanılır. 1U kasa içerisine monte edilecek bir sistem aslında küçük bir işletmenin ihtiyacını rahatlıkla karşılayabilir. Rack serverlar daha çok datacenterlar yada çok fazla sunucunun kullanılması gereken yerlerde bulunur.

Rack Mounted Serverların Avantajları Rack serverlar diğer tip serverlara göre daha az yer kaplar. Fiyat olarak diğer tip serverlara nazaran daha uygundur. Kurulum ve yerleştirmesi diğer serverlara göre daha kolaydır. Kablolama ve dizayn daha basit ve düzenlidir. Rack Mounted Serverların Dezavantajları Server parçaları geniş alana yayılmadığından konfigürasyonları düşük olur. Boyutları düşük olduğundan daha sonra ölçeklenebilirliği yoktur yada çok azdır. Rack serverlar arasındaki parçalar birbirine yakın olduğundan soğutması daha zordur.

4 - Blade Sunucular Rack tipindeki bilgisayarlara benzer, Blade serverları diğer tip serverlardan ayıran en önemli özelliği bir şase içerisinde yer almalarıdır. Ufak yapıda olmasının getirdiği avantaj, bu blade sunucularının yerleştirildiği blade sunucu kasasının olması ve takma çıkartma işleminin sistem çalışırken bile yapılabilmesidir. Blade sunucular, yüksek ve sorunsuz çalışma süresinin hedeflendiği noktalarda kullanılmaktadır. Herhangi bir arızada sistem sağlam kasalarla çalışmaya devam eder ve bozuk olanı yenisiyle sistem çalışırken bile değiştirilebilir. Blade serverlar yüksek yoğunluklu yapılarda daha fazla tercih edilir, bankacılık, sigorta şirketleri v.b Sanallaştırmayla da tam uyumlu olarak tasarlanan bu serverlar üzerlerindeki management yazılımları sayesinde hem sanal makinaları dahi kontrol edebilmemize hem de oluşacak bir donanımsal sıkıntıdan önceden haberdar olmamızı sağlıyor.

Blade Serverların Avantajları Yüksek performans gerektiren durumlarda etkin çözüm. Modüler ölçeklenebilirlik ve yüksek erişilebilirlik sağlar. Yüksek enerji tasarrufu sağlar. Kablolama altyapısı problemleri minimum durumdadır. Kontrol ve Bakım kolaylığı sunar. Uzun sürede maliyet tasarrufu sağlar. Çevreye daha az zararlı olması. Blade Serverların Dezavantajları ; -Yüksek maliyetli olması. -Yoğunluk nedeniyle ek soğutma sistemleri gerektirmesi.

5 - Storage server : Storage serverlar (Depolama Sunucuları) adından da anlaşıldığı gibi çok fazla yer gerektiren uygulamalar için çözüm getiren server tipleridir, üzerlerinde çok fazla disk barındırırlar. Örneğin Şirket dokümantasyonları, Oracle, ERP, Logo vb. ortak kullanımdaki dosyaların alanlardır, bu kritik uygulamalar çok fazla disk alanına gereksinim duyduğundan bunları Storage Serverlarda barındırırız. Storage Serverlar bir tower yada Rack Mounted tipinde olabileceği gibi Network Area’lar şeklinde de bulunabilirler. Storage serverların 3 ana depolama alanı mevcuttur. DAS, NAS ve SAN.

DAS (Direct Attached Storage) Bu depolama ünitesi adından da anlaşılacağı üzere servera direkt bağlı olarak çalışır, arada hub, switch, router gibi ek donanımlara gerek duymadan bağlı tutacağınız serverın diski gibi çalışır, ATA, SATA, eSata, SCSI arabirimlerini kullanır. NAS (Network Attached Storage) Network attached storage’ı Das tan ayıran en büyük özelliği üzerindeki diskleri birden fazla servera tanıtabilmemizdir, yine ATA, SCSI,ISCSI, Fiber Channel gibi arabirimleri kullanan NAS’lar bir cluster ve raid array configürasyonlarını da desteklerler ayrıca üzerinde operating system barındırabilirler. SAN (Storage Area Network) Storage area networkleri DAS ve SAN lerden ayıran en temel özelliği daha konsolide olmasıdır Tape Backup ünitelerini dahi SAN’a bağlayabiliriz bu sayede daha konsolide çalışabilirler, genellikle Fiber Channel ve ISCSI bağlantı arabirimini kullanan SAN ler yine kendi üzerlerinde operating sistem barındırırlar.

6- DNS Server: Dns Server bir isim çözümlemedir. Web sitelerinin iki ismi vardır birincisi karakter isim olarak yani google.com gibi diğeri ise bu adresin birde numaratik olarak yani ip adresi vardır. Dns server ismi girilen sitenin isim çözümlemesi yaparak ip adresini bulur. 7- Mail Server: Mail hizmetlerinde servis hizmeti üç ana başlık altında sıralanmaktadır. Smtp: Mail gönderimi sırasında protokol sunucu ile bir iletişim halinde olarak, mail gönderim anında bilgisayarda işlem gören ilk servis smtp olmaktadır Pop 3: Bu servis ağı mail alım işinde görev yapmaktadır. Pop3 aracılığı ile mail alma ve gönderme işlemleri rahatlıkla sağlanabilmektedir. Imap: İletişimin yaşandığı bir yazılımıdır. Eğer malinizi silme işlemine yöneldiğiniz takdirde aynı şekilde sunucudan da silinme söz konusu olacaktır.

8- WEB Server: Web sunucusu, Hosting ya da "barındırma" işlemini İnternet protokolü üzerinden sunan bir sunucudur. Barındırma ya da hosting, Web sayfalarını İnternet'te yayınlamak için gerekli alanın kiralanmasıdır. Diğer bir ifade ile hosting, bir Web sitesinde yayınlanmak istenen sayfaların, resimlerin veya dokümanların İnternet kullanıcıları tarafından erişebileceği bir bilgisayarda tutulmasıdır. 9- FTP Server: FTP’nin açılımı File Transfer Protocol’dür yani Dosya Transfer Protokolü. Adından anlaşılabileceği gibi bu sunucular dosya sunar. Örneğin bir bilgisayar firması yeni donanım sürücülerini, bedava yazılımlarını kullanıcılara FTP sunucusu üzerinden iletebilir.

10- PROXY Server: Proxy sunucu, bir web tarayıcısı (Internet Explorer gibi) ve Internet arasında aracı işlevi gören bilgisayardır. Proxy sunucular, sık kullanılan web sayfalarının bir kopyasını depolayarak web performansının artmasını sağlarlar. Bir tarayıcı proxy sunucusundaki toplulukta (önbellek) depolanan web sayfasını istediğinde, bu işlem proxy sunucu tarafından gerçekleştirilir ve web'de erişmekten daha hızlıdır.