FAALİYETLERİN BÖLGEDE KIRSAL ALANLARDA YAPILAN REKREATİF FAALİYETLERİN BÖLGEDE YAŞAYANLARA ETKİSİ BANU DEDEOĞLU B121000353 TUBA EKEN B121000044

Rekreatif faaliyetler içinde toplumun her kesiminden insanlar bir arada bulunabilmektedir. Modern hayatta değişik birçok faktör insanları birbirinden ayırmaktadır. İnsanlar ırk, milliyet, din, mezhep, sosyal konum, eğitim, kültür ve ekonomik farklılıklar ile çeşitli gruplar oluşturmaktadır. Bu gruplar arasında farklı şiddet derecelerinde olan sürekli bir çatışma, toplumların huzurunu bozan temel sebeplerden biridir.

Rekreasyon faaliyetleri gruplar arsındaki bu çatışmanın azalmasında önemli rol oynamaktadır. Rekreatif aktivitelerde sosyal, ekonomik ve eğitim farklılıkları ortadan kalkar ya da önemsizleşir. Farklı gruplardan insanlar ortak zevkleri doğrultusunda bir araya gelirler ve ortak faaliyetlerde bulunurlar. Bu faaliyetler, farklı gruplardan olan bu insanların birbirlerini tanımalarına, dostluklar kurmalarına, ortak amaçlar etrafında çalışmalarına imkân hazırlar. Bu durum farklılıkları önemsizleştirmekte, nitelikli ilişkiler ile toplumun hoşgörüsünü arttırmaktadır.

Değişen ekonomik şartlar ile kentler plansız yapılaşma ve gecekondularla kuşatılmış, kentin ihtiyacı olan yeşil alanlar yerine bloklaşmış yapılanmalara müsade edilerek, kentler yaşanması imkansız betonarme yığınlar haline getirilmiştir. Böylece; rekreatif faaliyetlerin yapılacağı yerler kısıtlanmış ve dolaylı olarak insanların stres atacağı yerler ekonomik şartlara bağlı olarak da farklılaşmıştır. Günümüzde stresli, birbirinden çok farklı, ortak bir paylaşımı kalmamış kişilerin oluşturduğu farklı bir kent-toplum profili doğmuştur.

Kentliler şehir ortamından uzaklaşarak kırsal bölgelerdeki rekreatif alanlara yönelmeye başlamıştır.Kentsel mekanlarda yaşanan baskılar, ulaşım problemleri ve çevre sorunları insan hayatını tehdit eder duruma gelmiştir. Bu olumsuz etkiler ve sonuçları, modern teknoloji ile önlenemediği gibi, eski haline dönüştürülmesi de olası değildir. Nitekim insan elinin değmediği mekanlar her geçen gün biraz daha azalmakta ve bu nitelikteki alanların önemi giderek artmaktadır.

Sanayileşme ile ortaya çıkan çevresel sorunlar, hava, su vb Sanayileşme ile ortaya çıkan çevresel sorunlar, hava, su vb. gibi kirlilikler ve trafik sorunu gibi diğer faktörlerin insan sağlığına olumsuz etkileri, insanların doğaya çıkma, doğa etkilerine katılma, diğer rekreasyonel faaliyetlere yönelme ihtiyacını arttırmaktadır.

Kırsal rekreasyon alanlarına artan talep, bölgede yaşayanları ekonomik, sosyal, kültürel ve istihdam açısından etkilemektedir. Kırsal alanların rekreasyon amaçlı kullanılması, bölgede yaşayan insanların refah seviyesini yükseltmek için önemli bir kaynak oluşmaktadır. Bu çalışmada, rekreasyon kavramı ve kırsal alanlarda yapılan rekreatif etkinliklerin bölge halkına etkisi literatür ışığında tartışılmıştır.

Yöre halkının kendi kültürünü sergileme, tanıtma, paylaşması yanı sıra, özellikle uzun vadede, rekreasyon amaçlı bölgeye gelen ziyaretçi profili de bölge halkını, kültürel ve ekonomik anlamda etkilemektedir. Rekreatif etkinlik alanları, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 5 grupta toplanarak etkinliklerin listesi çıkartılmıştır (KTB, 1989). Buna göre rekreatif etkinlik alanları:

1. Deniz ve Kum: Kanoculuk, Deniz motorları, Yüzme, Zıpkınla balıkçılık, Yatçılık, Rüzgar sörfü, Dalgıçlık, Kürekçilik, Su kayağı. 2. Dağcılık, Kış Sporları : Dağcılık, Buz dansı, Kaya tırmanışları, Kar futbol, Buz festivali, Buz heykel traşçılığı, Alp kayağı, Kuzey disiplini kayak, Yelkenli kayak. 3.Tabiat ve Yeşil Turizmi : Arıcılık, Botanik, Gençlik kampları, Avcılık, Madencilik, Nehir yolculuğu, Hayvan eğiticiliği, Çiftçilik, Jeoloji, Ornitaloji, Hayvan gözetleme ve izleme, Balıkçılık, Salcılık.

4. Sosyal Hayat İlişkileri : Bowling, Müzik festivalleri, Briç, Sıcak hava balonculuk, Paraşütçülük, Sağlık çiftliği, Paten, Tenis, Okçuluk 5. Kültür, Sanat ve Elişleri: Uçak modelciliği, Antikacılık, Çiçek tanzimi, Astroloji, Astronomi, Mücevher yapma, El işleri, Nakış, Sinema, Video, Modern dans, Klasik dans, Satranç, Makrame, Kuklacılık, Müzik, Fotoğrafçılık, Heykelcilik vb.

Yukarıda sıralanan rekreatif aktivitelerin büyük bölümünü kapsayan kırsal rekreasyon alanlarına artan talep, bölgede yaşayanları ekonomik, sosyal, kültürel ve istihdam açısından etkilemektedir. Kırsal alanların rekreasyon amaçlı kullanılması, bölgede yaşayan insanların refah seviyesini yükseltmek için önemli bir kaynak oluşmaktadır.

Kırsal alanlarda yaşam ve ekonomik faaliyetler önemli ölçüde doğal kaynakların doğrudan kullanım ve değerlendirilmesine bağlıdır. Daha çok basit rekreasyon tesisleri bulunan ve dağ sporu, kayak veya yüzme gibi sporlara imkan veren yörelerdir. Kırsal alanlarda uzun doğa yürüyüşleri için köy yolları ve patikalar kullanılabilir.

Kırsal rekreasyon alanları kent insanına doğal çevreyi en iyi sunabilen alanlardır. İnsanlar bu tür alanları, temiz hava, sessizlik, doğanın görsel çekiciliği ve bunun gibi nedenlerle tercih etmektedirler. Özellikle orman alanları, ağaçlık alanlar, su kıyıları ve plajlar; kamping alanları, dağcılık, su sporları, avcılık, yüzme, doğa araştırması gibi aktiviteler için yoğun olarak kullanılan kırsal rekreasyon alanları, genellikle ekonomik açıdan sorunlu kent halkına masrafsız rekreasyonel aktiviteler olanağı tanıyan bazı hizmetler sunabilmektedir.

Değişen ekonomik şartlar ile kentler plansız yapılaşma ve gecekondularla kuşatılmış, kentin ihtiyacı olan yeşil alanlar yerine bloklaşmış yapılanmalar yerlerini almış, kentler yaşanması imkânsız betonarme yığınlar haline getirilmiştir. Böylece; rekreatif faaliyetlerin yapılacağı yerler kısıtlanmış ve dolaylı olarak insanların stres atacağı yerler ekonomik şartlara bağlı olarak da farklılaşmıştır. Günümüzde stresli, birbirinden çok farklı, ortak bir paylaşımı kalmamış kişilerin oluşturduğu farklı bir kent-toplum profili doğmuştur. Kentliler şehir ortamından uzaklaşarak kırsal bölgelerdeki rekreatif alanlara yönelmeye başlamıştır.

KAYNAKLAR Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Kırsal Alan Planlaması, Ankara, 2008. Colby, B., Smith, E. Visiter Values and Local Economic Impacts of Riparian Habitat Preservation California’s Kern River Preserve. Journal of the American Water Resources Association, 709-717, 2005. Espace Rural Et Foret, 2000. Pratiques et attentes des Français en agritourisme’. http://www.agriculture.gouv.fr Karaküçük, S., Gürbüz, B., Kent(li)leşme, Baran Ofset, 1. Baskı, Ankara, 2007. Karaküçük, S. Rekreasyon: Boş Zamanları Değerlendirme, Gazi Kitabevi, Ankara, 2005. Mullens, J.B., Bristow, R.S. Overcoming The Nation’s Best Landscaped Sewer Recreator’s Perceptions of the Connecticut River. Journal of the American Water Resources Association, 2003, 7-

15. Müderrisoğlu, H. , Kutay, L. , Örnekçi Eşen, S 15. Müderrisoğlu, H., Kutay, L., Örnekçi Eşen, S. Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (1), 2005, 40-44. Pak, M., Halkla İlişkiler Açısından Rekreasyonel Hizmet Üretimi Amaçlı Orman İşletmeciliği, Tarım ve Köy İşleri Dergisi, 129, 1999, 33-35. Soykan, F., 2000. Kırsal turizm ve Avrupa’da kazanılan deneyim’. Anatolia Turizm Arastırmaları Dergisi (Türkçe). Yıl :11, Eylül-Aralık, 21 -33.Erdinç, G., Kentsel ve Kırsal Rekreasyon, Tarım ve Köy İşleri Dergisi, 129, 1999, 30-32. Uzun, S. Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti; Gölcük Ormaniçi Dinlenme Alanı ve İnönü Parkı Örneği. AİBÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu, 2005. William, H. Environmental and Cognition, Conitive Appreciation Analysis of Human Special Behavior, Sewner Pres, New York, 1973.