ÜNİVERSİTE HASTANELERİ MALİ YAPISI 26 Şubat 2016

“Sağlıkta Dönüşüm Programı” hedefleri arasında yer alan; verimliliği artırma ve erişimi kolaylaştırma başlıklarının vazgeçilmez paydaşı, eğitim-araştırma-hizmet görevlerini birlikte yürüten Üniversite Hastaneleridir. Tıp ve Diş Hekimliği Fakülteleri ile Üniversite Hastaneleri, üçüncü basamak sağlık hizmeti olarak her sağlık kuruluşunda yapılmayan özellikli uygulamaları sunmakta, bu hizmetleri yerine getirirken başta istihdam ve mali imkânlar olmak üzere sıkıntılar yaşamaktadırlar. 2

Bugün için nitelikli ve karmaşık sağlık hizmetlerinin büyük kısmını veren üniversite hastaneleri hizmet sundukça zarar eden ve borçlanan, basit ve kısa süren işlemlere ağırlık vermeye yönelmek zorunda bırakılan bir işletme olarak yönetilemez hale gelmiş durumdadır. Bu durum tıp eğitimini olumsuz etkilemektedir. Finans sıkıntısı çeken ve mali durumu giderek bozulan üniversite hastaneleri ekipmanlarını yenileyemeyecek, yeni teknoloji satın almayacak ve rekabetçi yapısını giderek yitirecek duruma gelmiş olup, artık sistemin sürdürülebilirliği imkanı kalmamıştır. 3

Ülkemizin sağlık eğitimi ve sağlık hizmeti sunumunun geleceğini çok olumsuz etkileyecek olan bu durumun ortaya çıkaracağı maliyeti hesaplamak mümkün değildir. Bugüne kadar alınan ve yukarıdaki öneriler çerçevesinde alınacak tedbirler (acil nakit girişi, kısa dönemde acil iyileştirmeler, uzun erimli yapısal iyileştirmeler) ile üniversite hastanelerinde verimlilik artışı, sürdürülebilir finansal yapı, kaliteli eğitim, personel motivasyonu, kaliteli sağlık hizmeti, vatandaş memnuniyeti kazanımları sağlanacaktır. Gelinen bu noktada, üniversite hastanelerinin özellikle mali yönetimi ilave mali yükler ve sekiz yıl içerisinde dört kat artarak 3.8 milyar TL.’nı bulan borçlar nedeniyle sürdürülemez hale gelmiştir. 4

1. Denge Tazminatının Özel Bütçe’den karşılanması Çünkü 666 sayılı KHK ile Tıp ve Diş Hekimliği Fakültelerinde denge tazminatı karşılığı olan ödemenin döner sermaye işletme bütçesinden, üstelik vergilendirilerek, karşılanması Üniversite Hastaneleri harcamalarında % 15’i bulan ilave artışa neden olmuştur. 2. 4B li çalışan maaşlarının ve hizmet alım bedellerinin Özel Bütçe’den karşılanması Çünkü bu bedel toplam döner sermaye giderlerin yaklaşık %20 sini teşkil etmektedir. 3. Mesai dışı uygulamada üst sınırın yeniden değerlendirilmesi Çünkü 2014 yılında yeniden başlanan mesai dışı mevcut uygulamasıyla örneğin hasta muayenesinde brüt ortalama 100TL olan tavan vergi ve kesinti gibi nedenlerle 45 TL altına inerek teşvik ediciliğini kaybetmiştir. 4. Sağlık Bakanlığı üzerinden tıbbi malzeme temini Çünkü borçlanan Üniversite Hastanelerinde borç ödeme sürelerinin bir yılı aşması nedeniyle tıbbi malzeme ve ilaç satın alma maliyetlerini düşürme zorunlu hale gelmiştir. 5 ÜNİVERSİTE HASTANELERİ MALİ SORUNLARI ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ -I

5. Eğitim Ödeneğinin gerçek maliyet düzeyine çekilmesi Çünkü Tıp ve Diş Hekimliği Fakültelerinde Maliye Bakanlığı tarafından 2015 Mali Yılı Bütçe Kanunu’na konularak başlatılan eğitim ödeneği, ulusal ve uluslararası örneklerle kıyaslandığında, kişi başı gerçek öğrenci maliyetlerinden düşüktür. 6. Özellikli işlem fiyatlarının gözden geçirilmesi Çünkü uygulanan üçüncü basamak sağlık hizmetleri fiyatlandırma politikası; gelirleri çarpıcı bir şekilde maliyetlerin gerisinde bıraktırmakta, artan maliyeti karşılayamayan gelirlerle negatif bilançolar giderek yaygınlaşmaktadır. 7. BAP payının özel bütçeden karşılanması. 8. %1 oranındaki hazine payının kaldırılması. 9. Bina ve cihaz desteği sağlanması. 10. Tıp Fakültesine ait her türlü işletme giderinin döner sermayeden değil özel bütçeden karşılanması. 6 ÜNİVERSİTE HASTANELERİ MALİ SORUNLARI ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ -II

7 ÜNİVERSİTE HASTANELERİNİN TOPLAM TİCARİ BORÇLARI YIL MİLYAR TL ORT. $ KURU $ BAZINDA BORÇ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,79

Sonuç olarak, Üniversite Hastaneleri sorunlarının çözümüne yönelik oluşan ve bu güne kadar ortaya konulan çözüm odaklı üretimle sonuç vermeye başlayan ortak iradenin devamlılığının sağlanması, kısa dönemde yukarıda sıralanan acil düzenlemelerle birlikte, yapısal sorunlara yönelik yasal altyapının oluşmasının; odağında toplum ve insan olan üniversitelerin sunduğu sağlık hizmetinin nitelik ve niceliğini arttıracağı, kaliteli sağlık insan gücü yetiştirilmesini sağlayacağı, üretim ve toplumsal refahı yükseltme anlamında katkıyı hızlandıracağını düşünüyoruz 8