BODRUM T İ CARET ODASI 6 nolu Meslek Komitesi Bodrum Restoran – Eğlence Sektörü 29.04.20091.

... konulu sunumlar: "BODRUM T İ CARET ODASI 6 nolu Meslek Komitesi Bodrum Restoran – Eğlence Sektörü 29.04.20091."— Sunum transkripti:

1 BODRUM T İ CARET ODASI 6 nolu Meslek Komitesi Bodrum Restoran – Eğlence Sektörü 29.04.20091

2 2 ◦ Türkiye’nin ekonomisine ve dünya’ya tanıtılmasında önemli katkısı olan Bodrum Yarımadasının doğal, kültürel ve tarihi zenginliklerini koruyarak, katılımcı yönetişim ile ekonomik büyüme sağlayarak ve yaşam kalitesini yükselterek çağdaş ve özgün bir yapıya ulaşmasında öncülük yapan ve yön veren bir meslek kuruluşu olmaktır. Bodrum Ticaret Odası Vizyonu Gelecekte nerede olmak istiyoruz?

3 29.04.20093 Çağdaş ve Özgün bir Bodrum için: Üyelerine ve paydaşlarına kaliteli hizmet sunarak, Tüm sektörlerde katma değer yaratarak, Bodrum’un her alanda dünya standartlarına ulaşabilmesi için çalışmalar yaparak, Bodrum’un tüm karakteristik özelliklerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması için katkıda bulunmaktır. Bodrum Ticaret Odası Misyonu

4 İ çerik Sektöre Genel Bakı ş ◦ Bodrum Geneli ◦ BODTO Üyeleri ◦ İş letmelerin Sektörel Da ğ ılımı ◦ İ stihdam ◦ Faaliyet Süreleri ◦ İş letmelerin Birden Fazla Sektörde Faaliyet Göstermeleri Rekabet Gücü Sektörün Geli ş tirilmesi Önemli Sektörel Sorunlar Sonuç 29.04.20094

5 Sektöre Genel Bakış 29.04.20095 2006 İ şyeri Envanteri) İş letmelerin Sektörel Da ğ ılımlarının İ ncelenmesi Bodrum’da faaliyet gösteren i ş letmelerin sektörlere ve mesleklere göre da ğ ılımı incelendi ğ inde, ilk üç sektörü %20 ile konfeksiyon, mefru ş at zücaciye, yakla ş ık %16 ile bar, restoran ve e ğ lence ve gene yakla ş ık %12 ile gıda sektörü içerisinde i ş yapan firmaların olu ş turdu ğ u gözlenmektedir. Bu oranlara bakıldı ğ ında tüm faaliyet gösteren i ş letmelerin %50’sinin bu 3 sektör içerisinde toplandı ğ ı görülmektedir.

6 Sektöre Genel Bakış 29.04.20096 Bodrum Genelinde Ana Sektörlerde İ şletmelerin Da ğ ılımı ( KONFEKS İ YON, MEFRUSAT, ZÜCCAC İ YE1.501 BAR-RESTORAN VE EGLENCE1.204 GIDA888 H İ ZMETLER825 DAYANIKLI TÜKET İ M, KIRTAS İ YE822 KONAKLAMA736 İ NSAAT557 F İ NANS KURULUSLARI, KOOPERAT İ FLER518 TASIMACILIK255 YAT İ MALATI230 Toplam7.536 2006 İ şyeri Envanteri) Bodrum’da faaliyet gösteren toplam 7536 i ş letme içerisinde 1204’inin bar- restoran ve e ğ lence, alanlarında faaliyet gösterdikleri görülmektedir. Restoran ve e ğ lence gibi alanlara ait faaliyet yo ğ unluklarının mevsimsel oldu ğ u göz önünde bulunduruldu ğ unda, bu sonuçlara göre Bodrum ekonomisinin son derece kırılgan bir yapıya sahip oldu ğ u dü ş ünülmektedir.

7 Bodto Üyeleri Meslek GrubuFaal Üye% Tarım-Hayvancılık ve Gıda Sektörü3238.7 İnşaat Sektörü70819 Dayanıklı Tüketim – Mobilya-Kırtasiye ve Matbaa Sektörü 3088.3 Seyahat Acentelerı-Taşımacılık ve Otomotiv Sektörü 41311 Konaklama Sektörü41611.2 Restoran ve Eğlence Sektörü2266 Tekstil ve Kişisel Kullanıma Yönelik Ürünler Sektörü 1885 Finans Kuruluşları Sektörü (koop.)56115 Yat İmalatı – İşletmecilik ve Su Sporları Sektörü2466.6 Hizmetler Sektörü3288.8 29.04.20097

8 8

9 İşletmelerin Sektorel Dağılımlarının İncelenmesi Bodrum Geneli – Bodto Üyeleri 29.04.20099 İş yeri envanteri sonuçlarına göre Bodrum’da faaliyet gösteren i ş letmelerin sektörlere ve mesleklere göre da ğ ılımı incelendi ğ inde, yakla ş ık %16 ile bar, restoran ve e ğ lence sektörü 3.cü sırada yer aldı ğ ı gözlenmektedir. Bodto üyesi olarak faaliyet gösteren i ş letmelerin sektörlere ve mesleklere göre da ğ ılımı incelendi ğ inde, bar, restoran ve e ğ lence sektörü 6% pay ile 9.cü sektörü olu ş turdu ğ u gözlenmektedir. Esnaf ve Sanatkarlar Odası Bar-Restoran ve E ğ lence Sektörüne ba ğ lı üyesi sayısı yakla ş ık olarak 500 oldu ğ u belirtilmektedir. Bu durumda Bodrum Bar-Restoran ve E ğ lence sektöründe Bodrum Ticaret Odasına veya Esnaf ve Sanatkarlar Odasına kayıt olmayan i ş letmelerin 40% oldu ğ u görünmektedir.

10 29.04.200910 İş yeri envanteri ara ş tırmasının Bodrum’da faaliyet gösteren i ş letmelerin da ğ ılımı kısmına ait sonuçlar genel olarak de ğ erlendirildi ğ inde, özellikle yiyecek, içecek, bar, restoran, in ş aat ve emlak komisyonculu ğ u alanlarında a ş ırı firma yı ğ ılımı oldu ğ u söylenebilir. İşletmelerin Sektorel Dağılımlarının İncelenmesi Bodrum Geneli – Bodto Üyeleri Herhangi bir analiz ve planlama yapmadan, kısa süreli ğ ine ve bilgisizce açılan i ş yerleri, ayakta kalabilmek için kayıt dı ş ı yollara sapabilmekte, ucuza satabilmek çabası ile kaliteyi arka plana itebilmekte ve hem kayıtlı hem de kaliteli i ş yapan firmalara bu ba ğ lamda ciddi zararlar verebilmektedir. Piyasaya girerek rekabeti bozan, kısa sürede ise ayakta kalamayıp sektörden çıkan i ş letmelerin zararını ise ş üphesiz en fazla Bodrum ekonomisi görecektir. 2006 İ şyeri Envanteri)

11 İşletmelerin Sektorel Dağılımlarının İncelenmesi – Avrupa Birliği AB’de yapılan bir çok ara ş tırma sonucu bu sektörün finansal gelirleri açısından ülke ekonomilerine önemli katkıda bulundu ğ u belirtilmekte. Bunun yanı sıra yarattı ğ ı istihdam açısından da ülke ekonomilerine önemli katkısı oldu ğ u belirtilmekte. Birçok raporda ekonomik zenginli ğ in sektöre çok katkı sa ğ ladı ğ ını belirtmektedir. Sektörün ekonomik zenginli ğ e olan ba ğ ımlılı ğ ı sektör için ciddi tehditler de olu ş turmaktadır. Bu konuya örnek olarak Irak sava ş ı veya deli dana hastalı ğ ı gösterilebilir. 29.04.200911 © European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2004 EU hotel and restaurant sector: Work and employment conditions

12 29.04.200912 Meslek GrubuFirma Sayısı Çalışan Sayısı Ortalama Çalışan Sayısı Toplam içindeki % Restoran, Lokanta69970021014,29 Bar, Disko, Kafe423269465,50 Fırıncılar1713480,27 Pastacılar1723950,49 Di ğ er486940,14 İstihdam 2006 İ şyeri Envanteri)

13 Bodrum ile ilgili bütün veriler büyük i ş letmelerin azınlıkta oldu ğ unu ve ço ğ unlu ğ un ş ahıs i ş letmeleri oldu ğ unu göstermektedir. Bodrum’un ilk bakı ş ta görülen en büyük probleminin firmaların çok küçük olmaları ve dolayısı ile kurumsalla ş mı ş ve sistemli i ş gören i ş letmelerin ula ş abilecekleri ba ş arıyı elde edemeyecek olmalarının Bodrum’un ticari hayatını olumsuz yönde etkilemesi muhtemel görülmektedir. 13 İstihdam 2006 İ şyeri Envanteri)

14 İstihdam 29.04.200914 Bar-restoran ve eglence sektörü ele alındıgında isletmelerin % 41’i 6 ve daha az çalısan ile faaliyetini sürdürmektedir. Bu sektördeki tüm isletmelerin tamamı 10 ve daha az çalısan istihdam etmekte olup çok küçük veya küçük isletme sınıfındadır.

15 29.04.200915 İstihdam Restoran ve E ğ lence Sektörünün toplam istihdama katkısı büyüktür. 2006 yılında yapılan i ş yeri envanteri projesinden alınan sonuçlara göre Bodrum’da istihdam payı 20.69%. Bodrum’da toplam 48,985 ki ş i istihdam edilmektedir. Restoran ve E ğ lence sektöründe istihdam edilen ki ş i sayısı ise 10,138’dir. Bodrum’da toplam i ş letme sayısı 7536’dır. Restoran ve e ğ lence sektöründe toplam i ş letme sayısı 1204’dur. Bunların 505’i 0-9 ki ş i, 699’u 10-49 ki ş i istihdam etmektedir. 2006 İ şyeri Envanteri)

16 29.04.200916 İstihdam Bodrum’un ticari faaliyetlerinde en büyük payı olan i ş letmelerin çok küçük i ş letme oldu ğ u görülmektedir. Bu durumda herhangi bir bilgi alı ş -veri ş inin ve/veya bilgi birikiminin olması ve bunların faaliyetlere yansıması beklenemez. Bu nedenden ötürü, çok küçük i ş letmelerin yaygın oldu ğ u söz konusu sektörlerde atılım yapılması, yenilik yapılması ve farklıla ş manın kolaylıkla mümkün olmadı ğ ı dü ş ünülmektedir. 2006 İ şyeri Envanteri)

17 İstihdam AB ülkeleri içinde Yunanistan, İ spanya ve İ talya’da i ş letme büyüklükleri incelendi ğ inde, küçük ve orta ölçekli i ş letme sayılarının %95’inden fazlasını olu ş turdu ğ u görülmektedir. Ülkemizdeki gibi AB’de bu sektörde küçük i ş letmelerin çok sık kuruldu ğ unu ve kapandı ğ ı gözlenmektedir. Sektörün finansal katkıları yanı sıra yarattı ğ ı istihdam açısından da ülke ekonomilerine önemli katkısı oldu ğ u belirtilmekte. 29.04.200917 © European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2004 EU hotel and restaurant sector: Work and employment conditions

18 29.04.200918 Çalı ş anların sadece %57,6’sı Bodrum’da ikamet etmekte, %42,4’ü, Bodrum dı ş ında ikamet etmektedir. Bu durum çalı ş anların neredeyse yarısının geçici eleman oldu ğ unu dü ş ündürmektedir. Bodrum dı ş ında ya ş ayan çalı ş anların “Bodrum’luluk bilinci” ile ilçenin ekonomik ve sosyo-kültürel yapısına sa ğ ladıkları katkı mutlaka de ğ erlendirilmelidir. Ayrıca dönemsel ve mevsimlik çalı ş an sayısının yüksek olması, firmalar açısından son derece olumlu getirileri olan kurumsal ba ğ lılık, sadakat ve i ş letme ile özde ş le ş me gibi durumların ortaya çıkmasına katkı sa ğ lamayacaktır. Söz konusu ki ş ilerin hedef ve amaçlarının genelde Bodrum’un, özelde ise ş irketin amaç ve hedefleri ile paralellik göstermesi kolay görülmemektedir. Bu istihdam yapısı içerisinde, i ş letmelerin i ş gücü devir hızları da yüksek olacaktır ki bu durum i ş letmelerin karlılık ve etkinlikleri açısından istenmeyen bir durumdur. İstihdam 2006 İ şyeri Envanteri)

19 29.04.200919 İş gücü devir hızının yüksek olması sık sık personel alımı ve i ş ten çıkarımı kavramlarını içermektedir ki, bu durum i ş letmeler açısından son derece büyük bir maliyet unsurudur. İş ten ayrılan çalı ş anların çalı ş tıkları süre içerisinde edinmi ş oldukları bilgi ve deneyimlerini beraberlerinde götürmelerinin yanında, yeni alınan personelin i ş e alım, oryantasyon ve e ğ itim maliyetleri de i ş letmelere ek bir yük getirecektir. Ayrıca i ş gücü devir hızı yüksek olan i ş letmelerin kendilerine özgü yetkinlikler geli ş tirip rakiplerine göre avantaj sa ğ lamaları da zorla ş acaktır. İstihdam – İş Gücü Devri Dönemsel ve Mevsimsel İş Farklı ülke ve kurumlar otel ve restoran sektöründeki dönemsel ve mevsimsel istihdamın geli ş imini dikkatle izlemektedir. Hükümetler: var olan vergilendirme mevzuatının zarara u ğ raması, sosyal güvenlik, istihdam pazarına katılım, ve çalı ş ma ve istihdam konularıyla ilgilenmektedir. Ticaret Odası gibi destekçi kurumlar istihdamın dönemsel olmasının sektörün geli ş imine olumsuz etkilerini vurgulamaktalar. Bununla birlikte olumsuz olarak görülen geli ş melere olumlu açıdan da bakılabilir. © European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2004 EU hotel and restaurant sector: Work and employment conditions

20 29.04.200920 Sektör, normal ş artlarda uzun dönemli i ş siz olacak vasıfsız i ş çileri istihdam etmekte, ö ğ rencilere ve gençlere i ş hayatına giri ş fırsatı vermektedir. Edinilen tecrübe ileriki yıllarda profesyonel meslek ya ş amında kullanılmaktadır. Ayrıca ekonomiye ö nemli katkısı olan ç ok sayıda serbest meslek sahibi bu sekt ö rde i ş yapmaktadır. İ stihdam ş artlarını düzeltmek amacıyla mevsimsel istihdamı, hedef alacak istikrarsızlı ğ ı ve zor çalı ş ma ş artları ile mücadele edecek programlar geli ş tirilebilir. Hükümet, ticari kurumlar ve yerel kurumlar dönemsel istihdam programları ile sektöre giren gençlerin aynı alanda kalmaları için destek verebilirler. İ stihdam pazarının çekicili ğ ini arttırmak için daha iyi kariyer olanakları anahtar araçlardandır. İstihdam - AB © European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2004 EU hotel and restaurant sector: Work and employment conditions

21 29.04.200921 Firmaların faaliyet sürelerinin ortalama yedi ile sekiz yıl oldu ğ u görülmektedir ki, bu oldukça dü ş ük bir süredir. Özellikle kurulu ş a ş amasında getirilerin dü ş ük olaca ğ ı ve bir i ş letmenin yatırım maliyetlerini çıkartarak kara geçi ş süresinin genellikle iki yıl, en iyi ihtimalle ise bir yıl oldu ğ u dü ş ünüldü ğ ünde söz konusu sürenin ne denli kısa oldu ğ u daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. 2006 Bodrum İ şyeri Envanteri) KoduMeslek Grubu Tanımı Firma Sayısı Ort. Faaliyet Yılı Çalışan Sayısı 6Bar-Restoran ve E ğ lence Sektörü 1.2047,7210.138 601Restoran, Lokanta6999,067.002 602Bar, Disko, Kafe4237,262.694 603Pastacılar178,0669 604Fırıncılar177,06134 605Di ğ erleri487,16239 Faaliyet Süreleri

22 29.04.200922 İ sletmelerin Birden Fazla Sektörde Faaliyeti İ sletmelerin “ İ kinci Faaliyet Sektörü” tercihleri Ana faaliyet sektörüne ek olarak ba ş ka sektörlerde de faaliyetlerde bulunan isletmeler incelendi ğ inde, ikinci faaliyet alanı olarak en çok % 34,9 ile bar-restoran ve e ğ lence sektörü, % 14,6 ile konfeksiyon, mefru ş at, zücaciye sektörü ve % 10,2 ile dayanıklı tüketim, kırtasiye sektöründe faaliyet gösterildi ğ i görülmektedir 2006 Bodrum İ şyeri Envanteri)

23 29.04.200923 İ sletmelerin “Üçüncü Faaliyet Sektörü” tercihleri Faaliyet gösterilen üçüncü sıradaki sektörler içinde ilk tercih sırası % 25 ile yine bar-restoran ve e ğ lence sektörü, % 16,67 ile in ş aat sektörü, % 15 ile dayanıklı tüketim, kırtasiye sektörü yer almaktadır. 2006 Bodrum İ şyeri Envanteri) İ sletmelerin Birden Fazla Sektörde Faaliyeti

24 29.04.200924 İş letmelerin ana faaliyet alanlarına ek olarak girdikleri di ğ er sektörler incelendi ğ inde ise, bar ve restoranların faaliyet gösterilen ikinci ve üçüncü alanlarda ilk sırada yer aldıkları görülmü ş tür. Sezona dayalı olmayan bir sektörde hizmet veren bir i ş letmenin yan faaliyetinin bar ve restoran alanında olması söz konusu i ş letmenin gücünü arttırması ve alanların birbirlerini desteklemeleri açısından olumludur. Ancak zaten dönemsel özellik ta ş ıyan konaklama, gıda ve yaz dönemine dayalı hizmetler gibi alanlarda bulunan bir i ş letmenin yan faaliyet alanının da dönemsel özellik göstermesi i ş letmeyi zayıflatacak ve sezon dı ş ında güç durumda kalmasına neden olacaktır. İ sletmelerin Birden Fazla Sektörde Faaliyeti 2006 İ şyeri Envanteri)

25 29.04.200925 2006 Bodrum İ şyeri Envanteri) Yabancı dil bilen çalı ş anların ana sektörler arasındaki da ğ ılımında ise, en fazla yabancı dil bilen eleman istihdam eden sektörün % 45,48 ile konaklama sektörü oldu ğ u görülmektedir. İ kinci ve üçüncü sıralarda ise sırasıyla % 9,31 ile konfeksiyon, mefru ş at, zücaciye sektörü ve % 6,83 ile seyahat acenteli ğ i sektörü yer almaktadır. Sektör içerisindeki toplam çalı ş anların içerisinde yabancı dil bilenlerin oranı kar ş ıla ş tırıldı ğ ında ise seyahat acenteli ğ i sektörü çalı ş anlarının % 42,27’sinin, finans kurulu ş ları, kooperatifler sektörü çalı ş anlarının % 41,80’nin ve bar-restoran ve e ğ lence sektörü çalı ş anlarının ise % 38,00’nin yabancı dil bildi ğ i belirtilmi ş tir. Rekabet Gücü

26 Herhangi bir plan ve programa dayanarak hareket etmeyen i ş letmelerin küresel trendleri ve sektörel fırsatları yakalayarak büyümeleri mümkün olmadı ğ ı gibi söz konusu i ş letmelerin orta ve uzun vadede faaliyetlerini sürdürebilmeleri de olası de ğ ildir. Bar-restoran ve e ğ lence sektörü isletmelerinin % 52,9’u çalı ş ma programı yapmamaktadır. Yazılı çalı ş ma programı olmadı ğ ını belirten isletmelerin oranı ise % 32,14’tür. % 13,47 oranında i ş letme günlük ve kısa dönem yazılı plan yapmaktadır. Bu sektörde orta dönemli (1-2 yıllık) ve uzun dönemli (3-5 yıllık) yazılı plan yapan isletmelerin toplam oranı ise yalnızca % 1,49’dur. 26 Rekabet Gücü Bar-Restoran ve Eglence Sektöründe Faaliyet Gösteren İ sletmelerde Çalısma Programı Yapma Durumu 2006 Bodrum İ şyeri Envanteri)

27 Tüm i ş letmelerin %46,7’sinin sektörel geli ş meleri izlememeleri ya da nadiren izlemeleri son derece sakıncalı görülmektedir. Günümüzün ba ş arılı i ş letmeleri sürdürebilir rekabet avantajı sa ğ lamak için sadece faaliyet gösterdikleri sektörleri de ğ il aynı zamanda ili ş kili sektörleri ve hatta tüm i ş çevrelerini gözlemlemektedirler. Bodrum’daki i ş letmelerin kısa ya ş am sürelerini açıklayan etkenlerden bir tanesinin de sektörel geli ş meleri takip etmemeleri olabilece ğ i dü ş ünülmektedir. 27 6- Bar-Restoran ve Eglence Sektörü (Toplam içerisinde % 14,6) Bar-Restoran ve Eglence Sektöründe Faaliyet Gösteren sletmelerin Sektörel Gelismeleri zleme Durumu Rekabet Gücü 2006 Bodrum İ şyeri Envanteri)

28 28 İş letmelerin i ş e alım metodlarına bakıldı ğ ında, i ş e alımların daha çok tavsiye metodu ile oldu ğ u görülmekte ve di ğ er i ş e alım metodlarının uygulanmadı ğ ı anla ş ılmaktadır. Söz konusu metodla i ş e alımlarda, elemanın i ş e uygun yetkinliklere sahip olup olmadı ğ ının iyi ara ş tırılmaması durumunda i ş letmelerin çe ş itli problemler ile kar ş ıla ş abilece ğ inin, ve gerek etkin gerekse verimli çalı ş abilmek için personele göre i ş de ğ il, i ş e göre personel alınması gerekti ğ inin unutulmaması gerekir. Rekabet Gücü 2006 İ şyeri Envanteri)

29 29.04.200929 Bar-restoran ve e ğ lence sektörünün de turizmin geli ş tirilmesi ve niteli ğ inin iyile ş tirilmesiyle ilgili öncelikli tercihi % 55,58 ile gelen her turistin memnuniyetinin sa ğ lanması olmu ş tur. Bunu % 31,12 ile daha çok reklam yapılması, % 6,4 ile fiyatların dü ş ürülmesi, % 4,77 ile turizm fuarlarına daha çok katılım ve % 2,13 ile ula ş ım imkanlarının arttırılması izlemi ş tir. 2006 Bodrum İ şyeri Envanteri) Rekabet Gücü

30 29.04.200930 Sektörün geli ş tirilmesi ve düzeltilmesi Seyahat ve tatil sektörünün geli ş tirilmesi birçok hükümet ve ilgili kurumlar için önemli bir hedeftir. Gündemdeki konulardan biri çalı ş anların AB çapında mobilize edilmesidir. Böylece çalı ş anlar yabancı turist kültürü konusunda ilk elden tecrübe edinecek, yabancı dil becerilerini geli ş tirecek ve yeni çalı ş ma metotları ö ğ renmi ş olacaktır. Hükümetler yüksek kalitede hizmet verebilmek için kalifiye turizm uzmanları gerekti ğ ini kabul etmektedirler. Bu amaçla turizm sektör uzmanları ve e ğ itim ve turizm bakanlıkları arasında turizmde diplomalı e ğ itim alt yapısı kurmak ve geli ş tirmek için ortaklıklar kurulmaktadır. Sektörün Geliştirilmesi - AB © European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2004 EU hotel and restaurant sector: Work and employment conditions

31 29.04.200931 Dü ş ük e ğ itim düzeyi ve yüksek i ş gücü devrinden dolayı sektör çalı ş anlarının sürekli e ğ itimi ş arttır. Bu sektördeki performans ve kaliteyi arttırmanın tek yoludur ve öncelikle i ş veren tarafından verilecek e ğ itimi gerektirmektedir, fakat her ülke bunun yeterli olmadı ğ ını kabul etmektedir. Çok fazla ş ey i ş verenlere bırakılmakta ve sektör bu yüzden yeterince geli ş ememektedir. Sektördeki i ş letmelerin ço ğ unun küçük olması nedeniyle kendi e ğ itim program ve kurslarını geli ş tirecek maddi güce sahip olmaması en önemli engeli te ş kil etmektedir. Bu yüzden bir çok program e ğ itim kurumları ve sosyal ortaklar ile sektörel düzeyde geli ş tirilmelidir. İ yi Uygulamalar Birçok i ş veren i ş letmelerini geli ş tirmek istemekte ancak, günlük i ş leriyle me ş guliyetlerinden dolayı bu konuya para veya zaman ayıramamakta, geride kalıp mü ş teriyi kaybetme korkusuyla da pratik çözüm olarak rakiplerinin fikirlerini taklit etmektedirler. İ yi uygulamalar, i ş verenleri davet ederek, kullanılan yöntemleri görmelerini sa ğ layarak te ş vik edilebilir. Böylece çok fazla yatırım yapmadan veya riske girmeden iyi uygulamaları taklit edip etmeyeceklerine kendileri karar verebilir. Sektörün Geliştirilmesi - AB © European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2004 EU hotel and restaurant sector: Work and employment conditions

32 29.04.200932 Standardizasyon sürecine katılan küçük ve orta ölçekli firmalar pazar talepleri ve yeni teknolojilere adaptasyonda rakiplerinden daha önde ba ş lamaktadır. AB standardizasyonu AB ve dünya pazarında AB i ş letmelerinin rekabet gücünü arttırmaktadır. Sektörün Geliştirilmesi – AB Standardizasyon Küçük ve ortak ölçekli i ş letmeler AB ekonomisinde elzem rol almaktadırlar. AB firmalarının neredeyse 99%’u küçük ve orta ölçekli i ş letmedir. 81 milyon ki ş i istihdam ile AB’nin toplam istihdamının 66%’sını te ş kil etmektedir. Bu yüzden AB’nin büyümesi ve istihdamı için çok önemlidirler. Guide to the European Standardization Process https://www.cen.eu/cenorm/smes1.pdf Standartlar teknik uzmanlar tarafından hazırlanmaktadır ve son teknolojileri geli ş tirirken, mal ve hizmette yüksek düzey güvenlik ve kalite sa ğ lamaktadır. Standartların uygulanması iste ğ e ba ğ lıdır ve ticarete belli konularda: güvenlik, kalite, inovasyon ve son teknoloji olarak katkıda bulunmaktadır. Standartlar Pazar giri ş ini kolayla ş tırmakta ve geli ş menin ba ş ında durmayı sa ğ layan bir araçtır. AB standartlarındaki nihai amaç 30 ülke ve fazlasında tek standart olmasıdır.

33 29.04.200933 28 Nisan 2009 tarihinde Bodrum Ticaret Odası, Stratejik Planlama kapsamında düzenlenen 6 Nolu Meslek Komitesi arama toplantısında sektör ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri tartı ş ılmı ş tır. Sorunları inceledi ğ imizde üç ba ş lık altında toplayabiliyoruz. 1.Mevzuat, standartlar ve uygulama 2.Yerel ve kamu kurumları ve özel sektör arasında yetersiz i ş birli ğ i 3.Ülke ve bölge turizm politikaları ve uygulamaları Bu raporda bahsedilen konuların bir ço ğ u tüm sektörler için geçerlidir. Bu sorunlar Bodrum Ticaret Odası Stratejik Planlama kapsamına alınarak gerekli yerel ve merkezi kamu birimleri ile i ş birlikleri geli ş tirilerek sorunların giderilmesine yönelik eylem planları hazırlanacaktır. Sektörün Geliştirilmesi - Bodrum

34 Önemli Sektörel Sorunlar İş yeri fazlalı ğ ı Kalite Fiyatlar Denetim Ruhsatlama Hanutçuluk Yeti ş mi ş insan kayna ğ ı ve mesleki e ğ itim eksikli ğ i Sezonluk yo ğ unluk farkları Maliyetlerdeki bölgesel fazlalık Yan sektörlerden kaynaklanan sorunlar Kamu kurumları ile ili ş kiler Tanıtım Gürültü ile ilgili mevzuat 34

35 29.04.200935 Önemli Sektörel Sorunlar Mevzuat, standartlar ve uygulama İşyeri fazlalığı Kalite Fiyat farklılıkları Yetişmiş insan kaynağı ve mesleki eğitim eksikliği E ğ itim

36 29.04.200936 Yerel ve kamu kurumları ve özel sektör arasında yetersiz işbirli ğ i Yan sektörlerden kaynaklanan sorunlar İşyeri fazlalığı Fiyat farklılıkları Kalite Ruhsatlama Yetişmiş insan kaynağı ve mesleki eğitim eksikliği Sezonluk yoğunluk farkları Denetim Hanutçuluk Önemli Sektörel Sorunlar Gürültü ile ilgili mevzuat

37 29.04.200937 Maliyetlerdeki bölgesel fazlalık Ülke ve bölge turizm politikaları ve uygulamaları Tanıtım Sezonluk yoğunluk farkları Denetim Ruhsatlama Hanutçuluk Yetişmiş insan kaynağı ve mesleki eğitim eksikliği Önemli Sektörel Sorunlar Maliyetlerdeki bölgesel fazlalık İşyeri fazlalığı Gürültü ile ilgili mevzuat

38 Sonuç Önümüzdeki yıllarda sektörde rekabet ortamının artaca ğ ı görülmektedir. AB ülkeleri restoran ve e ğ lence sektörünün ülke geliri ve istihdam açısından önemini bilmekte ve sektörün geli ş mesine yönelik planlamalar yapmakta ve bu geli ş ime standartlar geli ş tirerek destek vermektedir. Bodrum Ticaret Odası’nın düzenledi ğ i toplantıda, i ş verenlerin problemlerin bilincinde oldu ğ u ve sektörün geli ş tirilmesinde i ş birli ğ ine hazır oldukları görüldü. Var olan i ş letmelerin mevzuatın gerektirdi ğ i kriterlere uygun hale getirilmesi, denetim ve ruhsat verme i ş lemlerinin daha özenle yapılması gerekti ğ i açıkça ortadadır. İş yeri fazlalı ğ ı her sektörde mevcut oldu ğ u için bu sorunun çözümü için özel bir strateji geli ş tirilmeli. 29.04.200938

39 Sonuç Mevzuatta eksikliklerin giderilmesi veya yeniden tanımlamaların ş art oldu ğ u alanlarda yerel güç birli ğ i sa ğ lanarak merkezi birimlerle i ş birli ğ i yapılması gerekmektedir. İş yerlerinin AB’de uygulanmaya ba ş lanan standartlarla uyumlu hale getirilmesi rekabet açısından çok önemlidir. Bu yüzden TSE, Milli E ğ itim ve Mu ğ la Üniversitesi gibi kurumlarla ile ortak e ğ itim programları hazırlanmalı ve i ş verenlerin bu standartlara uymaları te ş vik edilmelidir. İş verenlere bölgesel kalkınmada olumlu Bodrum imajı yaratmak için kendi aralarında güçbirli ğ i olu ş turmalarının önemi ve olumlu rekabetin her i ş letmenin geli ş mesine neden olaca ğ ı anlatılmalı. 29.04.200939

40 Sonuç Sorunlar zamana ve mekana göre de ğ i ş im gösterecektir. Bazı sorunlar ortak olmayacaktır. Amaç kurumların ve i ş letmelerin i ş birli ğ i ve bilgi akı ş ını sa ğ lıklı bir ş ekilde kurmaları ve sürdürmeleridir. Tüm taraflar i ş in ortak payda ş ları oldu ğ unu bilmeli ve ortak hareket etmeli. Kısa vadede gelir elde etmek bazen uzun vadede Bodrum ekonomisini olumsuz etkilemektedir. Tüm i ş letmelerin sa ğ lıklı ve yüksek kalite hizmet vermesi için kullanılan araçlar üzerindeki olumsuzluklar giderilmeli. AB ve dünyadaki ilgili geli ş meler izlenirken Bodrum kendi yaratıcılı ğ ı ve standartları ile rakip turistik bölgelerden farklı ürün ve hizmetler sunarak rekabet gücünü arttırmalı. 29.04.200940