HELAL VE HARAM BİLİNCİ
Haram Nedir ? Sözlükte "yasak, memnu" anlamına gelen haram, dini bir terim olarak, kesin bir delille, açık bir şekilde yapılmaması istenen fiildir. Haram, dinî bir kavram olup, bunu tespit ve tayin yetkisi sadece Allah'a (cc) aittir. Bu konuda insanların yetkisi yoktur. Hz. Peygamber'in bu konudaki hadisleri, Allah'ın(cc) koymuş olduğu hükmü açıklamaktan ibarettir. Bu nedenle İslâm âlimleri, hakkında nass bulunmayan konularda ihtiyatlı davranarak haram tabirini kullanmaktan kaçınmışlardır.
Helal Nedir ? Helal dinen yapılması veya yenip içilmesi yasaklanmayan, serbest bırakılan şey demektir. Allah ve Rasûlü'nün bir şeyin helal olduğunu belirtmesi ya da işlenmesinde günah olmadığını bildirmesi, o fiilin helal olduğunu gösterir. Herhangi bir şeyin yasaklandığına dair bir delil bulunmaması da onun helal olduğuna delalet eder. Helal kavramının, meşru, caiz, mubah tabirleri ile yakın ilişkisi vardır.
Helal ve Haram يَسْـَٔلُونَكَ مَاذَٓا اُحِلَّ لَهُمْۜ قُلْ اُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُۙ (Ey Muhammed!) Sana, kendilerine nelerin helal kılındığını soruyorlar. De ki: Size temiz ve hoş olan şeyler helal kılındı. (Maide,5/4)
Helal ve Haram يَٓا اَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْاَرْضِ حَـلَالاً طَـيِّباًۘ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِۜ اِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُب۪ينٌ Ey insanlar! Yeryüzündeki şeylerin helal ve temiz olanlarından yiyin! Şeytanın izinden yürümeyin. Çünkü o sizin için apaçık bir düşmandır. (Bakara2/168)
Helal ve Haram Yüce Rabbimiz, İslam dini ile bizlere zorluğu değil kolaylığı getirmiştir. Bu kolaylıklardan biri de zaruret halinde olunduğu durumlarda haddi aşmamak, helalleri haram saymamak kaydıyla haram olan bir şey yiyilebilir veya bir iş yapılabilir.
Yüce Rabbimiz (cc) şöyle buyurmaktadır: اِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْز۪يرِ وَمَٓا اُهِلَّ بِه۪ لِغَيْرِ اللّٰهِۚ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَٓا اِثْمَ عَلَيْهِۜ اِنَّ اللّٰهَ غَفُورٌ رَح۪يمٌ Allah (cc) size, ancak leş, kan, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesileni haram kıldı. Ama kim mecbur olur da, istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın yemek zorunda kalırsa, ona günah yoktur. Şüphesiz, Allah (cc) çok bağışlayandır, çok merhamet edendir. (Bakara,2/173)
Peygamber Efendimiz (sav) Helal ve Haramı Şöyle Tanımlar : اَلْحَلاَلُ مَا أحَلَّ اللّهُ في كِتَابِهِ، وَالْحَرَامُ مَا حَرَّمَ اللّهُ في كِتَابِهِ، ومَا سَكَتَ عَنْهُ فَهُوَ عَفْوٌ، فَلاَ تَتَكَلَّفُوا السُّؤَالَ عَنْهُ "Helal, Allah Teala’nın kitabında helal kıldığı şeydir. Haram da Allah Tealanın kitabında haram kıldığı şeydir. Hakkında sükût ettiği şey ise affedilmiştir. O’nun hakkında sual külfetine girmeyiniz.” ((Tirmizi,libas 6)
Şüphelilere Dikkat ! Peygamberimiz (sav) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuştur: “Helaller bellidir, haramlar bellidir. İkisinin arasında müştebihat (yani haram olup olmadığı belli olmayanlar) vardır. Bunları insanların çoğu bilmez. Kim şüpheli şeylerden kaçınırsa, ırzını ve dinini korumuş olur. Kim de şüpheli şeylere dalarsa, harama düşmüş olur… (Buhari, Büyû 2; Îmân 39 ) ;
Helâl ve haram hususunda İslâm’ın temel kaideleri ise şöyledir: Helâl ve haram kılma yetkisi yalnız Allah (cc)’ındır. Harama götüren herşey haramdır. Haram olan şeyler her zamanda ve mekanda haramdır. Sadece iyi niyet haramı helal yapmaz. Şüpheli olan her şeyden kaçınmak esastır. Haram herkes için haramdır. Zaruretler haramları mübah kılar. Haram emri, bir şeyin çirkin ve zararlı oluşuna göredir.
Allah (cc)’ın emirlerine saygı ... Helal ve haram kılma yetkisi yalnız Allah (cc) ındır.
Harama götüren sebepler ve yollar da haramdır. Yolun sonu nereye! Harama götüren sebepler ve yollar da haramdır.
Allah (cc) her yerde Rabbimizdir! Haram olan şeyler her zamanda ve mekanda haramdır.
Sadece iyi niyet haramı helal yapmaz.
Herkes Allah(cc)’ın kuludur.! Haram herkes için haramdır.
Şüpheli olan herşeyden kaçınmak esastır.
Kansere Karşı Yerli Üretim Geliyor Kullarına daima kolaylık gösteren Mevlâ, başı darda kalan, başka çare bulamayan müslümana, ölçüyü kaçırmamak üzere haramı yeme ve işleme ruhsatı vermiştir. Kansere Karşı Yerli Üretim Geliyor Zaruretler haramları mübah kılar.
Haram emri, bir şeyin çirkin ve zararlı oluşuna göredir.
Haramı Önemsememenin Zararları Haram kazanç duaların ve sadakaların kabul olmasını engeller. Toplumda rantiye sınıfının oluşmasına sebebiyet verir. Üreten değil, tüketen bir toplum yapısı ortaya çıkarır. Emeğin hakkı gasp edilir. Sosyal ve ekonomik problemler artar. Uzun vadede ülke ekonomisi dışa bağımlı hale gelir.
Peygamber efendimiz (sav) der ki: AHİR ZAMAN Peygamber efendimiz (sav) der ki: Öyle bir zaman gelir ki, kişi malını helalden mi , haramdan mı kazandığına hiç aldırış etmez. (Buhari,buyü,7.)
DİKKAT…! Yenilen şeylerin ve alınan gıdaların, insanın vücuduna etkisi olduğu gibi manevi yapısı üzerinde de çok büyük etkisi vardır. İnsan ne yerse maddî ve mânevî olarak o’dur aslında.
HARAMLA HELALİN MİSALİ Haram gıda ile beslenen uzuvlar, bir fesat makinesi gibi şerre çalışırlar. Haram yiyenlerin uzuvlarında günah ve kötülükler ortaya çıkar. Bu durum kişinin sulbünden meydana gelecek olan çoluk çocuğuna dahi sirayet eder. Helal ve temiz yiyen insanların âzâlarında hayırlar, faziletler ve güzellikler tezahür eder. Helal ve temiz yiyenin bünyesi sağlam, karakter ve seciyesi metin, kalbi huzurlu, ibadeti güzel ve duası makbul olur.
Haramın Etkisi Benzin ile çalışacak şekilde imal edilmiş bir motora mazot konulunca ne olur? Nasıl çalışması aksarsa, helal lokma ile hayatını devam ettirecek şekilde yaratılmış olan insan vücuduna şüpheli bir lokma girince ilahi bereket kesilir ve âzâlar çalışmaz hale gelir.
Hz. Ömer’in Haramlar Hususundaki Titizliği Hz. Ömer bir gün içtiği sütü çok beğenmişti. Sütün nerden geldiğini sordu. Sütü getiren kişi: -Su kenarına varmıştım, bir de baktım ki zekat hayvanlarından bir kısmini suluyorlar! Çobanlar onların sütünden bana sağıverdiler. Ben de onu kabıma koydum ve size getirdim dedi. Bu sözleri işiten Ömer bin Hattab, hemen elini boğazına sokup içtiği sütü kusarak dışarı çıkarttı. (Muvatta,Zekat,31)
Müslümanların birinci tercihi ucuzluk değil, helallik ve güvenilirlik olmalıdır. Hiç şüphesiz günümüzde Müslümanların gıda konusunda en çok sıkıntı yaşadıkları alanların başında et ürünleri gelmektedir. Mümkün olduğu kadar endüstriyel gıdalar yerine, tabiî olanlar tercih edilmelidir.
Özetle... Günümüzde Müslümanlar boğazlarından midelerine inecek her bir gıdaya vize sormalı ve yediklerinin helal olup olmadığına dikkat etmelidirler. Gerekirse, şüphe duydukları gıdalar hususunda uzmanına sorarak, telefon, mail ve daha değişik yollarla firmalara ulaşmalı ve yedikleri gıdaların mahiyetini öğrenme gayreti içinde olmalıdırlar. Evet, yiyecek ve içeceklerimizde ihtiyatlı ve hassas hareket etmek inancımızın bir gereği olarak görülmelidir.
Mü’minler gözlerini koruma hususunda da son derece dikkatli davranmalıdırlar . Zina ve zinaya götüren yollara dikkat etmelidirler. Elleriyle ve dilleriyle bir varlığa zarar vermekten ve bu konuda harama düşmekten imtina etmelidirler. Allah’a(cc) şirk koşmak ve insanlara zulmetmekten ateşten kaçar gibi kaçmalıdırlar. Kötü söz söyleyen, yalana başvuran, gıybet eden, insanların kusurlarını araştıran, onlara zan besleyen bir mü’minden ne hayır gelebilir ki? .
YAPTIĞIN HER ŞEYDEN HESABA ÇEKİLECEKSİN… UNUTMA…!! YAPTIĞIN HER ŞEYDEN HESABA ÇEKİLECEKSİN…
Sonra o gün, nimetlerden mutlaka hesaba çekileceksiniz. ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ UNUTMA…! Sonra o gün, nimetlerden mutlaka hesaba çekileceksiniz. TEKÂSÜR 102/8 YAPTIĞIN HER ŞEYDEN HESABA ÇEKİLECEKSİN…
Hazırlayan: Semra KABADAYI K. K. Öğreticisi, Erenler / SAKARYA 2015