İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINDA OHSAS 18000 STANDARDI .

OHSAS 18000 Nedir? Bir işletmedeki gerek çalışanların sağlığının korunması, gerekse işletmenin üretim/hizmet sürekliliğinin tehdit eden potansiyel risklerin kontrol altına alınması için ağırlıklı olarak üst yönetime daha sonra da işçilere sorumluklar veren her türlü işletmeye uygulanabilen bir standarttır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Giriş Tarihçe: Endüstri devrimi sırasında teknolojik gelişmeler ile birlikte makineler ve toksik maddelerin iş hayatında kullanım alanı artmıştır. Bunun sonucunda fabrikalardaki işçiler daha önce hiç karşılaşılmamış İş Sağlığı ve Güvenliği riskleriyle karşılaşmıştır. Yöneticilerin en önemli amacı kar yapmak olduğundan sayısız işçi yetersiz olan güvenlik ve sağlık önlemlerinden dolayı problemler yaşamıştır..

OHSAS 18000 Nedir? “Occupational Health and Safety Management System” standardın orijinal açılımıdır. Bu standart TSE tarafından 2001’de dilimize çevrilmiştir. Ülkemizde yoğunluklu olarak ağır sanayi, kimya sektörleri başta olmak üzere, metal işlemleri ve inşaat sektöründe kullanılmaktadır.

OHSAS 18000 Nedir? Yazılı doküman esasına dayalı uygulandığında işletmenin sağlık ve güvenliği ile ilgili prensiplerin ta kendisidir. ISO 9000 Standardının uygulama mantığı ile benzer izler taşır. Risk ö,Önlemeye dayalı bir standarttır Felaketlerin önüne geçmesini sağlayan bir standart tır. En önemlisi de İş Güvenliği Yönetmeliklerine Uygunluğunun sağlanmasını garantine almasını sağlar.

PEKİ NASIL? Standardın içerisinde belli başlı bazı prensipler vardır. Bu prensiplerin işletmede benimsenmesi ve duyurulması yoluyla uygulanması sağlanır.

Standardın Prensipleri q 4.2 İSG politikası q 4.3.1 Hasar tanımı, risk değerlendirmesi ve kontrol q 4.3.2 Hukuki ve diğer gereksinimler q 4.3.3 Hedefler q 4.3.4 İSG yönetim program(lar)ı q 4.4.1 Yapı ve sorumluluk q 4.4.2 Eğitim, bilinç ve yetkinlik q 4.4.3 Danışma ve iletişim q 4.4.4 Dokümantasyon q 4.4.5 Dokuman ve veri kontrolü q 4.4.6 Operasyonel kontrol q 4.4.7 Acil durum hazırlığı ve tepki q 4.5.1 Performans gözlemleme ve ölçümü q 4.5.2 Kazalar, vak’alar, uygunsuzluklar, DÖF q 4.5.3 Kayıtlar ve kayıt yönetimi q 4.5.4 İSG denetimi q 4.6 Yönetimin Gözden geçirmesi Review the main headings of the Standard, noting the way it is laid out (planning, implementation, checking and review). NOTE - there is a more detailed clause-by-clause commentary in the Technical information at the back of the book - if appropriate, use these pages to hold a more detailed discussion Now let’s take a closer look at the range of guidance that is becoming available from ISO 14000’s approach to environmental management.”

Standartta Yer Alan Prensipler Riskleri azaltmak için, Risk Analizi yapılmalıdır Risklerden etkilenebilecek birimlerin görüşünü alınmalıdır Riskleri kontrol altına almak için İyileştirici Faaliyetler yürütülmelidir. Ör: Kişisel koruyucu ekipmanlar, makine,tezgahın kapaklanması, eğitim vs..

Standartta Yer Alan Prensipler Her dönem (değişebilir) sonunda Riskleri Gerçekten vuku bulması engellendi mi, diye değerlendirilmeli Acil Durum Senaryoları oluşturulmalı ve Senaryoları tatbik edilmelidir Senaryolarda pratikte zorluk çekilen Yanlışlık varsa Düzeltici Faaliyetler yürütülmelidir.

Standartta Yer Alan Prensipler İstatistik çalışmalar yapılmalıdır. Sürekli iş görmezlik, meslek hastalıklarına yakalanma oranı, hastalıktan dolayı iş kaybı, uzuv kaybı, düşme, yaralanma... Bu gibi veriler izlenmeli ve değerlendirilmelidir. Gerekli tüm önlemleri al, Bu önlemlere yönelik programlar geliştirilmeli ve izlenmelidir.

Standartta Yer Alan Prensipler İşletmenin uymakla yükümlü olduğu yasal düzenlemeler tespit edilmelidir. Bu yasalara uygunluk konuyla ilgili ehil kimselerce kontrol edilmelidir. Değerlendirmeler “Yönetim Temsilcisi” vasıtasıyla Üst Yönetime sunulmalıdır. Uygunsuzluk varsa hemen Düzeltici Faaliyetler başlatılmalıdır ve yasalara uygunluğun yeniden sağlanması için gerekli işlemler belirlenmeli ve raporlanmalıdır.

Standartta Yer Alan Prensipler İş verenin ve İşçinin Sorumluklarını belirlenmelidir Bu sorumluklar ile ilgili prosedürler hazırlanmalı ve uygulanması sağlanmalıdır. İSG Kurulunu belirlene zamanlarda toplanmalı,, çalışanların istek, şikayet ve önerileri alınarak sistemi değerlendirmelidir Çalışanların Periyodik sağlık muayeneleri yaptırılmalıdır ve raporlar saklanmalıdır. Raporların, kaç yıl nerede saklanacağını belirlenemelidir.

Standartta Yer Alan Prensipler İç Denetimler Yapılmalıdır. En riskli bölgelerin denetimin sıklığı arttırılmalıdır. Denetim sonuçlarını raporlanmalı ve Üst Yönetime sunulmalıdır.

Standartta Yer Alan Prensipler İletişim ile ilgili prosedürler belirlenmelidir. İçeride, acil durumlarda, risk değerlendirmesi konualarında Dışarıda, kanuni yükümlülükleri ve diğer koşulları yerine getirmedeki metotları belirle; Acil durumlarda iligli kurumlarla yazışmalar,

Standartta Yer Alan Prensipler Yönetimin bu verileri alması ve uygulamaları yaptırması için Yönetimden birini Yönetim Temsilcisi olarak görevlendirilmelidir. Yönetimin verileri değerlendirip önlem alması ve yeni dönem İSG hedeflerini belirlemesi için tüm sistemi gözden geçirmesini sağla Yönetimin İSG ile ilgili politikasını belirle

Standartta Yer Alan Prensipler Tüm bunları görebilmek ve değerlendirmek için etkin bir doküman sistemi kurulmalıdır. Kayıtları ilgili birimler tarafından saklanmalıdır. Geçmiş verilere gerektiğinde ulaşılabilmelidir.

KYS ile Benzerlik Gösteren Gereksinimler Doküman Kontrolü ve Yönetimi Kayıt Kontrolü Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler mevzuat şartlarından sapma, 3. Taraf şikayetleri Kazalar, Uygunsuzluklar çevreyi etkileyebilecek kazalar,olaylar İç Denetim çevre üzerinde önemli etkilere sahip olan prosesler Dokümante Edilmiş Çevre Politikası

SÜREKLİ GELİŞİM İŞ SAĞLIĞI İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ İSG TAAHHÜT POLİTİKASI PLANLAMA SÜREKLİ GELİŞİM YÖNETİMCE YAPILAN GÖZDEN GEÇİRME UYGULAMA VE İŞLEMLER KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET

Entegre Yönetim Sisteminin Odak Noktaları Çevre Kalite ISO 9001 ISO 14001 Sıfır hata Sıfır atık Müşteri Odaklılık Mevzuat, Toplum, İdareler İş Sağlığı & Güvenliği OHSAS 18001 Sıfır kaza

Uygulama ve Operasyon Planlama Uygulama ve Operasyon Performans Ölçüm Sonuçları Kontrol ve düzeltici faaliyet Denetim

Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler Uygulama ve operasyon Kontrol ve Düzeltici Faaliyet Performans Ölçüm Sonuçları Denetim Yönetimin gözden geçirmesi

TEHLİKE ANALİZ VE SİSTEM GÜVENLİĞİ YÖNTEMLERİ-TEKNİKLERİ 1 KAZA ANALİZİ 16 KRİTİK YOL ANALİZİ 2 EYLEM HATA ANALİZİ 17 KRAYOJENİK SİSTEMLERİN GÜVENLİK ANALİZİ 3 BARİER ANALİZİ 18 HASAR MODU VE ETKİLERİ ANALİZİ 4 BENT PİN ANALİZİ (BPA) 19 DEAKTİVASYON GÜVENLİK ANALİZİ 5 KABLO HATA MATRİSİ (CFMA) 20 SİSTEM GÜVENLİĞİNDE GRAFİKSEL FAYDA 6 NEDEN - SONUÇ ANALİZİ 21 ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK ANALİZİ VE TESTİ (EMC) 7 DEĞİŞİM ANALİZİ 22 ENERJİ ANALİZİ 8 ÇEKLİST ANALİZİ 23 TEHLİKENİN KEŞFİ VE ANALİZİ İÇİN ENERJİ TAKİBİ VE BARİER ANALİZİ (ETBA) 9 KİMYASAL PROSES NİCEL RİSK ANALİZİ (CPQRA) 24 ENERJİ TAKİBİ ÇEKLİSTELERİ 10 ORTAK NEDEN ANALİZİ 25 ÇEVRESEL RİSK ANALİZİ 11 KRİTER KARŞILAŞTIRMA (CTC) 26 OLAY VE KAZA ETKEN MODELLEME 12 KAPALI ALAN GÜVENLİĞİ 27 OLAY AĞACI ANALİZİ (ETA) 13 OLASILIK ANALİZİ 28 PATLAYICI GÜVENLİK ANALİZİ 14 KONTROL ORANLAMA KOD YÖNTEMİ (CRC) 29 DIŞ OLAYLAR ANALİZİ 15 KRİTİKLİK ANALİZİ 30 SİSTEM GÜVENLİK ANALİZİ

TEHLİKE ANALİZ VE SİSTEM GÜVENLİĞİ YÖNTEMLERİ-TEKNİKLERİ 31 HATA MODU VE ETKİLERİ ANALİZİ (FMEA) 46 ARABİRİM ANALİZİ 32 HATA MODLARI, ETKİLERİ VE TEHLİKE ANALİZİ (FMECA) 47 İŞ GÜVENLİĞİ ANALİZİ (JSA) 33 TEHLİKE AĞACI ANALİZİ 48 LAZER GÜVENLİĞİ ANALİZİ 34 HATA YALITIM METODOLOJİSİ 49 HATA VE RİSK AĞACI ANALİZİ YÖNETİMİ (MORT) 35 HATA AĞACI ANALİZİ (FTA) 50 MADDE UYUMLULUK ANALİZİ 36 YANGIN TEHLİKELERİ ANALİZİ 51 ENKÖTÜ KAZA DURUMUNDA MAKSİMUM GÜVENİLİRLİK 37 AKIŞ ANALİZİ 52 MODELLEME 38 TEHLİKE ANALİZİ 53 YALITILMIŞ İNSAN 39 TEHLİKE VE ÇALIŞABİLİRLİK ANALİZİ (HAZOP) 54 AĞ MANTIK ANALİZİ 40 TEHLİKE MODU ETKİLERİ ANALİZİ 55 NÜKLEER KRİTİKLİK ANALİZİ 41 YAZILIM-DONANIM GÜVENLİK ANALİZİ 56 NÜKLEER PATLAYICILAR PROSES TEHLİKE ANALİZİ 42 SAĞLIK TEHLİKE DEĞERLENDİRME (HHA) 57 NÜKLEER GÜVENLİK ANALİZİ 43 İNSAN HATA ANALİZİ 58 NÜKLEER GÜVENLİK ÇAPRAZ-KONTROL ANALİZİ 44 İNSAN FAKTÖRLERİ ANALİZİ 59 İŞLEM VE DESTEK TEHLİKE ANALİZİ 45 İNSAN GÜVENİLİRLİĞİ ANALİZİ (HRA) 60 OPERASYONEL HAZIRLIĞIN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

RİSK MATRİSİ R: Risk O: Olasılık D: Zarar verme derecesi (Şiddet) R= O X Ş Olasılık Ortaya çıkma olasılığı / frekans için derecelendirme basamakları ------------------- -------------------------------------------------- ÇOK KÜÇÜK Yılda bir KÜÇÜK Üç ayda bir ORTA Ayda bir YÜKSEK Haftada bir ÇOK YÜKSEK Her gün

RİSK MATRİSİ SONUÇ DERECELENDİRME --------------- ----------------------------------------- ÇOK HAFİF: İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren HAFİF : İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren ORTA : Hafif yaralanma, tedavi gerekir CİDDİ : Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ: Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik

RİSK DÜZEYİ VEYA RİSK SKORU R= O X Ş     ZARARIN AĞIRLIĞI SONUÇ OLASILIK   ÇOK CİDDİ Çok Hafif (1) Hafif (2) CİDDİ Orta (3) ORTA Ciddi (4) HAFİF ÇOK HAFİF Çok Ciddi (5) OLASILIK 1 4 3 2 5 Çok Küçük (1) ÇOK YÜKSEK Anlamsız 1 Düşük 2 Düşük 3 Düşük 4 Düşük 5   YÜKSEK YÜKSEK YÜKSEK ORTA DÜŞÜK 25 20 15 10 5 5 Küçük (2)   Düşük 2 Düşük 4 Düşük 6 Orta 8 Orta 10 YÜKSEK YÜKSEK YÜKSEK ORTA ORTA DÜŞÜK 4 20 16 12 8 4 Orta (3) Düşük 3 Düşük 6 Orta 9 Orta 12   Orta 15   ORTA ORTA ORTA ORTA DÜŞÜK DÜŞÜK 12 9 6 3 3 15 Yüksek (4) Düşük 4 Orta 8 Orta 12 Yüksek 16 Yüksek 20   ORTA ORTA DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK KÜÇÜK 4 10 8 6 2 2 Çok Yüksek (5) ÇOK KÜÇÜK Düşük 5 Orta 10 Orta 15 Yüksek 20 Tolore Edilemez 25 DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK 4 3 2 1 5 1

RİSK MATRİSİ SONUÇ DERECELENDİRME --------------- ----------------------------------------- ÇOK HAFİF: İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren HAFİF : İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren ORTA : Hafif yaralanma, tedavi gerekir CİDDİ : Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ: Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik

Madde 4.6 Yönetimin Gözden Geçirmesi Düzeltici ve Önleyici Faaliyet Yönetimin Gözden Geçirmesi İç Faktörler Dış Faktörler Politika İSG Yönetim sistemi başlatıldığı zaman, sistemin sürekliliği, uygunluğu ve etkinliğinden emin olmak için sistemin periyodik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi gereklidir. YGG sırasında politika, hedefler, İSG sisteminin diğer elementleri, denetim sonuçları değerlendirilir. Değerlendirme, değişen koşulları, yasa ve mevzuattaki değişiklikleri, ilgili tarafların değişen beklentilerini, kurumun malları ve faaliyetlerindeki değişiklikleri, teknolojik gelişmeleri, pazarlama bilgisini, İSG olaylarının geri bildirimini içerebilir.