ELEKTRONİK HABERLEŞME CİHAZLARINDAN KAYNAKLANAN ELEKTROMANYETİK ALAN ŞİDDETİNİN ULUSLARARASI STANDARTLARA GÖRE MARUZİYET LİMİT DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ, KONTROLÜ VE DENETİMİ HAKKINDA YÖNETMELİK DAVASI Baran BOZOĞLU TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Çevre Sorunları Araştırma Merkezi Başkanı

İptal Edilen Madde ( )Yeni Madde (9 Ekim 2015) 6. Madde 2. Fıkra (2) Okul öncesi eğitim ile temel eğitim kuruluşlarının bulunduğu mahallerde güvenlik mesafesi hesabı yapılırken, bahçe sınırları dikkate alınır. Okul öncesi eğitim ile temel eğitim kuruluşlarının bulunduğu mahallerde ve çocuk oyun parklarında güvenlik mesafesi hesabı yapılırken, çocuklar için ayrılmış oyun alanları sınırı ve okul öncesi ve temel eğitim kuruluşlarının bahçe sınırları dikkate alınır. Dünya Sağlık Örgütü 16 yaşından küçüklerin cep telefonu kullanmalarını tavsiye etmiyor. Hal böyleyken bu konuda yönetmeliğimizde herhangi bir kısıtlama yer almıyordu. İptal edilen maddenin gerekçesi ile birlikte çocuk parkları ve eğitim kurumlarının civarında konumlandırılan ve konumlandırılması planlanan baz istasyonlarına dair yeni koruyucu bir düzenleme yapılması gerekiyor.

İptal Edilen Madde ( )Yeni Madde (9 Ekim 2015) 8. Madde’nin 6. Fıkrası: Bu maddede belirtilen montaj esaslarına uyulmadığının tespiti halinde gerekli düzeltmelerin yapılması için tebliğ tarihinden başlamak üzere 10 iş günü süre verilir. Bu sürenin bitiminde yapılacak denetimde uygunsuzluğun devam ettiğinin tespit edilmesi halinde montaj esaslarına uygun hale getirilinceye kadar 23 üncü maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanır. Aynı cihaz ve yer için ikinci kez ihlal edilmesi halinde 23 üncü maddenin ikinci fıkrası hükümleri uygulanır. Bu maddede belirtilen montaj esaslarına uyulmadığının tespiti halinde işletmecilere bu durumun tebliğine müteakip gerekli düzeltmeler yapılana kadar sistemin faaliyeti durdurulur.

İptal Edilen Madde ( )Yeni Madde (9 Ekim 2015) 9. Madde’nin 2. fıkrası: Güvenlik Sertifikasının düzenlenme tarihinden itibaren en geç 120 gün içinde; sistem işletmeye alınır ve gerekli ölçümler yapılarak EK-3’de yer alan Ölçüm Değerleri Formunun aslı Kuruma teslim edilir. Sistemin işletmeye alınmaması nedeni ile EK-3 Ölçüm Değerleri Formunun süresi içinde gönderilmemesi halinde Güvenlik Sertifikası iptal edilir. Ancak, aynı yer için yeniden Güvenlik Sertifikası müracaatı yapılabilir. Güvenlik Sertifikasının düzenlenme tarihinden itibaren en geç 120 gün içinde sistem işletmeye alınır ve sistemin faaliyete geçmesini müteakip 7 iş günü içerisinde gerekli ölçümler yapılarak EK- 3’de yer alan Ölçüm Değerleri Formunun aslı Kuruma teslim edilir. Sistemin işletmeye alınmaması nedeni ile EK-3 Ölçüm Değerleri Formunun süresi içinde gönderilmemesi halinde Güvenlik Sertifikası iptal edilir. Ancak, aynı yer için yeniden Güvenlik Sertifikası müracaatı yapılabilir.

İptal Edilen Madde ( )Yeni Madde (9 Ekim 2015)

Dava sürecinde 900 Mhz için 41 V/m ve 1800 Mhz için 58 V/m toplam limit olduğu, tek bir cihaz için ise bu değerlerin 1/4 ünün uygulandığını davalı kurum olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu mahkemeye sunmuştu ancak bu değerler yönetmelikte yer almıyordu. Söz konusu sınır değerler, 900 Mhz için Çin’de 12, İsveç’te 3.88, İtalya’da 4, Bulgaristan, Polonya 6.14… Arada kat be kat fark var. İhtiyatlık ilkesini ve ALARA’yı (As Low As Reasonably Achievable) da göz önünde bulundurunca yönetmelikte vurgulanmayan ancak dava sürecinde kurum tarafından verilen sınır değerlerin nekadar yüksek olduğu görüldü… Yani hali hazırdaki durumda diğer ülkelere göre çok daha fazla elektromanyetik radyasyona maruz kalıyoruz…

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu maddenin yayımı tarihinden önce kurulmuş olan elektronik haberleşme cihazlarından, bu Yönetmelik ile belirlenen limit değerlerin üzerinde faaliyet gösteren cihazlar ile çocuk oyun alanı sınırlarını ihlal eden cihazlar en geç 1 yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilir. Meskun mahal dışında kurulmuş olan elektronik haberleşme cihazları için en geç 1 yıl içinde Güvenlik Sertifikası alınması zorunludur.

Tartışılması gerekenler… Formüllerle yapılan hesaplamada 1800 Mhz 14,5 V/m değeri 12,9 V/m’ye çekilmediği görülmüştür. Ortamın toplam etkisinin sınır değeri 45,75 V/m olarak belirlenmiştir. Sizce yeterli midir? Yönetmelikte «güvenlik mesafesi» dışında durulursa sanki güvenli olursunuz anlamı çıkıyor. Belirsizlikler yok mu? Nasıl güvenli kabul edilebilir? Uzun süreli etkiler çıkabileceğine dair raporlar var. «Yetkisiz erişimi engelleme mesafesi» olarak ifade edilebilir? Yönetmelikteki alan ve dalga sözcükleri kaldırılmalı. Alan düşük frekanslar için kullanılır. Elektromanyetik radyasyon ifadesi kullanılmalıdır. Dışardan bağımsız ölçüm kurumlarına izin verilmeli. Sokaklarla birlikte evlerde de ölçümler yapılmalı!

TEŞEKKÜRLER Baran BOZOĞLU TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Çevre Sorunları Araştırma Merkezi Başkanı