ADIYAMAN

Adıyaman'ın İsmi Nereden Geliyor? Rivayete göre; Adıyaman şehrini doğu, batı ve güney yönlerinde derin vadiler çevirmiştir. Bu vadilerin yamaçları zengin meyve ağaçları ile kaplı olduğu gibi, şehrin çevresinin de meyve ağaçlarıyla kaplanmış olmasından dolayı güzel vadi anlamında olan “VADİ-İ LEMAN” (Güzel vadi) kelimesinin söylenişi zamanla değişmiş ve halk arasında “ADIYAMAN” şekline dönüşmüştür. Ancak, Hısn-ı Mansur yani Hüsnü Mansur ismi 1926’ ya kadar resmi ad olarak kalmıştır. 1926 yılından itibaren Bakanlar Kurulu kararları ile şehrin ismi tekrar ADIYAMAN olarak değiştirilmiştir.

GENEL BİLGİ Adıyaman, Türkiye'nin Güneydoğu'sunda il ve il merkezi olan bir kenttir. Toroslar'ın güneydoğu uzantıları üstünde yer alan il toprakları kuzeyde malatya, doğuda Diyarbakır ve Şanlıurfa, güneyde Şanlıurfa ve Gaziantep, batıda ise Kahramanmaraş illeri ile sınırlıdır.  Adıyaman ili merkezi Orta Fırat bölümü içinde yer alır. Kuzeyde bulunan Çelikhan ile Gerger ilçesinin bir kısmı Doğu Anadolu Bölgesine, Batıda bulunan Gölbaşı ile Besni ilçesinin bir kısmı ise Akdeniz Bölgesine dahil edilmiştir. 

Merkez ilçe dahil 9 ilçesi ile 406 köyü vardır Merkez ilçe dahil 9 ilçesi ile 406 köyü vardır. İlçeleri Merkez, Besni, Çelikhan, Gerger, Gölbaşı, Kahta, Samsat, Sincik ve Tut ilçeleridir.  Adıyaman ili 370 25’ ile 380 11’ kuzey enlemi, 370 ve 390 doğu boylamı arasında yer alır. Adıyaman ilinin yüzölçümü 7033 km2 , göller ile 7.871 km2 olup, il merkezinin rakımı 669 m dir.

TARİHİ YERLER

Nemrut Dağı Adıyaman'ın 103 km doğusundadır. Tümülüs ana kaya üzerine kırma taşların yığılmasıyla oluşturulmuştur. Tümülüsün doğu, batı ve kuzeyinde ana kaya düzleştirilererek teraslar düzenlenmiş, doğu ve batı teraslarda tanrı heykel ve kabartmaları yapılmıştır.

Karakuş Tümülüsü Kommagene Kralı II. Mithridates tarafından annesi İsas adına yaptırılan anıt mezar, sütun üzerindeki kartaldan dolayı Karakuş Tümülüsü olarak anılmaktadır.

Adıyaman müzesi Adıyaman müzesi bulunduğu yöre itibarı ile en zengin müzlerden birisidir. Ayrıca tarihi eser sayısı bakımından da hatırı sayılır bir sıradadır

Arsemia Ören Yeri M.Ö 2 yy’da yapılmıştır. Kommegene kralı Mitras'ın kabartma steli, ayin platformu üzerinde Antiochos-Herakles tokalaşma steli ve bunun önünde Anadolu'nun bilinen en büyük Grekçe yazıtı burada yer almaktadır.

Atatürk Barajı GAP Projesinin en önemli ayağı olan Atatürk Barajı Türkiye'nin en büyük, dünyanın 8. büyük barajıdır.

Besni Kurşunlu Cami Eski Besni Ören Yerinde bulunmaktadır. Külhanönü Camii ve Hacı Zeyrek Ağa Camii diye de bilinmektedir.

Cendere Köprüsü Kahta çayının en çok daraldığı kesimde iki ana kaya üzerinde 92 iri kesme taştan yapılan bir büyük kemer ve doğu tarafındaki küçük bir tali kemerden oluşur.

Perde Antik Kenti Antik çağdan kalan bu nekropol ve çevresi Kommageneliler döneminde önemli bir yerleşim merkezi olmakla birlikte, asıl Romalılar döneminde gelişmiş bir kenttir

Kahta Kalesi Kahta’nın 26 km. kuzeyinde Kocahisar (Eski Kahta) yer almaktadır. Kahta Çayı kenarında, kayalık bir tepe üzerinde bulunan kalenin yapım tarihinin Hitit dönemine kadar indiği düşünülmektedir.

Tarihi Gazhane Çeşmesi Adıyaman ilinde bulunan bu tarihi çeşme şu an da kullanılmamaktadır

Sesonk Anıt Mezar Kızıldağ üzerinde Kommagene Kralı II. Mithridates tarafından inşa edilen anıt mezar, her biri yaklaşık 10 metre yükseklikte üç çift sütunla çevrelenmiştir. Sütunları üzerinde kadın, erkek ve aslan kabartmaları bulunmaktadır.

Ters Lale Dünyada sadece doğal olarak Adıyaman'ın Gerger ve Sincik ilçesinde yetişen ters lale, aynı zamanda Adıyaman’ın simgelerindendir.

Kızılin Köprüsü Kızılin köyü yakınlarında Göksu Nehri üzerindedir. Romalılar zamanında yapılmıştır. Orta kemeri çökmüştür. Kahta Çayı üzerindeki Cendere Köprüsüne benzemektedir.

Besni Kalesi Besni ilçesinin yaklaşık 2 km. güneyinde olan kale, üç tarafı sarp kayalıklarla çevrili sivri bir tepenin üzerinde kurulmuştur.Kaleye yalnızca güneyden dik bir yamaçtan çıkılması mümkündür.Savunmaya çok elverişli olan Besni Kalesi, mancınıkları ve diğer yapı kalıntılarıyla hala dimdik ayakta durmaktadır.

Adıyaman Ulu Cami Adıyaman Çarşısı içerisinde yer alan Ulu Cami ilin en büyük camisidir. Belgelere göre Zülkadiroğullarından Alaü’d-devle tarafından yaptırılmıştır.

Mor Petrus, Mor Pavlus Kilisesi Adıyaman medeniyetlerin kesişme noktası olduğunun bir kanıtı olan bu kilise, toplumumuzun diğer din ve insanlara olan hoşgörüsünün sembolüdür.

Yöresel Adıyaman Yemekleri ve İçecekleri

Adıyaman yemek kültürü bakımından da kendisine has yemeklere ve içeceklere sahiptir. Yöresel yemekleri arasında çorbalar, salatalar, cacıklar, pilavlar, köfteler ve tatlılar oldukça fazladır. Yöre yemeklerinin temel maddeleri olarak buğday ürünleri, kuru baklagiller, patlıcan, domates ve lahana kullanılmaktadır. Soğan, sarımsak, salça, pul biber, maydanoz ve baharatlar tüm yemeklerde tat verici olarak kullanılmaktadır.

Bazlama

Tevek sarması

Kulak Çorbası

Dövmeç

çiğ köfte

YÖRESEL KIYAFETLER

HAZIRLAYAN ÇİLEM CANATAN 10/C 786