BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ ENFORMATİK BÖLÜMÜ TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DERSİ

HESAP TABLOLARI - II - Hafta 10 Öğr. Gör. Hanefi ÇINAR

NELERE İHTİYACIMIZ VAR? Bilgisayar İnternet Kulaklık Not Kağıdı Kalem, Silgi ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

İÇERİK Biçimlendirme Formüller ve İşlevler Excelde Grafiklere Giriş ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

KAZANIMLAR Bu ders sonunda öğrenci; Çalışma sayfaları üzerindeki biçimlendirme işlemlerini öğrenir. Temel formül yazım kurallarını ve aritmetik formülleri uygulayabilir. Metin işlevleri ve sayısal işlevler gibi bazı işlevleri kullanabilir. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Temel biçimler (sayı) Hücre gruplarının biçimi "Genel" olarak seçilmiştir. Bu biçimi değiştirmek için "Sayı" komut grubundan faydalanabilirsiniz. Burada sayı, para birimi, tarih ve saat gibi seçenekleri seçebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Temel biçimler Genel: Bilgilerin biçimini olduğu gibi korur. Sayı: Sayısal verileri tanımlamak için kullanılır. Ondalıklı sayılar "Ondalık Artır" ve "Ondalık Azalt" butonları ile düzenlenebilir. Para Birimi: Parasal veriler içerir. "TL" seçilirse girilen rakamların yanına otomatik olarak "TL" yazılır. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Temel biçimler Finansal: Para birimi ve ondalık ayırıcıları birarada içerir. Tarih: İstenilen türde tarih verilerini görüntüler. Girilen verileri de bu türde gösterir. Saat: Saat formunda girilen verileri istenilen türde gösterir. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Temel biçimler Yüzde Oranı: Yüzdelik oranları ifade etmek için kullanılır. Kesir: Sayıları kesirli olarak görüntülemek için kullanılır. Bilimsel: Çok büyük sayıları üssel olarak ifade etmek için kullanılır. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Temel biçimler Metin: Verileri metin olarak kabul eder. Özel: Burada bulunanlar haricinde bir veri girildiğinde kullanılır. İsteğe Uyarlanmış: Başlangıç olarak var olan kodlardan birini kullanarak sayı biçim kodu yazılabilir. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Temel biçimler (Sayı komut grubu) Seçilen alana istenilen para birimi girilir. Rakamların yanına % işareti ekler. Virgül ise sayının ondalıklı gösterilmesini sağlar. Daha çok ondalık basamak görüntüler. Daha az ondalık basamak görüntüler. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Yazı tipi ve boyutu Yazı Boyutu Hücrelere girilen içeriğin yazı tipi ve boyutunu "Giriş" sekmesinde yer alan "Yazı Tipi" komut grubu ile değiştirebilirsiniz. Boyutu Büyüt Boyutu Küçült ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Kalın, altı çizili ve italik yazı biçimleri Hücrelere girilen verilerin kalın, altı çizili veya italik biçimde olmasını ise yanda gösterilen komut butonları ile düzenleyebilirsiniz. Kalın Altı çizili İtalik ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Hücre arka planının ve içeriğinin renklendirilmesi Hücrelere ait arka plan ve yazı tipi renklerini de yine sağda belirtilen butonlar ile değiştirebilirsiniz. Arka plan rengi Yazı tipi rengi ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Hücre biçimlerinin diğer hücrelere uygulanması Biçim boyacısı aracı ile, hücreye ait olan biçim özelliklerini, ilgili hücreyi seçtikten sonra yandaki butona basarak kopyalayabilirsiniz. Sonra uygulamak istediğiniz hücreleri seçerek bu hücrelere biçim özelliklerini aktarabilirsiniz. Biçim Boyacısı ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Metin kaydırma işlemi Metni Kaydır Metin kaydırma işlemi Metinler hücre içerisine sığmadığında sağa doğru yazılmaya devam eder. Hücre yüksekliğini artırarak hücreye verilerin sığmasını Metni Kaydır butonu ile sağlayabilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Hizalama Metinlerin sağa, sola yaslı veya ortalanmış olmasını ve ayrıca hücre içinde de üstte, ortada ve altta olmasını yandaki hizalama komut butonları ile ayarlayabilirsiniz. Hizalama ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Açılı hizalama Metinler sağa, sola yaslı veya ortalanmış olması yanında, belirli açılarla istediğiniz yönde hizalamak istediğinizde ise yönlendirme komut butonunu kullanabilirsiniz. Yönlendirme ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Satır ve sütunda hücre birleştirme işlemleri Birleştir ve Ortala komut butonu ile farklı hücreleri birleştirip tek bir hücre haline getirebilirsiniz. Böylelikle çok çeşitli tablolar yapmanıza da olanak sağlanmış olur. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Hücre ve hücre aralarına kenar eklemek Kenarlıklar komut grubu ile tabloları oluşturmak çok kolay hale gelmektedir. İstediğiniz herhangi bir noktada kenarlık çizerek her türlü tabloyu çok kolay bir şekilde oluşturabilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Biçimlendirme Koşullu biçimlendirme Koşullu biçimlendirme komut grubu, veri çubukları, renk ölçekleri ve simge kümelerini kullanarak hücreler arasında istediğiniz değerlerin vurgulanmasını veya ölçeklenmesini sağlamak için kullanışlı birçok öğeyi içinde barındırır. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Excel bir elektronik tablo uygulaması olduğu için hesaplamaların yapılmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu uygulamalarda formüller ve işlevlerin kullanımı uygulamanın tablolama gücünü artırmaktadır. Bizde bunlardan bazılarını bu bölümde birlikte inceleyeceğiz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Temel formül yazım kuralları Formüller hesaplama gerçekleştirebilen, bilgi döndürebilen, diğer hücre içeriklerini işleyebilen, koşulları sınayabilen ve başka işlemler gerçekleştirebilen denklemlerdir. Formüller her zaman eşittir işaretiyle (=) başlar [1]. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Temel formül yazım kuralları Temel aritmetik ifadeleri yazarken matematik kurallarına uymak gerekir. Örneğin = (2+5) * (3-1) formülü 14 sonucunu verirken =(2+5*3-1) formülü 16 sonucunu verecektir. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Aritmetik operatörler Operatör Anlamı Uygulaması + Toplama 3+2 - Çıkarma 5-1 * Çarpma 3*9 / Bölme 9/3 % Yüzde %32 ^ Üs 2^5 ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Mantıksal operatörler Operatör Anlamı Uygulaması = Eşittir A1=D2 > Büyüktür F3>E2 < Küçüktür C3<A1 >= Büyük eşit A1>=B1 <= Küçük eşit B5<=B4 <> Eşit değil A3<>B2 ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Mantıksal operatörler & (ve) operatörü ile iki farklı ifadeyi birbirine bağlayabilirsiniz. Örneğin "karnı" & "yarık" yazdığınızda "karnıyarık" ifadesini elde edersiniz. : operatörü ile belirli hücre aralığını seçebilirsiniz. Mesala B1:B5 ifadesi B1, B2, B3, B4 ve B5 üzerinde işlem yapmanıza olanak sağlar. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Mantıksal operatörler ; operatörü ile belirli hücreleri seçebilirsiniz. Mesala B1;B5 ifadesi B1 ve B5 üzerinde işlem yapmanıza olanak sağlar. Aynı operatör ile belirli aralıkları da birleştirebilirsiniz. Mesela (B1:B5;A1:A34) ile iki farklı seçim grubunu da birleştirebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Hata mesajları Yazılan formülde hata olması durumunda ilgili hücre içerisinde bazı hata mesajları ile bu hata kullanıcıya bildirilir. Hata mesajları ile ilgili açıklamaları birlikte inceleyelim: ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Hata Değeri Anlamı #SAYI/0! Bir sayı sıfıra bölünemez. #AD? Ad tanımla iletişim kutusunda bulunmayan bir formül girildi. #DEĞER! Bir metin girdisine başvuran bir matematiksel formül girildi. #BAŞV! Başvuruları bir formülde yer alan bir hücre aralığı silindi. #YOK Gerçekleştirilmesi istenen hesaplama için bilgi yok. #SAYI! Geçersiz bağımsız değişken girildi. #BOŞ! Bir kesişimi belirtmek için bir formüldeki iki aralık arasında bir boşluk eklendi. Ortak nokta yok. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler İşlevlerle çalışma İşlevler sayesinde formülleri güçlendirerek daha etkili sonuçlar elde edebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Eğer mantıksal operatörü Eğer operatörü ile kıyaslama yolu ile sınamalar yapabilirsiniz. Örneğin öğrenci notlarının ortalamasını alarak ortalama durumuna göre, belirli bir rakamın üzerinde olanlar için "GEÇTİ" ve altında olanlar için "KALDI" sonucunu elde edebilirsiniz. Bu durumu daha önce hazırladığımız bir örnek üzerinde birlikte inceleyelim. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Eğer mantıksal operatörü Bu formül ile kısa sınavların ortalamasının %30’unu ve finalin %70’ini alarak, ortalama 60’dan büyük ise "GEÇTİ", küçük ise "KALDI" yazdırabilirsiniz. Elde edilen sonucu diğer dersler için de uygulamak için bu formül ve işlevlerin yazılı olduğu hücrenin sağ alt köşesinden tutup aşağı doğru çekebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Toplam formülü Burada "K" sütununu kullanarak örneğimizdeki dönem sonu notlarının tamamını toplamak için =TOPLA(K2:K15) yazabilirsiniz. Aynı zamanda formül çubuğunun solunda bulunan fx butonuna basarak aşağıdaki adımları gerçekleştirebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Ortalama formülü Bu formülü kullanarak örneğimizdeki, dönem sonu notlarının tamamının ortalamasını elde etmek için =ORTALAMA(K2:K15) formülünü yazabileceğiniz gibi aynı zamanda formül çubuğunun solunda bulunan fx butonuna basarak aşağıdaki adımlarla da bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler En küçük ve en büyük formülü Bu formülü kullanarak örneğimizdeki, dönem sonu notları içerisinden en yüksek notu tespit etmek için =MAK(K2:K15) formülünü yazabileceğiniz gibi aynı zamanda formül çubuğunun solunda bulunan fx butonuna basarak aşağıdaki adımları izleyerek te bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Belirli bir aralıktaki sayıları sayma Bu formülü kullanarak örneğimizdeki, dönem sonu notlarının kaç adet olduğunu öğrenmek için =BAĞ_DEĞ_SAY(K2:K15) formülünü yazabileceğiniz gibi aynı zamanda formül çubuğunun solunda bulunan fx butonuna basarak aşağıdaki adımları gerçekleştirebilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Metin işlevleri Excel ile sadece sayısal ifadeler üzerinde değil aynı zamanda metinler üzerinde de formüller uygulanabilir. Bunun için formüller sekmesinden yararlanabilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Eğersay işlevi Bu işlem, verilen veri aralığı içerisinde girilen şartlara uygun olan verilerin sayısını verir. Örneğin, "durum" sütununda öğrencinin kaldığı dersleri sayabilirsiniz. =EĞERSAY(L2:L15;"kaldı") formülü size 5,00 sonucunu verir. Bunu sekmeler üzerinde birlikte uygulayalım. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Değiştir ve birleştir işlevi Herhangi bir metni yanlış yazmış veya metin içerisinde eklemeler veya çıkarmalar yapmak istiyorsanız değiştir formülünü kullanabilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Değiştir ve birleştir işlevi Birleştir formülü ile öğrencinin yaz okulunda alması gereken derslerin sayısını yazdırabilirsiniz. Bunun için: ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Yuvarla ve tamsayı formülleri Yuvarla formülü ile bir sayının ondalıklı kısımlarını istenilen sıradan sonra yuvarlayabilirsiniz. ,5 in üzerinde ise bir üst sayıya yuvarlanırken ,5 altındaki sayıları ise bir alt sayıya yuvarlar. Tamsayı formülü ile de değeri, sayının ondalıklı kısmını silerek yalnızca tamsayı kısmını gösterir. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler Karekök, üs ve kuvvet işlemleri =KAREKÖK (A3) formülü ile A3 hücresinin karekökünü alabilirsiniz. =SİN (A3) ile verilen sayının sinüsünü, COS (A3) ile ise kosinüsünü alabilirsiniz. =KUVVET (A3;5) formülü ile de A3 hücresinin 5. kuvvetini alabilirsiniz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler İç içe eğer formülü Yukarıdaki örnek üzerinde öğrencinin harf notunu hesaplamak için AA ile başlayan ve FF ile biten birçok not bulunmaktadır ve yalnızca bir EĞER formülü ile bu durumu ifade etmeniz olanaksızdır. Bu durumu ifade edebilmek için iç içe EĞER formülleri yazmanız gerekecektir. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Formüller ve İşlevler İç içe eğer formülü Örneğin: =EĞER(K2>90;"AA";EĞER(K2>80;"BA";EĞER(K2>70; "BB";EĞER(K2>60;"BC";EĞER(50;"CC";EĞER(K2>40; "DC";EĞER(K2>35;"DD"; "FF")))))))) formülü K2 hücresindeki değer 62,5 olduğu için BC sonucunu verir. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

… . . ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Grafikler Oluşturulan hesap tablolarını görsel grafikler haline getirmek durumun sunum yapılan kitle tarafından kavranmasını çok kolaylaştırır. Excel 2010 üzerindeki gelişmiş grafik ve görsel özellikler ile sunum yapılan kitleye göz alıcı grafikler sunmak mümkündür. Word konusunda grafik türlerine detayları ile değinmiştik. Burada ise grafik ile ilgili bazı özelliklere yine detayları ile değineceğiz. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

Grafikler Grafik verisini seçme Elinizde bir tablo içerisinde veri kümeniz mevcut ise bu küme ile grafik oluşturmak için bu hücreler seçilir. "Ekle" sekmesi altında yer alan "Grafikler" komut grubu ile sonrasında istediğiniz grafiği oluşturabilirsiniz. Excel’de grafik oluşturmak aslında bu kadar kolaydır. Sonrasında grafik üzerinde birçok düzenleme yapılabilir. Bu konuyu gelecek hafta detayları ile ele alacağımız için burada dersimize son verelim. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

KAYNAKLAR [1] Microsoft Office Excel Yardımı ve uygulamadan alınan ekran görüntüleri. ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

S & S O R U L A R C E V A P L A R C ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

SORU 1: Aşağıdakilerden hangisi temel biçimlerden değildir? Sayı Finansal Ticari Kesir Yüzde Oranı ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

CEVAP 1: Aşağıdakilerden hangisi temel biçimlerden değildir? Sayı Finansal Ticari Kesir Yüzde Oranı ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

SORU 2: Yandaki gibi metinleri çeşitli açılarda yazmak için kullanılan komutun adı nedir? Metni Sola Hizala Metni Sağa Hizala Metni Çeşitli hizala İki Yana Yasla Yönlendirme ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

CEVAP 2: Yandaki gibi metinleri çeşitli açılarda yazmak için kullanılan komutun adı nedir? Metni Sola Hizala Metni Sağa Hizala Metni Çeşitli hizala İki Yana Yasla Yönlendirme ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

SORU 3: MS Excel ile grafik oluşturmak için hangi sekmede yer alan hangi komut grubu kullanılır? Giriş Sekmesi – Grafik Komut Grubu Ekle Sekmesi – Grafikler Komut Grubu Geçişler Sekmesi – Çizim Komut Grubu Formüller Sekmesi – Grafik Komut Grubu Veri Sekmesi – Grafik Çiz Komut Grubu ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

CEVAP 3: MS Excel ile grafik oluşturmak için hangi sekmede yer alan hangi komut grubu kullanılır? Giriş Sekmesi – Grafik Komut Grubu Ekle Sekmesi – Grafikler Komut Grubu Geçişler Sekmesi – Çizim Komut Grubu Formüller Sekmesi – Grafik Komut Grubu Veri Sekmesi – Grafik Çiz Komut Grubu ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015

TEŞEKKÜRLER Hanefi ÇINAR Öğretim Görevlisi -- Rahva Yerleşkesi, Beş Minare Mah., Ahmet Eren Bulvarı, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Kat 2 Oda no:5, 13000 BİTLİS / TÜRKİYE 0 (434) 222 00 63 - 6311 hcinar@beu.edu.tr ENF-101-Rev.1.2 10.11.2015