KURUMSAL OLABİLİR MİYİZ? Aile şirketlerinin kurumsallaşma mücadelesine bizim gözümüzden, farklı bir bakış açısı B.Gökhan TOPAL Yönetim ve Proje Danışmanı EGETÜRK DANIŞMANLIK EĞİTİM LTD.ŞTİ. Telefon:0.424.233 46 82 – Faks:0.424.236 87 59 www.egeturk.com.tr – info@egeturk.com.tr

SEMİNER PROGRAMI Aile Şirketi Kavramına Bakış ve Öneriler Aile Şirketinin KURUMSALLAŞMA Sürecine Giriş Kurumsal Kimlik Çalışmanız Olsun Aile Anayasası

Aile Şirketi Kavramına Bakış ve Öneriler Bölüm 1 Aile Şirketi Kavramına Bakış ve Öneriler

Aile Şirketi Kuruluş aşamasında ailenin geçimini sağlamak üzere teşkil edilen, büyüme safhasında ise elde edilen mal varlığının dağılmasını engellemek amacı güden, yönetim kademelerinde aile üyelerinin bulunduğu ve mülkiyet olarak çoğunlukla bir aileye ait olan, en az iki nesil aile sahipliğini idame ettirmiş olan bir şirket anlaşılmalıdır.

AİLE ŞİRKETİ TİPLERİ Aile şirketlerini yönetim şekillerine, kuruluş şekillerine veya mülkiyet esasına göre sınıflandırabiliriz. Bu sınıflandırmalar irdelenecek olursa aile şirketlerinin büyüdükçe farklı sınıflandırmalara girdiği görülmektedir. Aile şirketi tipleri şunlardır; 1. Girişimci Yönetimindeki Aile Şirketleri (….Oğulları Ltd.Şti.) 2. Kardeşler Yönetimindeki Aile Şirketleri (Er-Has Ltd.Şti.) 3. Gelişmiş Aile Şirketleri (Koç – Sabancı) 4. Profesyoneller Yönetimindeki Aile Şirketleri (Tekfen Holding) 5. Stratejik Ortak Alan Aile Şirketleri

Aile Şirketlerinin Avantajları Finansal Avantajlar; Şirket sermaye bulmak için aile dışına açılmaz. Şirkette çalışan aile üyeleri gerektiğinde şirketi zor durumdan çıkarmak için ücret almaz. Yönetimsel Avantajlar; Aile içinde kendinden var olan hiyerarşik düzen, büyüklere saygı ve aile üyelerinin birbirlerinin iyi ve kötü yeteneklerini çok iyi bilmesi yönetim avantajı sağlar. Örgütsel Avantajlar; Ailenin geçmişten gelen değerleri ve inançları şirkete de aynen yansır. Aile kavramından kaynaklan birliktelik şirkette de kendini hissettirir.

Aile Şirketlerinin Dezavantajları Finansal Dezavantajlar; Şirketin aileye borçlanması veya sermayeyi aile içinden temin etmesi zamanla hissedarlar arası sorunlara yol açabilir. Bireylerin şirkete borç vermesi sonrasında sermaye dağılımının da düzgün yapılmaması ciddi bir sorun olabilir. Yönetimsel Dezavantajlar; Aile bireylerinin etkin olmamasına rağmen yönetimde yer alabilmeleri. Bu kişilerin ‘nasıl olsa hazır işe konacağım, niye okuyup, öğrenip zahmet çekeyim’ dürtüsünü atmamaları bir sorundur. Örgütsel Dezavantajlar; Aile şirketlerinde usta çırak ilişkisi şeklinde babadan oğula bilgiler aktarılır. Çağın getirdiği yönetim teknikleri kullanılmaz, kullanılsa da bunlara gereken önem verilmeyebilir. Örgütsel değişime, aile şirketleri kendi kurallarına tutucu seviyede bağlı olduğu için tepki gösterirler.

Aile Şirketlerinin Kapanma Nedenleri Aile Şirketlerinin 1/3'ünden fazlası şirketi ikinci nesile devrederken, ikinci nesile devredilen aile işletmelerinin yarısı üçüncü nesile devredilebiliyor. Aile Şirketlerinin kapanma nedenleri arasında; Yeniliklere açık olmama ve büyümek için gereken sermayeyi temin edememe, Vizyon sahibi olan yöneticilere sahip olmama, pazarı takip edememe, Aile değerlerinin, aile içi çatışmaların işletmeyi olumsuz etkilemesi, kurumsallaşma yönünde adım atılmaması, Şirket içerisinde iyi koordinasyon ve iletişim sağlayamama, belge akışını düzenleyememe, Yönetici ve çalışan olarak aile şirketlerine kaliteli kişilerin başvurmaması, işe alınanların şirketten memnun olmaması, Şirkette aileden olanlar ile olmayanlar arasındaki önlenemeyen çatışmaların varlığı,

Aile Şirketleri Neden Kapanır ?

AİLE ŞİRKETİ İŞTE !...

SORUNLAR NASIL GİDERİLİR ? Ailenin genel özellikleri olan bağlılığı aile büyüse dahi kaybetmemeli ve bu özellik şirkete yansıtılmalı, Profesyonel yöneticilerle ve ailenin kendi arasındaki çatışmaların üzerine gidilmeli, çatışmaların azaltılması için görev tanımları detaylı olarak yapılmalı, kimin neden sorumlu olduğu, Aile anayasası hazırlanmalı, sorunlar anayasa çerçevesinde giderilmeli. Çalışanların sorunları dinlenerek çözüm yolları bulunmalı, çalışanlara değer verilmeli. Çalışkan, bilgili çalışanlar ödüllendirilmeli, şirkete küstürülmemeli. Danışmaktan çekinmemeli, tecrübeli olan kişilerin keşfettiklerini bir daha keşfetmeye çalışılmamalı. Şirket içerisinde çalışan aile üyeleri aile dışı çalışanlar kadar yetenekli ve çalışkan olmalı. Yönetimde kaç aile üyesinin olduğuna bakılmadan, tepe pozisyonlardan birine aile dışı bir kişi getirilmeli.

Türkiye’de Aile Şirketleri ve Yaşam Süreleri

Aile Şirketinin KURUMSALLAŞMA Sürecine Giriş Bölüm 2 Aile Şirketinin KURUMSALLAŞMA Sürecine Giriş

KURUMSALLAŞMA Kurumsallaşma, 1990’lı yıllardan itibaren globalleşen dünya ile birlikte Türkiye’de kendini göstermeye başlamıştır. Kurumsallaşma ile şirkete yarar sağlayan değerler şirket bünyesinde tutulurken işletmeye zarar veren değişime açık olmayan değerler atılırlar. KURUMSALLAŞMA; “Bir şirketin kişilerden ziyade kurallara, standartlara, prosedürlere sahip olması, kendine özgü iş yapma usul ve yöntemlerini içermesi ve bu sayede diğer şirketlerden farklı ve ayırt edici bir kimliğe bürünmesi süreci” şeklinde tanımlanabilir.

KURUMSALLAŞMA İÇİN … Amaçlara uygun bir örgüt yapısı oluşturulmalı Stratejik Planlama yapılmalı Bir ast, bir üste bağlı olmalı, iş ve görev tanımlarının yazı hale getirilerek hazırlanmalı İç Yönetmelikler hazırlanmalı Yetki ve sorumluluklar dağıtılarak profesyonel bir yönetime geçilmeli, Aile ve iş ilişkileri birbirinden net olarak ayrılmalı, Aile şirketlerine özgü aile planları (miras, vâris ve emeklilik, acil durum vb.) yapılmalı,

SWOT ANALİZİ YAPIN… SWOT analizi incelenen kuruluşun, tekniğin, sürecin veya durumun güçlü ve zayıf yönlerini belirlemekte ve dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditleri saptamakta kullanılan bir tekniktir. S W O T Strenghts Weaknesses Opportunities Threats KUVVETLİ TARAFLAR GÜÇSÜZ YANLAR OLANAKLAR TEHLİKELER

KUVVETLİ TARAFLAR Üstünlükleriniz nelerdir ? Neleri iyi yaparsınız ? Başkaları, güçlü yanlarınız olarak neleri görmekteler ? Sizi ön plana çıkan yönleriniz nelerdir? * Gerçekçi olun * Tüm karakteristiklerinizi sıralayın

GÜÇSÜZ YANLARIMIZ ? Neleri kötü yapmaktayız ? Neleri iyileştirmeye gereksiniminiz var ? Başkaları hangi konularda bizden daha iyidirler ? Başkalarının gözüyle ne gibi zayıflıklarımız ortaya çıkmaktadır?

FIRSATLAR ! Önünüzde duran fırsatlar nelerdir ? Çevrede ne gibi ilginç gelişmeler yaşanmakta ? İnsan kaynağını geliştirme şansımız ? Fırsat Yaratan Kaynaklar: Teknoloji ve pazarda oluşan değişimler Hükümet politikalarındaki değişiklikler Sosyo-kültürel yapıdaki değişimler Yerel olaylar

TEHDİTLER ! Ne gibi engellerle karşılaşmaktasınız ? Rakipleriniz ne yapmaktalar ? Beklenen iş, ürün veya hizmet standartları değişmekte mi ? Değişen teknoloji konumunuzu tehdit ediyor mu ? Finansal sorunlarınız var mı ?

Güçlü ve Zayıf Yönlerin Belirlenmesi Örnek: Yönetim Kalitesi ORGANİZASYONEL YAPI - Yeterli iletişim var mı ? - Hiyerarşik yapı bilgi akışına engel mi ? - Müşteri odaklı mı ? PLANLAMA - Uzun erimli planlar var mı ? - Çalışanların katılımı ne ölçüde sağlanıyor ? ÇALIŞANLAR - Sorumluluk ve yetkiler açıkça tanımlanmış mı ? - Çalışanları geliştirici eğitim programları var mı ? EĞİTİM - Çalışanların eğitim gereksinimleri sürekli olarak gözden geçiriliyormu ?

KURUMSAL KİMLİK ÇALIŞMANIZ OLSUN Bölüm 3 KURUMSAL KİMLİK ÇALIŞMANIZ OLSUN

Kurumsal Kimlik LOGO Ofis veya Bina Dizayn Antetli Kağıt Kartvizit Araç Giydirme Reklam Örnekleri Farkında olsalar da olmasalar da toplumda faaliyet gösteren her kurumun diğerlerinden ayırt edilmelerini sağlayan birer kimlikleri vardır. Kurum kimliği kurumun kuruluşundan itibaren başlayan bir süreçtir ve bu süreç içerisinde yaptığı her şey onun kimliğini ifade etmektedir.

DİKKATİNİZİ ÇEKEN ŞEY NEDİR?

DİKKATİNİZİ ÇEKEN ŞEY NEDİR?

Kurumsallaşma Ne Değildir? Kurumsallaşmak kural koymak değildir. Sadece profesyonel yöneticilerin istihdamı değildir. Tek tip bir kurumsallaşma modeli yoktur. Yanlış kurumsallaşma hantallığa yol açabilir. Sadece aile şirketleri değil büyük şirketlerinde ihtiyacı vardır. Kurumsallaşma yolunda kabul edilen her madde sabit kalmaz. Her kabul edilen konu ve madde yazılı olmak zorunda değildir.

Bölüm 4 Aile Anayasası

Çok önemli ama bunu nasıl hazırlayacaksınız? Aile Anayasası Devletlerin ayakta kalması için temel kanun maddesi olan ve tüm yasaların çatısı olan Anayasa kavramı aile şirketleri içinde çok ama çok önemlidir. Aile şirketlerini geleceğe taşıyan en önemli etkenlerden birisi de Aile Anayasası’nın varlığıdır. Çok önemli ama bunu nasıl hazırlayacaksınız?

AİLE ANAYASASI MADDELERİ Aile Anayasanın hazırlanma amacı nedir? Bu Anayasanın tarafları kimler olacaktır? Aile ilkelerinin ve değerlerinin tanımları yapılmalı! Aile şirketinin sahiplerinin amaçları nelerdir? Aile şirketinin organları nelerdir? Bu organların işleyişi tanımlanmış mıdır? Aile şirketinin Vizyonu ve Misyonu nelerdir? Belirlenmiş bir insan kaynakları politikası var mı? Topluma yönelik değerler belirlenmiş mi? Sosyal sorumluluk politikası var mı?

AİLE ANAYASASI MADDELERİ Şirketin içe ve dışa karşı temsili nasıl yapılacak? Ailenin yönetimi kim tarafından ve nasıl sağlanacak? Ailede hissedarların ve ortaklık yapısının düzenlenmesi tamamlanmış mıdır? Hisse devirleri konusunda belirlenmiş kurallar var mı? Şirketin ismi ve markanın korunması hakkında hazırlık yapılmış mı? İşletme varlıklarının mülkiyeti ve korunması konusunda düzenleme yapılmış mı? Zamanla ailede oluşan değişiklik ve gelişmeler sonrasında “Anayasanın” güncellenme şartları belirlenmiş mi? Anayasasının yürürlük ve değişim tarihleri tanımlı mı? Periyodik olarak Anayasanın gözden geçirilmesi karara bağlanmış mı? Uluslararası standartlardan yararlanılmış mı? Anayasa kim tarafından hazırlanıp, kim tarafından onaylanıp yürürlüğe giriyor?

SORU - CEVAP

Beni Dinlediğiniz için teşekkür ederim. B.Gökhan TOPAL Yönetim ve Proje Danışmanı EGETÜRK DANIŞMANLIK EĞİTİM LTD.ŞTİ. Telefon:0.424.233 46 82 – Faks:0.424.236 87 59 www.egeturk.com.tr – info@egeturk.com.tr