Türk Yükseköğretiminde Bologna Süreci Uygulamaları ve Geleceğe Bakış “Bologna Süreci ve Program Akreditasyonu” u Prof. Dr. Süheyda Atalay Ege Üniversitesi 1. Bologna Süreci Araştırmaları Kongresi Eylül 2015, Hacettepe Üniversitesi

BOLOGNA SÜRECİ 19 Haziran 1999 : Bologna Deklerasyonu AMAÇ: Avrupa ülkelerindeki yükseköğretim sistemlerinin yeniden yapılandırılması NEDEN?  Bilgi tabanlı toplumu oluşturma  Bilgi tabanlı ekonomiyi oluşturma NİHÂİ HEDEF (2010) 1) Avrupa Yüksek Öğretim Alanı(EHEA-AYA) ve 2) Avrupa Araştırma Alanı (ERA) oluşturmak 2020

BOLOGNA SÜRECİ “YETERLİLİKLERE VE ÖĞRENME ÇIKTILARINA DAYALI PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ” Girdi temelli öğrenme Çıktı temelli öğrenme

KISACA Ülkelerin ulusal şartları ve kültürleriyle uyumlu olmak kaydıyla, Avrupa genelinde ortak deneyimlerin paylaşılması, ortak hedeflere ulaşmak üzere işbirliği yapılması ve birbirinin deneyiminden faydalanılması yoluyla, var olan sistemlerin ortak bir paydada buluşturulmasından ibaret olan “ eğitim-öğretimde yeniden yapılandırma ” hareketidir. BOLOGNA SÜRECİ

5 AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (EQF) TÜRKİYE YÜKSEK ÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) Temel Alan Yeterlilikleri Temel Alan Yeterlilikleri Temel Alan Yeterlilikleri Temel Alan Yeterlilikleri Öğrenme Çıktıları İş Yükü AKTS Kredisi Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Program Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Ders Öğrenme Çıktıları İş Yükü AKTS Kredisi İş Yükü AKTS Kredisi İş Yükü AKTS Kredisi Ders

ÖĞRENME ÇIKTILARI  Öğrencinin neleri bileceği, kavrayacağı.  Neleri yapacağının  Nelere yetkin olacağının açık, gözlenebilir, ölçülebilir tanımlarıdır. Ders içeriği ya da öğretim elemanının ne yapmak istediğini belirten ifadeler değildir. TEMEL KAVRAMLAR

AKTS (Avrupa Kredi Transfer ve Biriktirme Sistemi) ( ECTS (European Credit Transfer and Accumulation System) ) İŞ YÜKÜ’ne dayanan ortak bir kredi sistemi kredi aktarım sistemi olarak geliştirilmesine karşın, hayat boyu öğrenme kapsamında kredi biriktirme sistemi olarak uygulanan ve öğrenci merkezli öğrenmenin en önemli aracı. TEMEL KAVRAMLAR

BOLOGNA SÜRECİ ve AKTS ( Bakanlar Kurulu ToplantılarıAKTS Sorbonne 1998) (4 ülke)Use of Credits Bologna 1999 (29 ülke)A system of ECTS Credits Prag 2001 (33 ülke)ECTS and DS Berlin 2003 (40 ülke) ECTS for Credit Accumulation Bergen 2005 (45 ülke)-- London 2007 (46 ülke) Need for Coherent Use of Tools and Recognition Practices Leuven 2009+Policy ForumContinuing Implementation of Bologna Tools Budapeşte/Viyana Policy Forum(47 ülke) Continuing Implementation of Bologna Tools Bükreş Policy Forum Continuing Implementation of Bologna Tools Erivan (48 ülke)Continuing Implementation of Bologna Tools

NEREDEN?NEREYE? Ulusal KredilerAKTS Akademik Kriterlerİstihdam Edilebilirlik Pasif RolSorumluluk ÖğretmeÖğrenme ÖĞRETMEN MERKEZLİ’DEN ÖĞRENCİ MERKEZLİ’YE BOLOGNA SÜRECİ İLE …

Mühendislik Eğitimi : Değişimler  1950 Yılı Öncesi: Mühendislik pratiğine odaklanma; kodlara ve çok iyi tanımlanmış prosedürlere göre tasarım; matematiğin sınırlı kullanımı; endüstri tecrübesi ve/veya endüstri ile güçlü ilişkileri olan birçok akademik personel.  : Mühendislik bilimlerine odaklanma; olayların temelini anlama; çözümleme; çoğunluğu akademik araştırma için eğitilmiş akademik personel.  Sonrası: Takım çalışması, iletişim, işbirliği çalışması, tasarım ve üretimde integrasyon, sürekli iyileştirmeye odaklanma; yüksek bilimsel nitelik ve analitik kaabiliyet, uyum ve yenilikçilik.

Mühendislik Eğitimi: Dün Ve Yarın Dün: Öğretmen Merkezli. Girdi Temelli Öğretmenin anlatımı ve not tutmaya dayanan Yarın: Öğrenci Merkezli. Çıktı Temelli Öğrenme Çıktılarına dayanan

Mühendislik Eğitimi 21. Yüzyıl: Bilgi ve Beceriler  Akademik Eğitim: Akredite olmuş bir programdan mezun olma.  Mühendislik Bilimleri Bilgisi : Matematik, temel bilimler, mühendislik bilgilerini uygulama becerisi  Tasarım/Geliştirme: Karmaşık mühendislik problemleri için tasarım çözümleri,sistem, bileşen veya süreç tasarlama.

i. MÜDEK ÇIKTILARI  Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinde kullanabilme becerisi.  Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.  Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi.  Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.  Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.

i. MÜDEK ÇIKTILARI  Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.  Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi.  Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.  Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk bilinci; mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.  Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık; sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi.  Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.

PROGRAM AKREDİTASONU Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Temel Alan Yeterlilikleri Program Çıktıları Eğitim Amaçları Paydaş Görüşleri Ders Öğrenme Çıktıları Ulusal Yeterlilikler Çerçevelerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliliklerini birbirleriyle ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevelerdir. Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri gözönünde bulundurularak herhangi bir meslek alanındaki yeterliliklerin ilgili paydaşların görüşleri alınarak belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Dış paydaş görüşleri (Mezunlar, işverenler, meslek odası temsilcileri, danışma kurulu) İç paydaş görüşleri ( Öğretim üye ve elemanları, bölüm personeli, öğrenciler,..) Dış paydaş görüşleri (Mezunlar, işverenler, meslek odası temsilcileri, danışma kurulu) İç paydaş görüşleri ( Öğretim üye ve elemanları, bölüm personeli, öğrenciler,..) Eğitim amaçları, bir programın eğitsel misyonunu nasıl planlamayı sağladığını ve paydaşlarının gereksinimlerini nasıl karşılayacağını bildiren açık, genel ifadelerdir. Programın eğitim amaçları, mezunların bir programı bitirmelerini izleyen birkaç yıl içinde gerçekleştirmeleri beklenenleri tanımlayan ifadelerdir. Programın öngörülen eğitim amaçlarını sağlayabilmesi için programdan beklenen “program çıktıları” nın belirlenmesi gerekir. Bölüm Misyonu Program çıktıları; öğrencilerin programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi ve becerileri tanımlayan ifadelerdir.

Ders A Program Çıktıları Öğrenme Çıktıları Ders B Ders C Ders D Öğrenme çıktıları Öğrenme Çıktıları Türkiye Yüksek Öğretim Yeterlilikler Çerçevesi Temel Alan Yeterlilikleri PROGRAM AKREDİTASYONU

i. SONUÇ OLARAK  BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA ÖĞRENME ÇIKTILARI ve İŞ YÜKÜNE DAYALI PROGRAM TASARIMI  PROGRAM AKREDİTASYONU eşdeğer çalışmalardır. İkinci bir iş olarak düşünülmemelidir.

İlginiz İçin Teşekkür Ederim…