LİSANSÜSTÜ EĞİTİMDE AKREDİTASYON Prof. Dr. Şeref Sağiroğlu FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRÜ

Yükseköğretimde Akreditasyon SUNUM PLANI Faaliyet Planı Amaçlar Yükseköğretimde Akreditasyon Ülkemizde ve Dünyada Yükseköğretimde Akreditasyon Uygulamaları Sonuçlar ve Değerlendirme

TANIM: AKREDİTASYON Genel anlamda topluma sunulan mal ve hizmetlerin belirli mükemmeliyet standartlarında sunulduğunu güvence altına almaya yönelik yapılan çalışmalar bütünüdür. Üniversitelerde verilen eğitim-öğretim faaliyetlerinin belirli mükemmeliyet standartlarında sunulduğunu güvence altına almaya yönelik yapılan çalışmalar bütünüdür. Verilen hizmetleri kalite güvencesi altına almaya yönelik uygunluk değerlendirmeleri “standardizasyon”, (standardization), “belgelendirme” (certification) ya da “akreditasyon” (accreditation) olarak adlandırılmaktadır.

Kurumsal akreditasyon AKREDİTASYON TÜRLERİ Kurumsal akreditasyon kurumsal kaliteyi minimum standartlarda garantilemeyi amaçlayan bir akreditasyon işlemidir. Programa-dönük akreditasyon herhangi bir programın (örneğin, lisans eğitimi, yüksek lisans eğitimi ya da doktora eğitimi) kalite ve mükemmeliyet standartlarına uygun olduğunu ortaya koymayı amaçlayan bir akreditasyon türüdür.

YÜKSEK ÖĞRETİMDE AKREDİTASYON 1/3 Bir yükseköğretim kurumunun ya da bu kurum tarafından uygulanmakta olan herhangi bir programın, ulusal ve/veya uluslararası düzeyde belirli performans standartlarına (kalite, verimlilik, etkinlik vs.) sahip olduğunu ortaya koymayı amaçlayan, yükseköğretime talepte bulunanlar verilen eğitim-öğretim seviyesini garanti eden ve kamuoyu nezdinde güven tesis etmeye yönelik bir sistemdir.

Yükseköğretim kurumlarının ve/veya programlarının YÜKSEK ÖĞRETİMDE AKREDİTASYON 2/3 Yükseköğretim kurumlarının ve/veya programlarının performans standartları yönünden kendi kendilerini değerlendirmelerine ve aynı zamanda yetkili akreditasyon kuruluşlarınca dış değerlendirme yapılmasına imkan veren bir sistem genel olarak güvenilirliğini ve tanınmasını sağlayan bir sistem belirli mükemmeliyet standartlarına sahip olduğunu belgeleyen saygın bir sertifikaya sahip olma süreci kalitenin sürekli olarak geliştirilmesini amaçlayan bir süreç Kalite güvencesi sağlayan bir araçtır.

Ulusal/uluslararası olmayı hedefleyen bir sistem YÜKSEK ÖĞRETİMDE AKREDİTASYON 3/3 kalite geliştirme dış̧ında yüksek öğretim kurumunda dürüstlüğü, şeffaflığı ve etik standartları yerleştirmeyi amaçlayan bir sistemdir. yapılması isteğe bağlı bir işlemdir, dışarıdan kamusal otoritelerden bu sürece dahil olunması yönünde bir baskı ya da zorlama söz konusu değildir. Ulusal/uluslararası olmayı hedefleyen bir sistem bir kurumun belirli standartları karşılaması ve bunları tutarlı bir şekilde sürdürmesi akredite olmuş kurum ve programların, önceden tespit edilmiş̧ mükemmeliyet standartlarını karşılayacağını veya bu beklentileri geliştireceğini garanti eden bir sistem

Eğitim-öğretim ve araştırmaların niteliğini arttırmak AKREDİTASYONUN AMAÇLARI 1/3 Eğitim-öğretim ve araştırmaların niteliğini arttırmak sistematik bir yaklaşımla sürekli geliştirerek kaliteyi güvence altına almak, tüm paydaşlara eğitim-öğretimin kalitesinin belirli standartlara dayalı olarak yürütüldüğünün güvencesini vermek; öğrencileri ve paydaşları kalitesiz eğitim hizmeti sunan kurumlar konusunda bilgilendirmek, Üniversitelerin karşılıklı birbirlerini tanıma (recognition) sürecini kolaylaştırmak ve hızlandırmak,

Diplomaların/unvanların karşılaştırılabilmesine yardımcı olmak, AKREDİTASYONUN AMAÇLARI 2/3 Diplomaların/unvanların karşılaştırılabilmesine yardımcı olmak, Öğrenci ve Öğretim görevlilerinin kurumlar arasında değişimini (akademik değişim) kolaylaştırmak, Mezunların meslek yaşamına girişlerinde temel standartları belirlemek, En yüksek standartların garanti edilmesi gerektiğinde bir “mükemmeliyet etiketi” sağlamak ve karşılaştırma yapmayı ve üst düzey işbirliğini kolaylaştırmak

AKREDİTASYONUN AMAÇLARI 3/3 Devlet yardımları için yüksek öğretim kurumlarının akreditasyon sürecinden geçmiş olmaları koşulunun aranması halinde bu sürecin iyi işlemesine araç olmak, Farklı ülkelerde sürdürülen yüksek öğretim kurumları ve programlarında verilen eğitim-öğretim hizmetleri hakkında talepte bulunanları bilgilendirmek;

YÖK KOMİSYON ÇALIŞMALARI Komisyon yaklaşık olarak 6 aylık bir çalışma ile hazırlamış olduğu, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu içinde tanımları yapılmış olan ve Bologna Derece sistemi ile uyumlu olan Önlisans, Lisans, Yüksek Lisans Doktora derecelerini kapsayan Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi içinde bu dereceleri almaya hak kazanan öğrencilerin sahip olması gerekli genel öğrenim çıktıları, QF-EHEA ve EQF-LLL göz önünde bulundurularak, her kademe için taslak haline getirilip 27 Nisan 2007 Türkiye Üniversitelerinin görüşlerine ve katkılarına sunulmuştur.

ÖNEMLİ ULUSLARARASI AKREDİTASYON KURUMLARI ABET (The Accreditation Board for Engineering and Technology- Mühendislik ve Teknoloji Akreditasyon Kurulu) FEANI – (Fédération Européenne d'Associations Nationales d'Ingénieurs) AACSB (American Assembly of Collegiate Schools of Business ) EFMD (European Foundation for Management Development) FIBAA (Foundation for International Business Administration) ABS (Association of Business Schools) ATS (The Association of Theological Schools) LCME (Liaison Committee on Medical Education) NCFMEA (The National Commission for Foreign Medical Education and Accreditation) AVMA (American Veterinary Medical Association) EAEVE (European Association of Establishments for Veterinary Education)

ABD EĞİTİM BAKANLIĞI (USDE) VE YÜKSEK ÖĞRETİM AKREDİTASYON KONSEYİ (CHEA) TARAFINDAN ONAYLI BAŞLICA AKREDİTASYON KURUMLARI Middle States Association of Schools and Colleges (MSA), Commission on Higher Education New England Association of Schools and Colleges, Commission on Institutions of Higher Education (NEASC-CIHE) New England Association of Schools and Colleges, Commission on Technical and Career Institutions (NEASC-CTCI) North Central Association of Colleges and Schools, The Higher Learning Commission (NCA-HLC) -Northwest Commission on Colleges and Universities (NWCCU) Southern Association of Colleges and Schools (SACS), Commission on Colleges Western Association of Schools and Colleges, Accrediting Commission for Community and Junior Colleges (WASC-ACCJC) Western Association of Schools and Colleges, Accrediting Commission for Senior Colleges and Universities (WASC-ACSCU)

AKREDİTASYON UYGULAMALARI ALMANYA Yükseköğretimde kalitenin geliştirilmesinden eyalet eğitim ve kültür bakanları sorumludur. Bakanların uzlaşmasıyla 2004 yılında eyaletler arası bir Akreditasyon Konseyi kurulmuştur. Konsey 2004 yılında kanunen bir vakıf statüsüne kavuşmuştur. Konsey kararlarının kanunen ne derece bağlayıcı olduğu konusunda hala bir belirsizlik vardır. Akreditasyon süreci, pahalı ve yavaş olduğu için, Almanya’daki yükseköğretim reformunun hızına yetişememektedir. Lisans ve yüksek lisans sistemine geçen programların yarısından çoğu akreditasyonu olmadan hayata geçmiştir. Önümüzdeki yıllarda bu programlardan mezun olan öğrenciler için ciddi bir sorun olabilecektir.

AKREDİTASYON UYGULAMALARI JAPONYA Japon Üniversiteleri Akreditasyon Derneği (JUAA) tarafından yürütülmektedir. 1947 yılında 46 ulusal, yerel kamu ve özel üniversitelerin sponsorluğunda kurulmuş ve bazı ABD akreditasyon ajansları model olarak alınmıştır. 31 Ağustos 2004 tarihinde, JUAA, Milli Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı tarafından üniversiteler için akreditasyon sertifikası vermeye hak kazanmıştır. JUAA, 7 alanda Sertifikalı Değerlendirme ve Akreditasyon gerçekleştirmektedir.

JAPON ÜNİVERSİTELERİNDE AKREDİTASYON PROSEDÜRLERİ

ÜLKEMİZDE AKREDİTASYON UYGULAMALARI MÜDEK Uygulamaları Öğrenciler Program Eğitim Amaçları Program Çıktıları Sürekli İyileştirme Eğitim Planı Öğretim Kadrosu Altyapı Kurum Desteği ve Parasal Kaynaklar Organizasyon ve Karar Alma Süreçleri Programa özgü ölçütler

YÜKSEK LİSANS Lisans derecesi yeterliliklerine dayalı bir alanda, bilgilerin genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile birlikte bilimsel araştırma yaparak bilgiye ulaşabilme, bilgiyi değerlendirme, yorumlama ve uygulama yeterliliklerine sahip olmak, Sınırlı ya da eksik verileri kullanarak bilimsel yöntemlerle bilgiyi tamamlayabilmek ve bu bilgileri bilimsel, toplumsal ve etik sorumluluk ile uygulayabilmek, Çalışmalarının süreç ve sonuçlarını, o alandaki veya dışındaki gruplara sistematik ve açık bir şekilde yazılı ya da sözlü aktarabilmek, Bağımsız olarak kendi başına, bir problemin kurgulanmasından başlayarak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları uygulamak ve bunları yazılı ve sözlü olarak sunabilmek, Mesleki faaliyet ve projelerde öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek, Çalışma gruplarının stratejik performanslarını değerlendirmek ve gelişmesine katkıda bulunabilmek, En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim yeteneğine sahip olmak, Mesleğinin gerektirdiği; bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisi ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme ve geliştirebilme yetkinliğine sahip olmak; Kendi alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme, öğretme ve denetleme yeterliliğine sahip olmak; Alanlarında, özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinler arası çalışmalarda uygulayabilmek.

DOKTORA Genellikle yüksek lisans derecesi yeterliliklerine dayalı bir alanda, bilgilerin genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile birlikte özgün bir konuda bir araştırma sürecini bilimsel saygınlık içinde bağımsız olarak; algılıma, tasarlama, uygulama ve sonuçlandırma yeterliliklerine sahip olmak. Bir alanda en yeni bilgilere sistematik bir yaklaşımla sahip olma ve kavramanın yanında bu alanla ilgili araştırmalarda, yöntem ve becerilerde üst düzeyde ustalık kazanmak Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan kapsamlı bir çalışmanın en az bir bölümünü, ulusal ve uluslararası hakemli dergilerde yayınlayıp, alanındaki bilginin sınırlarını genişleterek bilime katkıda bulunmak. Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirilmesini yapma yeterliliğine sahip olmak, Uzmanlık alanları ile ilgili olarak alanında çalışanlarla, alanı dışındaki daha geniş bilimsel topluluklarla ve toplumun geneli ile hem kendi resmi dilinde hem de bir yabancı dilde yazılı ve sözlü iletişimi ileri düzeyde kurma yetkinliğine ulaşmak, Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri, bilgi toplumunda tanıtıp yüceltebilme yeteneğini kazanmak.

Son 6 yıldır Mühendislik Fakültemizde yapılan çalışmalar FBE ÇALIŞMALARIMIZ Son 6 yıldır Mühendislik Fakültemizde yapılan çalışmalar 5 bölümümüz akredite Mühendislik Fakültemiz 3. sırada Bologna Süreci Bilgi paketlerinin tamamlanması Akreditasyon Çalışma Komisyonu Danışma Kurulu

Belirli bir plan doğrultusunda tüm programları akredite etmek AMAÇLARIMIZ 1/2 Üniversitemizin lisansüstü programlarının ulusal ve uluslararası akredite edilmesi için neler yapılması gerektiği konusunda temel bilgiler ve düşünceleri içeren bir yol haritası belirlemek Belirli bir zamanda lisansüstü programların tamamının akreditasyon altyapılarını oluşturmada ışık tutacak bir doküman hazırlamak, Belirli bir plan doğrultusunda tüm programları akredite etmek Öncelikle kısa vadede ulusal daha sonra da uluslararası akreditasyonu gerçekleştirmek

Gerekli stratejinin ve yönergenin oluşturulması, AMAÇLARIMIZ 2/2 Gerekli stratejinin ve yönergenin oluşturulması, Kaliteyi artıracak yaklaşımların belirlenmesi, Program kalitesini değerlendirmeye imkan sağlayan standartlar kümesinin oluşturulması; Öğrencilere yönelik, Eğitim ve Öğretime yönelik, Program çıktıları ve değerlendirmeye yönelik, Öğretim kadrosunun kalitesine yönelik, Altyapıya yönelik, Kurumsal destek ve mali kaynaklara yönelik, Program kriterleri

6 fakülteye ait 41 programımız var. 6 ortak programımız var. GEREKÇELERİMİZ 1/2 6 fakülteye ait 41 programımız var. 6 ortak programımız var. İngilizce ve Türkçe programlarımız var. Uluslararası işbirliği içerisinde olduğumuz çalışmalarımız var. SAYP gibi sanayi işbirliği protokollerimiz var. Lisansüstü programlara odaklanma hedefimiz var. Yaptığımız analizlerde yenilenmeye, değişime ve gelişime ihtiyaç var. Bu altyapı çalışmalarını destekleyen çalışmalarımız var.

Uluslararası bir FBE olma hedefimiz var. GEREKÇELERİMİZ 2/2 Uluslararası bir FBE olma hedefimiz var. Elektronik bir enstitü olma hedefimiz var. Dergilerimiz, Tezlerimiz, Yazışmalarımız elektronik ve mobil ortamda Tez kabul işlemlerimiz, Kayıtlarımız elektronik Yönetim Kurulu kararlarımız elektronik ortamda Öğrenci ve Başarı odaklı bir enstitüyüz. Akreditasyon temelli yeni bir öğrenci işleri sistemi üzerinde çalışıyoruz. Eğitim-öğretimde kalitenin fark yaratacağına inanıyor ve bunun için çalışıyoruz. …

SONUÇLAR Ülkemizde lisansüstü eğitim-öğretime yeni bir bakış açısı kazandıracağına, bilgi ve teknoloji üretiminin artmasına katkılar sağlayacağına inanıyoruz. Bunu sadece Gazi FBE nin değil tüm ülkenin ihtiyacı olduğunu düşünüyoruz. Gazi FBE olarak Kısa-Orta-Uzun vade hedef belirledik ve bu hedefe ulaşmak için çalışacağız. Ülkemizde bu alanda daha çok akreditasyon kurulu bulunmasını önemsiyoruz. Eğitim-öğretim kalitemizin uluslararsılaşmasına katkılar sağlayacağına inanıyoruz. Akreditasyon kaliteli bir yüksek öğretim için ciddi yararlar sağlayacak bir sistemdir.

Prof. Dr. Şeref Sağiroğlu SORULARINIZ… Prof. Dr. Şeref Sağiroğlu SS@GAZI.EDU.TR TEŞEKKÜRLER…

KAYNAKLAR Coşkun Can Aktan & Ufuk güncel, “Yüksekogretimde Akreditasyon.” C. Can Aktan. Degişim Çagında Yüksek ogretim. İzmir Yaşar Üniversitesi Yayını, 2007. Uludag Üniversitesi Akreditasyon olçütleri Council for Higher Education Accreditation (CHEA)(2006a)”What is Accreditation? Eaton J.S.( Accreditation and Recognition in the United States, 2006. Eaton J.S. “An overwiev of US Accreditation” 2006. CHEA (Council for Higher Education Accreditation) www.chea .org ABET (Accreditation Board Engineering and Technology)www. abet.org 2013 ABET Annual Report. accreditation@abet.org ABET-Statistics: 2012-13 Accreditation Trends Birand, M. T.(2006). "oDTÜ Mühendislik Fakültesinde Akreditasyon Etkinliklerinin Başlangıcının ve ABET Degerlendirme Sürecinin oyküsü; “oncü ve onder” s. 21-30, oDTÜ yayınları http://www.eee.metu.edu.tr/~birand/ABET%20oykusu.htm-Türk Akreditasyon Kurumu; Bolümlerce Yürütülecek akreditasyon Çalışmaları Programı http://eee.ktu.edu.tr/mudek/komisyonlarin%20gorevleri.pdf Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi. ABET. http://mf.erciyes.edu.tr/sayfa/180/abet.html Felder, M. F. and R. Brent (2003). Abet Mühendislik Kriterlerini Karşılayacak Derslerin Tasarlanması ve ogretimi, Mühendislik Egitimi Dergisi, 92 (1), 7-25. http://www.iku.edu.tr/userfiles/file/mmf/Bologna/ABET%20Mühendislik%20Kriterleri_11_Mart_2010.pdf- MÜDEK Degerlendirme olçütleri; http://www.mudek.org.tr/doc/tr/MUDEK-Degerlendirme_olcutleri_(2.1-23.12.2014).pdf MÜDEK Yüksek Lisans Degerlendirme olçütleri; http://www.mudek.org.tr/doc/tr/MUDEK-Degerlendirme_olcutleri-YL_(1.0- 23.07.2012).pdf Türk Akreditasyon Kurumu: Akreditasyon Nedir? . http://www.turkak.org.tr/TURKAKSITE/AkreditasyonAkreditasyonNedir.aspx