AVRUPA’DA REFORM HAREKETLERİ

REFORM’UN TANIMI Reform, 15. ve 17. yüzyıl boyunca önce Almanya'dan sonra tüm Avrupa'yı etkileyen dinsel bir harekettir. Bu hareket Katolik kilisesinin aşırı zenginleşmesi ve yozlaşmasına karşı gelişmiş ve Hristiyanlığın en büyük 3 mezhebinden Protestanlığın oluşmasını sağlamıştır. İlk defa Almanya’da görülür, sonrasında ise Fransa, İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerinde de etkili olur.

ALMANYA VE PROTESTANLIK(ÖZET) Orta Çağ boyunca zenginleşen ve gücünü artıran kilise ile papalık, siyasetle ve dünyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlamış reform öncesinde birçok din adamının tepkisini çekmiştir.

ALMANYA VE PROTESTANLIK(ÖZET) Reform hareketleri ilk defa Almanya’da Martin Luther ile başladı. Alman imparatoru Şarlken, Luther’i ve taraftarlarını 1529’da protesto ettiği için Almanya’da yeni oluşan bu mezhebe Protestanlık denir. Protestanlar ve Katolikler arasında mücadeleler Ogsburg Antlaşması ile sona erdi (1555).Buna göre; Protestanlık mezhebi ve kilisesi kesin olarak kabul edilmiştir.

FRANSA VE KALVENİZM(ÖZET) Alman prensleri istedikleri mezhebi seçme ve kendi topluluklarına kabul ettirme konusunda serbest oldular. Prensler, kendi ülkelerinde din işlerinin mutlak hakimi haline geldiler. Prenslerin mezheplerini kabul etmeyen Almanların başka yerlere göç etmesine izin verildi.

FRANSA VE KALVENİZM(ÖZET) Almanya'da başlayan Reform hareketleri İngiltere, Fransa, İsveç, Norveç ve Danimarka gibi ülkelere de yayılmıştır. Fransa’da ise Reform hareketlerini başlatan Jean Calvin’dir. 1598 yılında Kalvenizm ve diğer mezhepler Fransa’da serbest bırakılmıştır.

REFORM HAREKETLERİNİN ORTAYA ÇIKMA SEBEPLERİ 1) Coğrafi Keşifler nedeniyle halkın kiliseye olan güveninin sarsılması. 2) Endüljans sayesinde kilisenin göze batacak kadar zenginleşmesi , halkın ise fakir olması 3) Rönesans'ında etkisiyle insanların her şeyin esasını arama ve bulma arzusu sonunda Hıristiyanlığın aslından uzaklaştığının anlaşılması.

REFORM HAREKETLERİNİN ORTAYA ÇIKMA SEBEPLERİ 4) Katolik Kilisesi'nin Hıristiyanlığın esaslarını saptırması ve belli bir zümrenin çıkarlarına uygun hareket etmeye başlaması. 5) Matbaa sayesinde Avrupa dillerine çevrilen İncillerin herkes tarafından okunup anlaşılması.

REFORM HAREKETLERİNİN ORTAYA ÇIKMA SEBEPLERİ 6) Halkın çok fakir olmasına rağmen kilisenin halkı sömürmeye devam etmesi. 7) Özgürlük taraftarı olan bazı kralların kilise tarafından baskı altında tutulmaya çalışılması.

REFORM HAREKETLERİNİN ORTAYA ÇIKMA SEBEPLERİ 8) Matbaa ve kültürel hareketlerin yaygınlaşmasının etkisi 9) Haçlı Seferleri'nin etkisi 10) Rönesans döneminde yetişen özgür düşünceli aydınların Katolik Kilisesi’ni tenkid etmeleri

REFORM’UN ALMANYA’DA ORTAYA ÇIKMA SEBEPLERİ 1) Alman halkının İtalya'daki halka göre daha fakir olmasının kilise merkezine karşı kin duymasına neden olması. 2) Kilise'nin desteklediği Katolik Avusturyalı kralların Alman Kralı ve prenslerini baskı altında tutmak istemesi. 3) Almanya’da siyasi birliğin olmaması ve Almanya’daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi

REFORM HAREKETLERİ (GENEL) XVI. yüzyılda Rönesans hareketinin de etkisiyle Katolik Kilisesinde ortaya çıkan yeniden yapılanma faaliyetlerine Reform denir. Reform, Hıristiyanlığı asli şekline dönüştürmek amacıyla yapılmıştır. Katolik kilisesi zamanla bozuldu ve amacından saptırıldı.

REFORM HAREKETLERİ (GENEL) Roma'da Vatikan sarayında oturan papalar, kendilerini Hz. İsa'nın yeryüzündeki vekili olarak gördüler ve gerçek Hıristiyanlıktan uzaklaştılar. Bunun sonucu olarak kiliseye karşı isyanlar başladı. Bazı bilginler ve aydın din adamları Katolik mezhebinden ayrılarak yeni kilise ve mezhepler kurmaya başladılar.

REFORM’UN YAYILIŞI Aslında Reform hareketlerinin başlangıcı Ortaçağa kadar uzanır. İncil'in tercümesi ve kiliseye karşı bir dizi hareket yapıldıysa da Reformcular diri diri yakılmışlardır. 16. yüzyılda kiliseye karşı mücadele normal hale geldi. Almanya'da Luther Papa'yı eleştirerek isyan etti. İncili tercüme etti ve rahiplerin gereksizliğini bildirdi.

REFORM’UN YAYILIŞI Bu tavırlar Luther'in Afaroz edilmesine neden oldu. Luther ölüme mahkum edildi. Ancak Saksonya Elektörü Luther'i korudu. Şarlken'de Protestanlığın daha fazla yayılmaması için bazı tedbirler aldı. Halk Şarlken'in bu tavrını protesto etti. Böylece yeni mezhebin adı da bulunmuş oldu; Protestanlık.

REFORM’UN YAYILIŞI Şarlken, Türk fetihlerinin Avrupa'da hızlanması karşısında aciz kalmış ve 1555 Ogsburg Din Antlaşmasıyla Protestanları tanımıştır.

REFORM’UN YAYILIŞI Luther'den sonra Calven'de Fransa'da bu yeni mezhebi kabul etti. Fransa'dan çıkarılan Calven kendi adıyla kilisesini Cenevre'de kurdu. Fakat Calvenizmin Fransa'da yayılması çok kolay olmadı. Binlerce Calvenist öldürüldü. Mezhep savaşları Fransa'da Nant Fermanıyla sona ermiş ve Protestanlık resmen tanınmıştır (1598).

REFORM’UN SONUÇLARI 1) Avrupa’da mezhep birliği parçalanmıştır. Katolik ve Ortodoks mezhepleri yanında Protestan, Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya çıkmıştır. 2) Papa ve din adamları saygınlıklarını kaybetmişlerdir. 3) Katolik Kilisesi yeni düzenlemeler yapmak zorunda kalmıştır.

REFORM’UN SONUÇLARI 4) Eğitim ve öğretim, kilisenin elinden alınarak laik eğitim anlayışı yaygınlaşmıştır. 5) Katolik Kilisesi’nden ayrılan ülkelerde kilisenin topraklarına ve mallarına el konulmuştur. 6) Papa engizisyon mahkemeleriyle Katolik Kilisesi’nin otoritesini devam ettirmeye çalışmıştır.

REFORM’UN SONUÇLARI 7) Protestan krallar ve prensler egemen oldukları bölgelerde din işlerinin mutlak hakimi haline gelmiştir. 8) Reform hareketleri sonucunda Avrupa’da oluşan siyasal ayrılıklar, Osmanlıların Avrupa içlerine ilerlemesini kolaylaştırmıştır. 9) Kilise malları prensler tarafından yağmalanarak güçlü prenslikler kuruldu.

REFORM’UN SONUÇLARI 10) Yeni mezhepler nedeniyle Avrupa'da siyasi birlik zayıfladı..Reform hareketleri Avrupa’yı siyasi yönden olumsuz etkiledi.Şarlken’in Osmanlı Devleti üzerine yapmayı planladığı Haçlı Seferi bölünmelerden dolayı gerçekleşmedi.

REFORM’UN SONUÇLARI 11) Avrupa’da mezhepler arasında savaşlar başladı.Mezhep Savaşları Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da ilerlemesini kolaylaştırdı. 12) Almanya'da kilisenin elindeki zenginlikler halk tarafından yağmalandı.

REFORM’UN OSMANLI’YA ETKİLERİ Rönesans ve reform hareketleri Avrupa' da gelişmeleri önleyen engelleri ortadan kaldırmıştır. Reform hareketleri başladığı dönemlerde Avrupa'da siyasi denge zayıfladığı için Kanuni Almanya içlerine kadar sefer düzenlemiştir. Osmanlı, bölünmeleri hızlandırmak amacıyla Protestanlığı desteklemiştir.

REFORM’UN OSMANLI’YA ETKİLERİ Avrupa’da yaşanan Reform hareketleri Osmanlı ülkesinde etkili olmamıştır. Osmanlı Devleti, hakimiyeti altında yaşayan Hristiyan halka din ve inanç yönünden geniş haklar tanımıştır. Osmanlı Devleti’nin Hristiyan halkı, kilisenin suiistimaline karşı koruması mezheplerin ve savaşların çıkmasını engellemiştir

OGSBURG ANTLAŞMASI(1555) 1. Protestan mezhebi ve kilisesi resmen tanındı. 2. Alman prensleri, istedikleri mezhebi seçmekte ve seçtikleri mezhebi kendi uyruklarına da kabul ettirmekte serbest oldular 3. Prensler kendi ülkeleri içindeki din işlerinin mutlak amiri oldular. 4. Prenslerin mezheplerini kabul etmek istemeyen Almanlar, başka yerlere göç edebilecekti.

REFORM’UN AVRUPA’DA YAYILIŞI Fransa 'da : Kalven adlı bir Fransız, Luther'e benzeyen görüşlerini, Fransa ve İsviçre'de yaymaya başladı. ( Fransa' da Protestanlık resmen yasaklanmış olduğu için etkili olamamış, İsviçre'ye geçmek zorunda kalmıştır ) Kral IV.Hanri zamanında Nant Fermanı ile ( 1598 ), Kalvenist ve Protestanlara mezhep özgürlüğü tanındı.

REFORM’UN AVRUPA’DA YAYILIŞI İngiltere' de : Kral VIII. Hanri, eşinden boşanıp sevdiği kızla evlilik yapmasına izin vermeyen Papa'dan ayrılmış, Kalvenizm ve Katolikliğin birleşmesinden oluşan "Anglikanizm" mezhebi ve kilisesini kurmuştur. Kraliçe I. Elizhabet zamanında ( 1588 - 1603 ) Anglikanizm resmi mezhep olarak tanınmıştır.

REFORM’UN AVRUPA’DA YAYILIŞI İskoçya ' da : Reform hareketleri halk tarafından gerçekleştirildi. İskoçya'da din işleri halk tarafından seçilen "Presbiteri" denilen meclis tarafından yapıldığından, İskoçya'daki Kalvenizm Presbiteriyen olarak adlandırılmıştır. Diğer : İsveç ,Norveç, Danimarkalılar "Protestanlık" mezhebini kabul ettiler.

HAZIRLAYAN: Maşuk YOĞURTÇUOĞLU