YÇBT endikasyonları ve YÇBT ile tanı konulabilen hastalıklar Dr. Figen Başaran Demirkazık Hacettepe Ü. Radyoloji Anabilim Dalı

YÇBT endikasyonları AC grafisi normal veya normale yakın olup semptomatik olan hastaların incelenmesi: akut-kronik dispne, göğüs ağrısı, nedeni bilinmeyen ateş, anormal PFT, hemoptizi, kemik iliği- organ nakli sonrası veya AIDS’li hastalarda enfeksiyon süphesi varsa

YÇBT endikasyonları Küçük hava yolu hastalığının araştırılması Parenkimal hastalığın analizi (sarkoidoz, lenfanjitis karsinomatoza, LHH, interstisyel fibrozis) Parenkimal hastalık aktivitesinin araştırılması- tedaviye yanıtın değerlendirilmesi Açık AC biyopsisi veya transbronşial biyopsi endikasyonunun konulması ve uygun bölgenin araştırılması Küçük hava yolu hastalığının araştırılması Bronşektazi şüphesi

YÇBT-Akciğer biyopsileri Biyopsi tipi ne olmalı? Transbronşial Açık akciğer Torakoskopik biyopsi Nereden yapılmalı?

YÇBT ile Tanı Konabilen Hastalıklar İdyopatik pulmoner fibrozis (IPF)= (UIP) Lenfanjitik karsinomatozis Sarkoidozis Silikozis veya kömür işçisi pnömokonyozu Langerhans hücreli histiyositozis Lenfanjioleiyomyomatozis Alveolar proteinozis Ekstrensek alerjik alveolit (EAA) Kriptojenik organize pnömoni Bronşiolitis obliterans

İdyopatik İnterstisyel Pnömoniler İdyopatik pulmoner fibrozis (IPF)= (UIP) Nonspesifik İnterstisyel Pnömoni Kriptojenik Organize Pnömoni Akut İnterstisyel Pnömoni Respiratuvar Bronşiolit ile ilişkili İnterstisyel Akciğer Hastalığı Deskuamatif İnterstisyel Pnömoni Lenfoid İnterstisyel Pnömoni

İdyopatik İnterstisyel Pnömoniler Hemen her hastada YÇBT endikasyonu vardır. YÇBT’nin primer rolü, IIP’leri IIP olmayan durumlardan (sarkoidoz, LHH, PAP gibi) ayırmak ve UIP’leri, UIP olmayan lezyonlardan veya diğer idyopatik interstisyel pnömonilerin spesifik olmayan bulgularından ayırt etmektir.

Olağan İnterstisyel Pnömoni (Usual IP) UIP’nin en belirgin özelliği dağınık fibroblastik odakların varlığıdır. Tipik olarak, tutulum heterojen olup interstisyel inflamasyon ve bal peteği alanları arasında normal alanlar bulunur. Yamalı tutulum nedeniyle, farklı biyopsi spesimenlerinin histolojik incelemesi uyumsuz sonuçlar verebilir. Bu nedenle, UIP düşünülen vakalarda birden fazla lobdan biyopsi alınmalıdır. YÇBT, biyopsi için uygun lokalizasyonu saptamada yardımcı olarak kullanılmalıdır.

Olağan İnterstisyel Pnömoni (Usual IP) Retiküler çizgiler-interlobüler septal kalınlaşmalar Parenkimal distorsiyon ve traksiyon bronşektazileri-bronşiolektazileri Balpeteği %24-90 Fokal buzlu cam dansiteleri Dağılım: bazal %70 periferik, subplevral % 80-95

Olağan İnterstisyel Pnömoni (Usual IP) YÇBT: Bulgu triadı: (% 80- 95) Apikobazal gradient Subplevral retiküler opasiteler Makrokistik balpeteği - traksiyon bronşektazileri YÇBT, UIP’yi diğer kronik interstisyel hastalıklardan %95 doğrulukla ayırt edebilir.

D:\FİGEN\3420729 necla büyükada- uıp

Pat: UIP

UIP

3259230 mustafakırat

Patoloji:UIP 3259230 mustafakırat

IPF

IPF

Olağan İnterstisyel Pnömoni (Usual IP) Doku tanısı gerektiren bulgular: Yaygın buzlu cam dansiteleri Nodüller, konsolidasyon Peribronkovasküler dağılım gibi atipik görüntüleme bulguları

Patoloji:UIP

Nonspesifik İnterstisyel Pnömoni (NSIP) Akciğer tutulumu homojen olur. Sellüler subtipi: Alveolar septumlarda başlıca inflamatuvar hücrelerden oluşan kalınlaşma vardır. Fibrotik subtipi: Hafif inflamasyona ek olarak interstisyel fibrozis görülür. Sellüler NSIP, fibrotik NSIP’den daha az görülür ancak steroidlere daha iyi yanıt verir ve prognozu daha iyidir.

Nonspesifik İnterstisyel Pnömoni (NSIP) YÇBT: Yamalı buzlu cam dansiteleri – en belirgin bulgu İrregüler, lineer veya retiküler opasiteler İleri hastalık: Traksiyon bronşektazileri Balpeteği ve konsolidasyon sık değil Subplevral kistler UIP’den daha küçük ve daha sınırlıdır. Dağılım: Subplevral ve nispeten simetrik dağılım.

Nonspesifik İnterstisyel Pnömoni Mikrokistik bal peteği: NSIP Makrokistik bal peteği: UIP Fibrotik NSIP: balpeteği, traksiyon bronşektazileri ve intralobüler retiküler opasiteler. UIP ile %32, hipersensitivite pnömonisi ile %20, OP ile %14 karışabilir.

NSIP vs UIP NSIP lehine olan anahtar YÇBT özellikleri: Akciğerin homojen tutulumu Belirgin apikobazal gradient olmaması Yaygın buzlu cam dansiteleri Daha ince retiküler patern

NSIP vs UIP İzlem: UIP: buzlu cam dansitelerinin balpeteğine progresyonu sıktır ve geri dönüşü olmayan fibrozisi gösterir. NSIP: buzlu cam dansitelerine traksiyon bronşektazisi eşlik etse bile balpeteğine ilerlemez.

NSIP

NSIP

Lenfanjitik Karsinomatozis Ety: Akciğer, meme, mide, tiroid, pankreas, larinks, serviks CA Fokal/ diffüz, unilateral/bilateral 10-25 mm çapında keskin kenarlı kalınlaşmış poligonal retiküler ağ (kalınlaşmış interlobüler septumlar) İnterlobüler septumlarda düzgün/ nodüler (beaded) kalınlaşma Sentral peribronkovasküler demette düzgün/ nodüler kalınlaşma Fisürlerde- subplevral interstisyumda kalınlaşma Akciğer de distorsiyon, bal peteği yoktur Plevral efüzyon , LAP

Lenfanjitis karsinomatoza (kolon CA)

Kolanjio CA

BICIL,BASRI TUFAN 3259328 AC CA Opere AC CA

Sarkoidozun Evreleri Evre 0: Akciğer grafisi normal %5-10 Evre 1: Lenf nodlarında büyüme %50 Evre 2: Lenf nodlarında büyüme ve %25-30 parenkimal opasite Evre 3: Parenkimal opasiteler %15 (lenfadenopati ve fibrozis bulgusu yok) Evre 4: Akciğer fibrozisi

Sarkoidoz Perilenfatik küçük, keskin sınırlı nodüller, (1-5 mm) Üst- orta zonlarda daha fazla, perihiler- peribronkovasküler alanlarda kümeleşebilirler Peribronkovasküler düzgün veya nodüler kalınlaşma Büyük (>1 cm) nodüller veya konsolidasyonlar

Sarkoidoz Yama tarzında buzlu cam dansiteleri + süperimpoze interstisyel nodüller- fibrozis Pulmoner fibrozis: Septal kalınlaşmalar, traksiyon bronşektazileri, balpeteği Perihiler alanlarda konglomere kitleler Üst lob ve ana bronşlarda posteriora çekilme tipiktir.

Derya uçar Eyllül 2005

Sarkoidoz Sarkoidoz

Sarkoidoz-fungus topu

Silikozis/ Kömür İşçileri Pnömokonyozu Erken Dönemde: 2-5 mm çapında kesin sınırlı nödüller (nadiren daha büyük) Sentrilobüler – peribronşiolar, subplevral Kalsifik olabilirler Üst ve arka zonlarda daha fazla

Silikozis/ Kömür İşçileri Pnömokonyozu Geç dönemde: Nodüllerin birleşmesi sonucunda daha büyük nodüller (>1 cm) Büyük, irregüler kenarlı konglomere kitleler Kitleler üst zonların orta kısmında veya periferinde başlayıp hilusa doğru ilerlerler Paraskatrisyel amfizem pulmoner masif fibrozisi işaret eder

AlimSarıca 54885 silikozis

Langerhans H.li Histiositozis Pat: Bronş duvarlarında ve komşu damarlarda Langerhans’ histiositleri ve eozinofillerinden oluşan brokiolosentrik granulomatöz reaksiyon >%90 hastada sigara öyküsü vardır

Langerhans H.li Histiositozis Erken dönem: Sentrilobüler nodüller , genellikle <5mm, daha az olarak 10 mm’den büyük Solid veya lüsent merkezli “kavitasyon” : dilate bronş + çevresindeki granülomlar ve interstisyel kalınlaşma Kaviter nodüller, hava kistlerine dönüşür Kist ve nodüller üst loblarda daha fazladır, akciğer bazalleri ve kostofrenik sinüsler korunur Akciğer hacmi artar

İhsan Cihan 3420132

Langerhans H.li Histiositozis İleri dönem: Nodüller azalırken ince duvarlı kistler artar Kistler yuvarlak veya acaip şekilli olabilir Birleşerek 20 mm’yi geçebilirler Fibrozis ve septal kalınlaşma yoktur

Langerhans H.li Histiositoz

Lenfanjioleimyomatozis Kadınlarda, üretken dönemde Pat: Bronkovasküler demette, lenfatiklerde ve pulmoner venlerde immatur düz kas hücresine benzer iğsi hücre artışı Bronşiol obstruksiyonu: Hava hapsi, amfizem, ince duvarlı hava kistleri, pnömotoraks Ven obst: Hemoptizi, pulmoner hemoraji, Lenfatik obst: Şilöz plevral efüzyon Tuberoskleroz: Renal anjiyomyelolipom, lenfanjiyom

Lenfanjioleimyomatozis Çok sayıda ince duvarlı kistler, 2mm- 5 cm çapında Genellikle yuvarlak Kist duvarı zorlukla seçilebilir , 4 mm’ye kadar olabilir Aralarında normal akciğer parenkimi Diffüz olarak dağılırlar, zonal tercih yoktur Parenkimel nodül çok nadir %50 mediastinal, hiler LAP

Lenfanjioleimyomatozis- Ayrıcı tanı LAM LHH Tutulum diffüz bazal ve kostofrenik sinüsler korunur Nodül -- + Kistler yuvarlak farklı şekillerde Sigara - +

Alveolar Proteinozis Alveollerde lipidden zengin PAS+ proteinöz madde birikir “Arnavut kaldırımı” bulgusu: Buzlu cam dansiteleri üzerine süperpose düzgün retiküler septal kalınlaşmalar Septal kalınlaşmalar sadece buzlu cam dansiteri olan alanlarda Buzlu cam dansiteleri- konsolidasyonlar yamalı veya çoğrafi paternde olup normal parenkimden keskin sınırla ayrılırlar

Ekstrensek Allerjik Alveolit Organik tozların inhalasyonu sonucu gelişen tip3 ve tip 4 immün reaksiyona bağlı bronşiolit ve alveolit saptanır. Subakut EAA: Diffüz bilateral veya yamalı buzlu cam dansiteleri Küçük, sınırları belirsiz 1-5 mm çapında sentrilobüler dansiteler Orta ve alt zonlarda daha fazla Bronş duvarlarında hafif belirginleşme

Ekstrensek Allerjik Alveolit Kronik EAA: Orta veya alt zonlarda Fibrozis ve parenkimal distorsiyon Fibrozis: subplevral, yamalı veya peribronkovasküler Bal peteği: subplevral

Akut formunda AC grafisinormalolabilir Akut formunda AC grafisinormalolabilir. Ağır maruziyet varsa bazallerde konsolidasyon Subakut ince retiküler- retikulonodüler , özellikle üst zonlarda. BT’de sentrilobüler dansiteler, buzlu camdansiteleri. Kronik formunda diffüz interstisyelfibrozis, özellikle üst zonlarda

Ekstrensek allerjik alveolit

Kriptojenik Organize Pnömoni (KOP/BOOP) Pat: Alveol duktuslarında ve respiratuvar bronşiollerde granülasyon dokusu polpleri, %50 idyopatik Yamalı, bilateral konsolidasyonlar (%80) Buzlu cam dansiteleri (%60) (gezici olabilir) Bronş duvarlarında kalınlaşma ve hafif genişlemeler Küçük sentrilobüler nodüller (%50) Büyük nodüller (%15) Dağılım: subplevral ve/veya peribronkovasküler,

68y m

CAYIRLI,AKKIZ organize pnomoni 1766503

Meme CA, RT sonrası OP

31 temmuz 31 Temmuz

19 Ağustos

Aralık 2003

Bronşiolitis Obliterans (BO) Pat: Bronşiolleri tıkayan konsentrik submukozal- peribronşiolar fibrozis Ety: Toksik gaz inhalasyonu, postenfeksiyöz, ilaçlar, kollajen doku hast, GVHD, idyopatik Dispne, kuru öksürük, PFT’ lerinde bozulma

Bronşiolitis Obliterans (BO) “Mozaik perfüzyon” (yamalı) : hava hapsine bağlı düşük dansiteli alanlar- normal dansiteli alanlar Bronş duvarlarında kalınlaşma Bronşlarda dilatasyon “Tomurcuklanmış ağaç” bulgusu: sentrilobüler dallanan yapılar ve nodüller Sentrilobüler buzlu cam dansiteleri  

İnfantveya küçük çocukluk sırasında geçirilen enfeksiyona bağlı obliteratif bronşiolit sonucudur. AC grafisinde bir akciğer veya lob hiperlüsent görülür,inspriumda hacmi daha azdır, expriumda hava hapsi vardır.Kan akımını azalması nedeniyle o taraf hilus küçüktür.

BO, Swyer-James McLeod send.

Ekspriumda İnspriumda

Ekspriumda İnspriumda

Allojenik KİT sonrası GVH İbrahim Gündoğdu GVHD Allojenik KİT sonrası GVH

Allojenik KİT sonrası Bronşiolitis Obliterans

YÇBT ile Tanı Konabilen Hastalıklar İdyopatik pulmoner fibrozis (IPF)= (UIP) Lenfanjitik karsinomatozis Sarkoidozis Silikozis veya kömür işçisi pnömokonyozu Langerhans hücreli histiyositozis Lenfanjioleiyomyomatozis Alveolar proteinozis Ekstrensek alerjik alveolit (EAA) Kriptojenik organize pnömoni Bronşiolitis obliterans

Zeugma’dan Çingene Kızı, Gaziantep Müzesi