Prof. Dr. Hülya ÇINGI, Hacettepe Üniversitesi İstatistik Bölümü TÜRKİYE İŞ KURUMU BATMAN İL MÜDÜRLÜĞÜ İL GENELİ İŞGÜCÜ PİYASASI ANALİZİ Prof. Dr. Hülya ÇINGI, Hacettepe Üniversitesi İstatistik Bölümü Ankara 2011

1. BATMAN İLİNDE İSTİHDAM VE İŞSİZLİK SORUNU Bu araştırmanın temel amacı Batman ilinde sektörler bazında İşgücü Piyasası İhtiyaçlarını ortaya koymaktır. Bunu belirlemek için; ► Batman ilinin istihdam konusundaki mevcut durumu sektörler itibariyle incelenmiş, ► İşgücünün özellikleri, meslekleri, kariyer ihtiyaçları ve gelecek yıllarda ihtiyaç duyulabilecek meslekler ortaya konularak yorumlar yapılmıştır. Bu sunumda; ► Batman ilinde işyerlerinin faaliyet alanları, ► Faaliyet alanlarına göre çalıştırdıkları personellerin özellikleri ve meslekleri, ► 2011 yılında işverenlerin işyerlerinde ihtiyaç duydukları personel sayısı ve bu personelin meslekleri,

1. BATMAN İLİNDE İSTİHDAM VE İŞSİZLİK SORUNU ► Çeşitli mesleki eğitimlere ihtiyacı olan işyerlerinin oranları ile ilgili bilgiler verilecektir. ► Ayrıca işsizliğin önlenebilmesi bakımından hem genel olarak hem de sektörel bazda meslek adlarına göre arz edilen kişi sayısı ve oran tahminlerinden söz edilecektir.

1. BATMAN İLİNDE İSTİHDAM VE İŞSİZLİK SORUNU Batman İşgücü Araştırması Aşamaları ►Öncelikle literatür taranarak var olan bilgiler incelenmiştir. ►Çalışma planı hazırlanmıştır. Bu planda, ► Örneklemin nasıl seçileceği ► Saha personelinin (anketör ve saha koordinatörü) seçiminin ve eğitiminin nasıl yapılacağı, ► Araştırma değişkenlerinin veritabanına nasıl girilmesi gerektiği, ► Görüşme kılavuzlarının nasıl hazırlanacağı, ► Soru kağıtlarının hazırlanması, ► Ön uygulamanın nasıl yapılacağı konularına açıklık getirilmiştir. ►Çalışma, eğitimli anketörler tarafından sahada uygulanmıştır. ►Toplanmış olan veriler düzenlenerek SPSS-15 Paket programında veri girişi sağlanmıştır. ►İstatistiksel analizler ve yorumlar yapılarak veriler değerlendirilmiştir. ►Tüm araştırma sonuçları derlenerek rapor hazırlanmış ve basılmıştır.

1. BATMAN İLİNDE İSTİHDAM VE İŞSİZLİK SORUNU ► Batman ilinde bulunan toplam 2503 işyerini temsil eden bir örneklem seçilmek istenmektedir. ►İşyerlerinin listesi yani “örneklem çerçevesi” Türkiye İş Kurumu Batman İl Müdürlüğü’nden işyerinde çalışan personel sayısına göre elde edilmiştir. ► Çalışmada, örneklem birimi ve kitle birimi olarak “işyerleri”, işyerlerini temsil eden “işyeri sorumluları” da gözlem birimi olarak alınmıştır. Dolayısıyla yapılacak tahminler işyerlerine göre olacaktır. ► İşyerlerinin, çalıştırdıkları personel sayısına göre farklılaşabileceği düşünülerek “personel sayısına göre” tabakalar oluşturulmuştur. Böylece “1-9 kişi çalıştıran”, “10-49 kişi çalıştıran” ve “50 ve üstü kişi çalıştıran” olmak üzere üç tabaka oluşturulmuştur. ► Tabakalı rastgele örnekleme yöntemi ve %4 tolerans ile 556 işyeri ile görüşülmesi planlanmıştır.

1.1. Örnekleme Planı ► Soru kağıdı (anket formu) bu güne kadar uygulanan soru kağıtları incelenerek oluşturulmuştur. ► Ön çalışma ile soruların anlaşılıp anlaşılmadıkları, test edilerek gerekli düzeltmeler yapılmış ve soru kağıdına son şekli verilmiştir. ► Saha uygulaması, örneklem birimleri ile “yüz yüze görüşme” yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. ► Ancak uygulama sonucu 347 işyeri ile görüşülebilmiştir. Genel görüşme oranı %14 olmaktadır. Bu oranın öngörülenlerden (%22) az olması kapanan işyeri bilgilerinin örneklem çerçevesinde yer almamasından ya da görüşmeyi reddeden işyerlerinin varlığından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu bilgiler ışığı altında soru kağıdının uygulamasından elde edilen sonuçlar aşağıdaki alt bölümlerde ele alınmaktadır.

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Şekil 1.1. İşyerlerinin İlçelere göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.1’e göre, işyerlerinin büyük bir kısmı (yaklaşık %93’ü) Merkez ilçede bulunmaktadır.

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Şekil 1.2. İşyerlerinin Faaliyet Alanlarına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.2’ye göre, Batman’da ticaret sektörü en büyük yüzdeye (%27) sahiptir. Bu sektörü Hizmet, İnşaat, Ulaştırma-Nakliye-Haberleşme-Depolama, Eğitim, Sağlık ve Sosyal Hizmetler, Mali ve Aracı Kuruluşlar, İmalat izlemektedir. (Diğer: Maden, Elektrik-Gaz,Otel-Lokanta-Kahvehane, Kiralama işleri) .

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Şekil 1.3. İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.3’e göre, Batman’da işyerlerinin %54’ü 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %32 oranıyla 10 ile 49 arasında personel çalıştıran işyerleri ve %14 ile 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri izlemektedir.

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Batman’da bulunan işyerlerinde; ► Erkekler (%80,1) kadınlara göre daha fazla ve daha çok 50 ve üstü (%71,8) personel çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadırlar. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla lise ve dengi mezunları (%42) yer alırken, en az okur-yazar (%2) olanlar bulunmaktadır. ► Evliler (%67,1) bekarlara göre daha fazladır. ►Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken (%27), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır (%39). ►O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken ( %23), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır (%39).

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Batman da “Toplam Çalışan Sayısı” tahmin edilmiştir. Bu amaçla, Örneklem sonucunu Batman iline genelleştirebilmek gerekir. Tabakalı rastgele örnekleme yöntemine göre , (1) eşitliği kullanılmıştır ( Çıngı,2009). Burada yhi tabakalarda çalışan kişi sayılarıdır. Örneklemden 1. tabakada 655, İkinci tabakada 2149 ve üçüncü tabakada 7145 kişinin çalıştığı bulunduğundan Batman ilinde çalışan kişi sayısı 34514 olarak tahmin edilmektedir. İstatistikte her tahminin bir hatası olacağından bu tahminin de hatası hesaplanarak aralık tahminine geçilmiştir.

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Bu amaçla, varyans tahmini (2) eşitliğinden yararlanılarak bulunur. Standart hata ise, olarak bulunmuştur. Dolayısıyla, çalışan kişi sayısının %95 olasılıkla içinde bulunduğu sınırlar (3) (32221 – 36807) olarak tahmin edilmiştir.

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Tablo 1 Batman’da Meslek Adlarına Göre Çalışanların Tahmini Sayıları ve Yüzdeleri Bu sayı “2010 Ekim SGK Aylık İstatistik Bülteni”’nde verilen 32136 sayısıyla karşılaştırıldığında çalışan sayısında az da olsa bir artış olduğu söylenebilir. ► Batman’da seçilen örneklemden “İşyerlerinde Çalışan Personel Sayıları” meslek adlarına göre elde edilmiştir. ► Bu sayılar “Örnekleme Kuramı”’nda yer alan istatistiksel yöntemler kullanılarak Batman için genellenerek tahminler yapılmıştır. ► Meslek adlarına göre tahminler ve yüzdeleri Tablo 1’de verilmektedir.  

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Tablo 1. Batman’da Meslek Adlarına Göre Çalışanların Tahmini Sayıları ve Yüzdeleri Meslek Adları Toplam Yüzde Bankacılık Meslek Elemanı 150 0,5 Beden İşçisi (Genel) 1051 3,1 Bilgisayar Operatörü 157 Büro İşçisi (Genel) 2123 6,3 Büro Memuru (Genel) 752 2,2 Eczane Çalışanı 17 0,1 Garson (Servis) Elemanı) 276 0,8 Gıda Konservecileri 70 0,2 Güvenlik Görevlisi 453 1,4 Hizmetçi 1288 3,8 İşçi (İnşaat) 2443 7,3 İşçi (Sondajcılar ve ilgili işler) 159 İşçi (Toprak Zemin Tesviye) 337 1,0 Kalfa 362 1,1 Konfeksiyon Kontrolörü 36 Meslek Uzmanları (Genel) 5851 17,4

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Tablo 1.Devam. Batman’da Meslek Adlarına Göre Çalışanların Tahmini Sayıları ve Yüzdeleri Meslek Adları Toplam Yüzde Muhasebeciler 572 1,7 Öğretmen 3523 10,5 Pazarlamacı 787 2,4 Satış (Akaryakıt, Pompacı) 248 0,7 Satış (Genel) 2329 6,9 Satış (Giyim) 283 0,8 Şoför (Servis) Arabaları) 559 Şoför (Yolcu Taşıma) 503 1,5 Şoför (Yük Taşıma) 1283 3,8 Teknisyenler 1184 3,5 Temizlik Görevlisi 1445 4,3 Tıp ile İlgili Personel 1578 4,7 Veri Giriş Kontrol İşletmeni 449 1,3 Yönetici 1560 Diğer 1727 5,2 33555 100,0

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri ► Batman’da “Meslek Uzmanları”(%17,4) çalışanlar içinde sayıca en fazladır. ► Bunu “Öğretmenler” (%10,5), ►“Satış Elemanları(Genel)”(%7), ►“İşçiler (Genel)” (%7) izlemektedir. ► Ayrıca Tıp Personelinde kadınlar erkeklerden daha fazladır.

1. 2. Batman İlindeki İşyerlerinin ve Çalışanlarının Temel Özellikleri Batman ilinde sektörler ( faaliyet alanları) bazında sonuçlar aşağıdadır. ► Bu sınıflama “Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması ( Nace Rev.1.1)”’ndan yararlanılarak oluşturulmuştur. ►Sonuçlar, sektörlere göre, işyeri büyüklükleri, demografik bilgiler, çalışma süreleri bilgilerini içermektedir. ► İşyerlerine sorulan “2011 yılında kendi işyerlerinde ihtiyaç duyabilecekleri meslek adları ve eleman sayıları” sorusuna verilen cevaplar bu bölümde sektörler bazında daha sonra da genel olarak incelenecektir.

1. 3. Batman İlindeki İşyerlerinin Faaliyet Alanlarına Göre Özellikleri 1.3.1.İmalat Sektörü Şekil 1.4. İmalat Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.4’e göre, imalat sektörüne ait işyerlerinin büyük bir çoğunluğu (%50’si) 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %40 oranıyla 10 ile 49 personel çalıştıran işyerleri ve %10 ile 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri izlemektedir.

1.3.1.İmalat Sektörü ►İmalat sektöründe, erkek çalışan(%83)kadın çalışana göre daha fazladır. ► En çok çalışan sayısı 50 ve üstü (%74) personel çalıştıran işyerlerindedir. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla orta okul ve dengi mezunları (%39) yer alırken okur-yazar ve lisans üstü mezunu olanlar bulunmamaktadır. ► Evliler (%59) bekarlara göre daha fazladır. ►Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 yıldan az çalışanlar çok fazla iken (%60), 5 yıldan fazla çalışanların sayısı en azdır (%4). ►Sürelerinin kısalığı, işe giriş çıkışların çok sık olduğunu göstermektedir. İmalat sanayi istihdamındaki bu istikrarsızlık beklenmeyen bir durumdur. Bunun bir nedeni işyerlerinin çok sık açılıp kapanması olacağı gibi diğer bir nedeni de üretimde işgücü niteliğinin düşük olması olabilir. Kıdem tazminatı da nedenler arasında olabilir.

1.3.1.İmalat Sektörü ►O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 yıldan az çalışanlar yine çok fazla iken ( %58), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en azdır ( %17). ► İmalat sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo2’de verilmektedir.

“Şoför”, %3’ü “Büro Memuru” ve %3’ü “Kalfa”’dır. 1.3.1.İmalat Sektörü Tablo2. İmalat Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Meslek Adları Yüzde 1 Büro İşçisi 1,32 2 Büro Memuru 2,63 Kalfa 5 Konfeksiyon Kontrolörü 6,58 11 62 Meslek Uzmanı 81,58 Pazarlamacı 3 Şoför 3,95 76 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 76 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %82’si “ Meslek Uzmanları(Genel)”, %7’si “Konfeksiyon Kontrolörü”, %4’ü “Şoför”, %3’ü “Büro Memuru” ve %3’ü “Kalfa”’dır.

1.3.2.İnşaat Sektörü Şekil 1.5. İnşaat Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir)   Şekil 1.5’e göre, inşaat sektörüne ait işyerlerinin büyük bir çoğunluğu (%46,7’si) 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %31,1 oranıyla 10 ile 49 personel çalıştıran işyerleri ve %22,2 ile 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri izlemektedir.

1.3.2.İnşaat Sektörü ► İnşaat sektöründe, erkekler (%88,8) kadınlara göre daha fazla ve daha çok 50 ve üstü (%72,6) personel çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadırlar. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla ortaokul ve dengi mezunları (%31,8) yer alırken, en az okur-yazar (%3,7) olanlar bulunmaktadır. ► Evliler (%71,1) bekarlara göre daha fazladır. ► Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 yıldan az çalışanlar en fazla iken ( %50,9 ), 5 yıldan fazla çalışanların sayısı en azdır ( %7,7 ). ► O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 yıldan az çalışanlar en fazla iken (%41,3), 5 yıldan fazla çalışanların sayısı en azdır ( %19,2). ► İnşaat sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo3’de verilmektedir.

1.3.2.İnşaat Sektörü Tablo3. İnşaat Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Meslek Adları Yüzde 7 63 Beden İşçisi 26,14 9 21 Büro İşçisi 8,71 3 Büro Memuru 1,24 4 Hizmetçi 1,66 53 İşçi(İnşaat) 21,99 1 2 Kalfa 0,83 49 Meslek Uzmanı 20,33 5 Muhasebeci 2,07 Pazarlamacı 8 Satış Elemanı 3,32 Şoför(Yük Taşıma) 0,41 25 Temizlik Görevlisi 10,37 Yönetici Diğer 241 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 241 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %26’sı “Beden İşçisi”, %22’si “İnşaat İşçisi”, %20’si “Meslek Uzmanı”, %10’u “Temizlik Görevlisi”’dir.

1.3.3.Ticaret Sektörü Şekil 1.6. Ticaret Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir)   Şekil 1.6’ya göre, ticaret sektörüne ait işyerlerinin büyük bir çoğunluğu (%57,4’ü) 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %40,4 oranıyla 10 ile 49 personel çalıştıran işyerleri ve %2,1 ile 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri izlemektedir.

1.3.3.Ticaret Sektörü ► Ticaret sektöründe, erkekler (%83,4) kadınlara göre daha fazla ve daha çok 10-49 (%55) personel çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadırlar. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla lise ve dengi mezunları (%61) yer alırken, en az okur-yazar (%0,1) olanlar bulunmaktadır. ► Evliler (%58,6) bekarlara göre daha fazladır. ► Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken (%9 ), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır (%62,1). ► O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken (%8,1), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır (%58,6). ► Ticaret sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo4’de verilmektedir.

1.3.3.Ticaret Sektörü Tablo4.Ticaret Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Yüzde 4 8 Beden İşçisi 2,04 5 Bilgisayar Operatörü 1,28 15 22 Büro İşçisi( Genel) 5,61 16 Büro Memuru(Genel) 4,08 1 2 Garson 0,51 14 31 Hizmetçi 7,91 İşçi(İnşaat) 1,02 İşçi(Toprak-Zemin-Tesfiye) 63 Meslek Uzmanı( Genel) 16,07 9 17 Muhasebeci 4,34

1.3.3.Ticaret Sektörü Tablo4.Devam.Ticaret Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Yüzde 11 29 Pazarlamacı 7,40 2 7 Satış Elemanı(Akaryakıt-Pompa) 1,79 24 119 Satış Elemanı(Genel) 30,36 4 18 Satış Elemanı(Giyim) 4,59 5 10 Şoför(Servis Arabası) 2,55 8 Şoför(Yük Taşıma) 3 Teknisyen 0,77 Temizlik Görevlisi Yönetici 0,51 Diğer 2,81 392 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 392 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %30’u “Satış Elemanı(Genel)”, %16’sı “Meslek Uzmanı(Genel)”, %8’i “Hizmetçi”, %7,4’ü “Pazarlamacı”’dır..

1.3.4.Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme Sektörü Şekil 1.7. UNDH Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.7’ye göre ulaştırma-nakliye-depolama-haberleşme sektörüne ait işyerlerinin büyük bir çoğunluğu (%54,3’ü) 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %31,4 oranıyla 10 ile 49 personel çalıştıran işyerleri ve %14,3 ile 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri izlemektedir.

1.3.4.Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme Sektörü ► Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme sektöründe , erkekler (%87,2) kadınlara göre daha fazla ve daha çok 50 ve üstü (%72,8) personel çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadırlar. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla lise ve dengi mezunları (%48,9) yer alırken, en az okur-yazar (%0,5) olanlar bulunmaktadır. ► Evliler (%82,3) bekarlara göre daha fazladır. ► Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken ( %24,4 ), 5 yıldan fazla çalışanların sayısı en fazladır ( %47,4 ). ► O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken ( %27,2), 5 yıldan fazla çalışanların sayısı en fazladır (%49,6). ► Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo5’de verilmektedir.

1.3.4.Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme Sektörü Tablo5. Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Meslek Adları Yüzde 1 Beden İşçisi(Genel) 0,76 2 Bilgisayar Operatörü 1,52 8 21 Büro İşçisi 15,91 3 Büro Memuru 2,27 5 20 Hizmetçi 15,15 Kalfa Meslek Uzmanı 6,06 4 Pazarlamacı 3,03 Satış Elemanı(Genel) Şoför(Servis Aracı) Şoför(Yolcu) 10 26 Şoför(Yük Taşıma) 19,70

1.3.4.Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme Sektörü Tablo5.Devam. Ulaştırma-Nakliye-Depolama-Haberleşme Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Meslek Adları Yüzde 1 2 Temizlikçi 1,52 Veri Giriş Kontrol İşletmeni Yönetici Diğer 132 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 132 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %20’si “Şoför(Yük Taşıma)”, %16’sı “Büro İşçisi”, %15’i “Hizmetçi” ve %15’i “Kalfa”’dır.

1.3.5.Mali Aracı Kuruluşlar Sektörü Şekil 1.8. MAK Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.8’e göre, mali ve aracı kuruluşlar sektörüne ait işyerlerinin büyük bir çoğunluğu (%72,2’si) 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %27,8 oranıyla 10 ile 49 personel çalıştıran işyerleri izlemektedir.

1.3.5.Mali Aracı Kuruluşlar Sektörü ► Mali Aracı Kuruluşlar sektöründe, erkekler (%80,9) kadınlara göre daha fazla ve 10-49 personel çalışan işyerlerinde bulunmaktadırlar. ► 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri bulunmamaktadır. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla lise ve dengi mezunları (%47,3) yer alırken, en az okur-yazar (%0,9) olanlar bulunmaktadır. ► Evliler (%72,3) bekarlara göre daha fazladır. ► Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken ( %14,5 ), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır ( %69,1 ). ► O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken ( %12), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır ( %56,5). ► Mali Aracı Kuruluşlar sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo6’da verilmektedir.

1.3.5.Mali Aracı Kuruluşlar Sektörü Tablo6. Mali Aracı Kuruluşlar İşyeri Sayısı Eleman Sayısı Meslek Adları Yüzde 3 4 Bankacılık Meslek Elemanı 20 1 Büro İşçisi(Genel) 5 2 Büro Memuru 10 Hizmetçi Meslek Uzmanları 7 Muhasebeci 35 Satış Elemanı Teknisyen 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 20 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %35’i “Muhasebeci”, %20’si, “Bankacılık Meslek Elemanı”, %10’u “Büro Memuru”, %10’u “Meslek Uzmanları”’, %10’u “Satış Elemanı”’dır.

1.3.6.Eğitim Sektörü Şekil 1.9. Eğitim Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.9’a göre, eğitim sektörüne ait işyerlerinin %23’ü 1 ile 9 arasında personel çalıştıran, %51’i 10 ile 49 arasında personel çalıştıran ve %26’sı 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri olmuştur. Eğitim sektörü ile diğer sektörlerden arasındaki fark diğer sektörlerde 1 ile 9 arasında personel çalıştıran işyerlerinin yüzdesi en büyük iken eğitim sektöründe bu yüzde en küçük olmuştur.

1.3.6.Eğitim Sektörü ► Eğitim sektöründe, erkekler (%61,2) kadınlara göre daha fazla ve daha çok 50 ve üstü (%73,7) personel çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadırlar. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla lisans mezunları (%87,2) yer alırken, en az ilköğretim (%1) olanlar bulunmaktadır. ► 50 ve üstü personel çalıştıran işyerlerinde bekarlar(%52,4) evlilere göre daha fazladır. ► Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 5 yıldan fazla çalışanlar en az iken ( %14,2 ), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı ( %41,4) ile 1 yıldan az çalıştıran işyeri sayısı (%44,3) birbirlerine yakın bulunmuştur. ► O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 5 yıldan fazla çalışanlar en az iken ( %15,3), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır ( %47,8). ► Eğitim sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo7’de verilmektedir.

1.3.6.Eğitim Sektörü Tablo7.Eğitim Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Meslek Adları Yüzde 2 15 Bilgisayar Operatörü 2,74 55 Büro İşçisi(Genel) 10,05 5 25 Büro Memuru(Genel) 4,57 1 10 Garson 1,83 99 Güvenlik Görevlisi 18,10 7 77 Hizmetçi 14,08 Meslek Uzmanları 0,18 6 46 Öğretmen 8,41 Şoför(Servis Arabaları) 3 44 Temizlik Görevlisi 8,04 150 Tıp ile İlgili Personel 27,42 22 Yönetici 4,02 Diğer 0,37 547 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 547 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %27’si “Tıp ile İlgili Personel”, %18’si “Güvenlik Görevlisi”, %14’ü “Hizmetçi”, %10’u “Büro İşçisi’, %8’i “Öğretmen’dir.

1.3.7.Hizmet Sektörü Şekil 1.10. Hizmet Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir) Şekil 1.10’a göre, hizmet sektörüne ait işyerlerinin büyük bir çoğunluğu (%70,9’u) 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %14,5 oranıyla 10 ile 49 personel çalıştıran ve 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri izlemektedir.

1.3.7.Hizmet Sektörü ► Hizmet sektöründe, erkekler (%87,5) kadınlara göre daha fazla ve daha çok 50 ve üstü (%79,3) personel çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadırlar. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla lise ve dengi mezunları (%36,5) yer alırken, en az yüksek lisans mezunları (%0,5) bulunmaktadır. ► Evliler (%86,1) bekarlara göre daha fazladır. ► Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 ile 5 yıl arasında çalışanlar en az iken ( %10,5 ), 5 yıldan fazla çalışanların sayısı en fazladır ( %74,2 ). ► O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 ile 5 yıl arasında çalışanlar en az iken ( %10,2), 5 yıldan fazla çalışanların sayısı en fazladır ( %74,6). ► Hizmet sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo8’de verilmektedir.

1.3.7.Hizmet Sektörü Tablo8.Hizmet Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Meslek Adları Yüzde 2 21 Beden İşçisi(Genel) 11,93 4 15 Bilgisayar Operatörü 8,52 6 12 Büro İşçisi(Genel) 6,82 5 Büro Memuru(Genel) 2,84 1 Garson 2,27 19 29 Hizmetçi 16,48 7 14 Meslek Uzmanları(Genel) 7,95 Satış Elemanı Teknisyen 3,41 3 60 Temizlik Görevlisi 34,09 Diğer 176 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 176 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %34’ü “Temizlik Görevlisi”, %17’si “Hizmetçi”, %12’si “Beden İşçisi’, %9’u, “Bilgisayar Operatör”dür.

1.3.8.Sağlık-Sosyal Hizmetler Sektörü Şekil 1.11. Sosyal Hizmetler Sektöründeki İşyerlerinin Çalıştırdıkları Personel Sayısına göre Dağılımı (Yazarlar Tarafından Üretilmiştir)   Şekil 1.11’e göre, sağlık ve sosyal hizmetler sektörüne ait işyerlerinin büyük bir çoğunluğu (%42,3’ü) 1 ile 9 arasında personel çalıştıran küçük işletmelerden oluşmaktadır. Bunu %34,6 oranıyla 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleri ve %23,1 ile 10 ile 49 personel çalıştıran işyerler izlemektedir.

1.3.8.Sağlık-Sosyal Hizmetler Sektörü ►Sağlık-Sosyal Hizmetler sektöründe, erkekler (%58,7) ile kadınlar (%41,3) arasında farklılık bulunmamaktadır. En çok 50 ve üstü (%86,4) personel çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadırlar. ► İşyerlerinde çalışanların eğitim durumları birbirinden farklıdır. En fazla lise ve dengi mezunları (%73,9) yer alırken, en az okur-yazar (%0,9) olanlar bulunmaktadır. ► Evliler, bekarlara (62,1) göre daha azdır. ► Personelin o işyerindeki çalışma sürelerinin dağılımları homojen değildir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken ( %8,9 ), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır ( %75,2 ). ► O işyerindeki hayatları boyunca toplam çalışma sürelerinin dağılımlarının yine homojen olmadığı görülmektedir. 1 yıldan az çalışanlar en az iken ( %8,2), 1 ile 5 yıl arasında çalışanların sayısı en fazladır ( %69,8). ► Sağlık-Sosyal Hizmetler sektöründe 2011 yılında önerilen meslek adlarına göre eleman ihtiyacı Tablo9’da verilmektedir.

1.3.8.Sağlık-Sosyal Hizmetler Sektörü Tablo9.Sağlık-Sosyal Hizmetler Sektörü İşyeri Sayısı Eleman İhtiyacı Meslek Adları Yüzde 2 7 Bilgisayar Operatörü 2,88 1 Büro İşçisi(Genel) 0,82 4 Büro Memuru(Genel) 1,65 Eczane Çalışanı 0,41 Garson(Servis Elemanı) Güvenlik Görevlisi 5 29 Hizmetçi 11,93 6 Kalfa 2,47 33 Meslek Uzmanları(Genel) 13,58 3 Muhasebeciler 1,23 14 Teknisyen 5,76 Temizlik Görevlisi 137 Tıp ile ilgili Personel 56,38 243 100 Bu sektörde örneklemde işyerleri 243 kişilik bir istihdam arzında bulunmuşlardır. Bunlardan %56’sı “Tıp ile İlgili Personel”, %14’ü “Meslek Uzmanları(Genel)”, %12’si “Hizmetçi”’dir.

2.4. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Meslek Grupları ► Batman’da seçilen örneklemde bulunan işyerlerine “2011 yılında kendi işyerlerinde ihtiyaç duyabilecekleri meslek grupları ve eleman sayılarını “ sorulmuştur. ► Bu sayılar “Örnekleme Kuramı”’nda yer alan istatistiksel yöntemler kullanılarak Batman için genellenerek tahminler yapılmıştır. ► Meslek gruplarına göre tahminler ve yüzdeleri Tablo 10’da verilmektedir.  

2.4. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Meslek Grupları Tablo 10. 2011 Yılında Meslek Gruplarına göre İhtiyaç Duyulan Tahmini Personel Sayı ve Yüzdeleri Meslek Grupları Toplam Yüzde Büro 1205 14,1 Hizmet 2442 28,5 Yönetici 180 2,1 Nitelik Gerektirmeyen 1474 17,2 Tarım 151 1,8 Sanatkar 145 1,7 Tesis-Makine Operatörü 177 Profesyonel Meslek Grubu 1832 21,4 Yardımcı Profesyonel Meslek Grubu 434 5,1 Diğer 518 6,1 8559 100 Batman ilinde 2011 yılında en çok ihtiyaç duyulan meslek grubu %29 ile Hizmet, %21 ile Profesyonel Meslek Grubu, %17 ile Nitelik Gerektirmeyen Meslekler ve %14 ile Büro olmaktadır. Verilmeyen meslek gruplar için yüzdeler %6 ile %2 arasında değişmektedir (Tablo10).

2.4. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Meslek Grupları Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması - ISCO 88’e göre değerlendirmeler aşağıdadır: ► Hizmet Grubu, kişisel hizmet; satış hizmetleri; kişisel bakım hizmetleri; koruma hizmetleri veren elemanlar olarak tanımlanmıştır. ► Profesyonel Meslek Grubu, bilim ve mühendislik; sağlık; eğitim; iş ve idare; bilgi ve iletişim teknolojileri; hukuk, sosyal bilimler ve kültür ile ilgili olan meslek mensupları olarak tanımlanmıştır. ► Nitelik Gerektirmeyen Meslekler Gurubu, temizlikçiler; tarım, orman ve balıkçılık sektörlerinde nitelik gerektirmeyen; madencilik, inşaat, imalat, ulaştırma sektörlerinde nitelik gerektirmeyen; yiyecek hazırlama yardımcıları; cadde ve sokaklarda satış ve hizmet işlerinde çalışanlar; çöpçüler, atık toplayıcılar ve diğer nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar olarak tanımlanmıştır. ► Büro Grubu ise, genel büro elemanları ile klavye kullanan büro elemanları; müşteri hizmetlerinde çalışanlar; sayısal işlemler yapan ve malzeme kayıtları tutan büro elemanları; diğer büro elemanları olarak tanımlanmaktadır.

2.5. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Meslek Adları ► Batman’da seçilen örneklemde bulunan işyerlerine “2011 yılında kendi işyerlerinde ihtiyaç duyabilecekleri meslek adları ve eleman sayıları “ sorusunun incelenmesi önceki bölümde sektörler bazında verilmişti. Bu bölümde genel olarak Batman ili için verilecektir. ► Bu sayılar “Örnekleme Kuramı”’nda yer alan istatistiksel yöntemler kullanılarak Batman için genellenerek tahminler yapılmıştır. ► Meslek adlarına göre tahminler ve yüzdeleri Tablo 11’de verilmektedir

2.5. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Meslek Adları Tablo 11. 2011 Yılında Meslek Adlarına göre İhtiyaç Duyulan Tahmini Personel Sayı ve Yüzdeleri Meslek Adları Toplam Yüzde Bankacılık Meslek Elemanı 30 0,3 Beden İşçisi (Genel) 741 7,9 Bilgisayar Operatörü 278 3,0 Büro İşçisi (Genel) 632 6,7 Büro Memuru (Genel) 424 4,5 Eczane Çalışanı 9 0,1 Garson (Servis Elemanı) 154 1,6 Güvenlik Görevlisi 241 2,6 Hizmetçi 957 10,2 İşçi (İnşaat) 259 2,8 İşçi (Toprak/ Zemin Tesviye) 28 Kalfa 119 1,3 Konfeksiyon Kontrolörü 10 Meslek Uzmanları (Genel) 1414 15,1

2.5. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Meslek Adları Tablo 11. Devam. 2011 Yılında Meslek Adlarına göre İhtiyaç Duyulan Tahmini Personel Sayı ve Yüzdeleri Meslek Adları Toplam Yüzde Muhasebeciler 247 2,6 Öğretmen 323 3,4 Pazarlamacı 275 2,9 Satış Elemanı (Akaryakıt, Pompacı) 53 0,6 Satış Elemanı (Genel) 764 8,2 Satış Elemanı (Giyim) 135 1,4 Şoför (Servis Arabaları) 160 1,7 Şoför (Yolcu Taşıma) 61 Şoför (Yük Taşıma) 408 4,3 Teknisyenler 254 2,7 Temizlik Görevlisi 697 7,4 Tıp ile İlgili Personel 568 6,0 Veri Giriş Kontrol İşletmeni 13 0,2 Yönetici 144 1,5 9393 100

2.5. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Meslek Adları ► Batman ilinde 2011 yılında en çok ihtiyaç duyulan meslek adları: ► %15 ile Meslek Uzmanları(Genel), ► %10 ile Hizmetçi, ► %8 ile Satış Elemanı, ► %8 ile Beden İşçisi, ► %7 ile Temizlik Görevlisi, ► ► %7 ile Büro İşçisi ve ► %6 Tıp ile ilgili personel olmaktadır. ► Verilmeyen meslek gruplar için yüzdeler %4,5 ile %0,1 arasında değişmektedir (Tablo11).

2.6. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Eğitim(Kurslar) ► İşverenlere kendi işyerinde bazı eğitim (kurs) türlerine ihtiyaç olup olmadığı sorulmuştur. ► Batman’da bulunan işyerlerinde eğitim ihtiyacı önemli bir faktör olarak görülmüştür. İşverenlerin %81’i eğitim kurslarına ihtiyaç olduğunu belirtmişlerdir. ► 2011 yılında çeşitli eğitimlere ihtiyaç duyan işyerlerinin sayı ve yüzdeleri Tablo 12’de verilmektedir

2.6. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Eğitim(Kurslar) Tablo 12. 2011 Yılında Çeşitli Eğitimlere (Kurslara) İhtiyaç Duyan İşyerlerinin Yüzdesi Eğitim Türü İşyerlerinin Yüzdesi Bilgisayar, Web Tasarımı, Programlama 44 Boyama İşleri 6 Terzi, Dikiş İşleri, Stilist vs. 2 Emlakçı 1 Satış Elemanı 28 Kuaför Tesisatçı, Kalıpçı, Kaynakçı 8 Aşçı, Yemek ile ilgili İşler 5 Trikotaj, Dokuma (Kilim, Halı gibi) Mobilya İşleri Tıbbi Sekreter Yönetici Sekreter 17

2.6. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Eğitim(Kurslar) Tablo 12. Devam. 2011 Yılında Çeşitli Eğitimlere (Kurslara) İhtiyaç Duyan İşyerlerinin Yüzdesi Eğitim Türü İşyerlerinin Yüzdesi Bankacılık, Sigortacılık 4 Çocuk Gelişimi 5 Bitki Yetiştirme, Ziraat 3 Beden İşçisi 15 Sağlık İşleri İşletme, Finans, Muhasebe, Büro İşleri 43 Diğer 25 Eğitim İsteyen İşyerleri 81

2.6. Batman İlindeki İşyerlerinin 2011 Yılında İhtiyaç Duyduğu Eğitim(Kurslar) ► Batman ilinde 2011 yılında en çok ihtiyaç duyulan eğitim adları (kurslar) aşağıdadır: ► Bilgisayar, Web Tasarımı ve Programlama (%44) ► İşletme, Finans, Muhasebe ve Büro İşleri (%43) ► Satış Elemanı (%28) ► Yönetici Sekreter (%17) ► Beden İşçisi (%15) ► Tesisatçı, Kalıpçı, Kaynakçı (%8) ► Boyama İşleri (%6) ► Mobilya İşleri (%6) ► Aşçı (%5) ► Tıbbi Sekreter (%5) ► Çocuk Gelişimi (%5) ► Sağlık İşleri (%5) ► Bu oranlar sektörel bazda incelendiğinde de değişmemektedir. Batman işgücü piyasasında nitelikli elemana duyulan ihtiyaç açıkça görülmektedir.

2.7. Sonuçlar ► 2009 yılı İŞKUR kayıtlarına göre Batman ilinde 12417 işsiz bulunmaktadır. ► Saha araştırmasından elde edilen verilere uygulanan analiz sonucunda işverenlerin talebi doğrultusunda yaklaşık 9000 kişi için iş olanağı olduğu tahmin edilmiştir ( Rapor Tablo 50 ve 51). Bunların %37,19’u 1-9 personel çalıştıran; %41,6’sı 10-49 personel çalıştıran; %21,22’si 50 ve üstü personel çalıştıran işyerleridir. ► Bu durumda, ihtiyaç duyulan mesleklere yönelik bir eğitim verilmesi sağlandığında işsizlerin %73’üne iş olanağı bulunabileceği söylenebilir. ► Bu istihdamın sağlanabilmesi için bu raporda ortaya konulan önemli istatistikler doğrultusunda gerekli planlamaların ve organizasyonların yapılması gerekir. Bu planlamalar da istikrarlı, yöreye özel bir istihdam politikasının oluşturulmasıyla olanaklıdır.

2.7. Sonuçlar Saha araştırmasından elde edilen verilere bakıldığında, ► İşyerleri daha çok “Merkez” ilçede bulunmaktadır. ► En fazla %27,2 ile ticaret sektöründe işyerleri bulunmaktadır. ► Örneklemden yapılan genelleme sonucu, Batman İlinde çalışan kişi sayısı 34514 olarak tahmin edilmiştir. ► 50 ve üzerinde işçi çalıştıran büyük işletmelerde çalışan personelin yüzde 30’unun (Rapor Tablo2.4), İmalat sanayii sektöründe ise 50 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde çalışan personelin yüzde100’ünün bir yıldan az çalışıyor olması (Rapor Tablo2.11) incelenmesi gereken bir husustur. ► Bunun nedeni Batman’daki işlerin önemli bir bölümünün mevsimlik olması olabilir. 2010 Ekim SGK verilerine göre bu sayı 10779 dur.Etkisi düşük olmakla birlikte akla gelen diğer bir neden de, işverenin kıdem tazminatı yükünün oluşmasını engellemek için bazı işçilerini bir yıldan az bir süre çalıştırıp işten çıkardıktan sonra yeniden aynı işçileri tekrar işe alıyor olması düşünülebilir.

2.7. Sonuçlar ► Elde edilen verilerden, 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinin çalışanlarına göreli olarak daha yüksek bir istihdam güvencesi verdiği anlaşılmaktadır. ► Batman’da, hem istihdamın kalitesini artırmak hem de çalışanların iş güvencesini yükseltmek için bazı yatırımların, toplam istihdam içinde mevsimlik istihdamın payını azaltacak alanlara yönlendirilmesi yerinde olacaktır. ► Bu alanların ve uygulanacak desteklerin belirlenmesinde Dicle Kalkınma Ajansı önemli bir rol oynayabilir. Bu bakımdan özellikle hangi alanlarda desteklerin uygulanacağı ve istihdam artışının yanı sıra üretim etkinliğinin nasıl artırılabileceği konularına yönelik olarak il genelinde, değişik bölge ve sektörlerin karşılaştırmalı üstünlüğünü ortaya koyabilecek yeni çalışmaların yapılması yararlı görülmektedir.

2.7. Sonuçlar ► Çalışanların mesleklerine bakıldığında en fazla görülen meslekler: Genel Meslek Uzmanları, Öğretmenler, Büro İşçileri (Genel), İnşaat İşçileri, Satış Elemanları, Temizlik Görevlisi, Yönetici, Tıp İle İlgili Personel, Hizmetçi ve Şoför (Yük)’lüktür. ► Meslekler arasında kadınların en fazla çalıştığı meslekler Konfeksiyon Kontrolörü, Tıp ile İlgili Personel, Temizlik Görevlisi, Veri Giriş Kontrol İşletmeni ve Öğretmenliktir. ► Erkeklerin en fazla çalıştığı meslekler Şoför (Yük, Servis, Yolcu Taşıma), Satış Elemanı (Akaryakıt, Pompacı), İşçi (Sondajcılar ve ilgili işler) ve Bilgisayar Operatörlüğü’dür.

2.7. Sonuçlar ► Meslek grupları olarak incelendiğinde İş olanağı en fazla Hizmet (%28,5), Profesyonel Meslekler Grubu (%21,4) ve Büro Meslekleri (%14,1) olarak tespit edilmiştir. ► Meslek adları olarak incelendiğinde ise bu toplam içinde en fazla Meslek Uzmanları(Genel) (%15), Hizmetçi (%10), Satış elemanları (%8), Beden işçileri (%8), Temizlik Görevlileri (%7) ve Büro İşçileri (%7) olduğu görülmektedir.

2.7. Sonuçlar ► Saha araştırması sonucunda, istihdamın daha çok hizmet sektöründe gerçekleştiği, bunun da özellikle kamu kesimi, yerel yönetimler ve bankacılık gibi daha “kurumsal” alanlarda yoğunlaştığı anlaşılmaktadır. ► Bir başka nokta da istihdamın istikrarsız olmasıdır. Bu yüzden geleceğe yönelik yorumlarda dikkatli olunmalıdır. ► Yine de, genel olarak istihdama istikrar kazandırılması (işe giriş çıkış sürelerinin uzatılması gibi) özellikle bölgeye yatırım yapacak “kurumsal” ve büyük ölçekli yatırımcıların özendirilmesi yararlı olabilir. ► Bunun yanında, kamunun (ve özellikle yerel yönetimlerin) istihdam konusunda öncü rol oynamasının sağlanması düşünülebilir. ► Ayrıca, nitelik kazandırıcı eğitimlere yönelmek, istihdam yapısının istikrarı açısından da yararlı olabilir. ► Bölgesel farklılıkları dikkate alabilecek esneklikte tasarlanan makroekonomik politikalar uygulanabilir. Örneğin, bölgesel asgari ücretlerin uygulanması, teşviklerin artırılması, vergilerin indirilmesi, il idare ve yerel yönetimlerinin işbirliğinin oluşturulması sağlanabilir.

2.7. Sonuçlar ► Mevcut araştırmalara dayanarak yapılan çıkarsamalar ve bu çalışmada uygulanmış olan işgücü piyasası araştırması ve analizi işgücü piyasasının izlenmesi için bir araçtır. ► Hem kısa hem de uzun vadede işgücü piyasasının işgücü ihtiyacını değerlendirebilmek için işgücü piyasasındaki taleplere ilişkin sürekli ve güncel bilgi edinmek çok önemlidir. ► Bu tür bilgiler, uzun vadede nitelikli işgücünün işverenlere yönlendirilmesi için temel oluşturur . ► Bu bilgiler sayesinde mevcut çalışanlara ilgili eğitimler verilerek gelecekteki ihtiyaç duyulan işgücünün karşılanması sağlanabilir.

2.7. Sonuçlar ► İşgücüne ilişkin Batman ilinin taleplerinin yansıtılabilmesi ve bu bilgilerin İŞKUR’un desteği ile İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulunun ilin işgücü piyasasına ilişkin konularda doğru karar alabilmesi için kurullara işgücü piyasası hakkında güncel ve güvenilir bilgi sağlanması (ulusal araştırmalara ek olarak), sürekli olarak işgücü piyasası analizinin yapılması ve bilgilerin güncelleştirilmesi önem taşımaktadır. ► Bu nedenle, Batman ili işgücü araştırmalarının belli aralıklarla yapılması gerekecektir. ► Sürekli yapılan bu araştırmalar sayesinde zaman serisi analizleri ile zaman içinde var olan değişikliklere yönelik bölgeye özel istihdam politikalarının oluşturulması olanaklı olacaktır.

Kaynaklar ABGS, 2006, Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu, Fasıl 22. Batman İli İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu, 2009, Faaliyet Raporu. Batman Sanayi ve Ticaret Odası, 2010, Stratejik Gelişim Planı 2010-2012. Çıngı, H., 2009, Örnekleme Kuramı, Üçüncü Baskı, Bizim Büro Basımevi Yayın Dağ. Tic. Ltd. Şti., Ankara Dicle Kalkınma Ajansı, 2010, Ön Bölgesel Gelişme Planı. DPT, 2001, Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Kalkınmada Öncelikli Yörelere Sağlanan Diğer Destekler. DPT, 2003, İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması. DPT, 2006, İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri. DPT, 2006, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). DPT, 2007, Yeni Bölgesel Gelişme Politika ve Uygulamaları.(İngilizce) İŞKUR, 2010, İşgücü Piyasası Araştırması Sonuç Raporu. İŞKUR, 2009, İşgücü Piyasası Araştırması Sonuç Raporu. TÜİK, 2009, Temel İstihdam Göstergeleri. TUİK, 2002, Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı. Yatırım ve İstihdamın Teşviki 5084 ve 5350 Sayılı Kanunlar.

TEŞEKKÜR EDERİM…