Transfüzyon Merkezlerinin Sorumluluk ve Görevleri

TRANSFÜZYON MERKEZLERİ   BÖLÜM-II TRANSFÜZYON MERKEZLERİ İÇİN REHBERLER

KRİTİK STOK SEVİYESİ BELİRLEME Stok yönetim sisteminin amacı “sınırlı bir kaynak” olan kanın en etkin bir şekilde kullanımını sağlamaktır. TM’de düzenli olarak kullanıma hazır kan bileşeni stoğu bulundurulacak Aynı zamanda kan bileşeni imhaları en aza indirilecek Acil durumlarda gerekli olan kan bileşeninin hazır bulundurulması sağlanacaktır

MAKSİMUM CERRAHİ KAN BİLEŞENİ İSTEM ÇİZELGESİ MCKBİÇ, hastane transfüzyon komitesi tarafından oluşturulur ve kan bileşeni talep eden birimlerce uygulanması sağlanır. Tablo-11.1a: Maksimum Cerrahi Kan Bileşeni İstem Çizelgesi (MCKBİÇ) örneği* Girişim İşlem Genel Cerrahi   Kolesistektomi Kan grubu/Antikor tarama Eksploratif laparotomi Karaciğer biyopsisi Meme biyopsisi Hiatus hernisi Çapraz karşılaştırma 2 ünite ES Kolon rezeksiyonu Parsiyel gastrektomi Radikal mastektomi Basit mastektomi Splenektomi Tiroidektomi: Kısmi/Total Çapraz karşılaştırma 2 (+2) ünite ES

Bu düzenlemelerin oluşturulmasında belirleyici faktörler; Kritik Stok seviyesinin sürdürülebilirliği konusunda ilgili BKM ile TM’nin işbirliği yapması esastır. Bu işbirliğinin temelini, kan bileşeni israfını önleyecek ancak TM’nin ihtiyaçlarını karşılayacak önlemlerin alınması oluşturur. Bu nedenle bölgenin lojistik özellikleri de göz önüne alınarak TM ile BKM’nin birlikte kararlaştıracağı sıklıkta kan bileşeni transportu yapılır. Bu düzenlemelerin oluşturulmasında belirleyici faktörler; TM’de miad dolumu nedeni ile imha edilen kan bileşenlerinin oranı BKM’den karşılanamayan, acil ihtiyaç nedeni ile TM’nin gerçekleştirdiği kan bağışı sayısıdır.

Herhangi bir kan bileşeninin transfüzyonu öncesinde, transfüzyon endikasyonları dikkate alınmış ve dokümante edilmiş olmalıdır. Transfüzyon komplikasyonlarının büyük çoğunluğu, örnek alımı ya da transfüzyon sırasında yapılan kimlik tespit hatalarından kaynaklanmaktadır. Bu hataların en aza indirilmesi için hasta kimliğinin doğru tespiti büyük önem taşımaktadır.

Transfüzyon Merkezinde Numune Kabulünde Yapılacak Uygulamalar Numune etiketinin uygunluğu Kan numunesi, kalite koşulları açısından değerlendirilir TM’de kayıt hatalarının önlenebilmesi için TC kimlik numarası kullanılır TM, önceki kayıtlarından hastanın ABO ve RhD grubunu kontrol eder. Hastanın eski kan bileşeni isteklerinde yer alan özel talepler de kontrol edilir.

TM’de Acil Durumlarda Yapılacak Uygulamalar

KAN BİLEŞENLERİNİN DEPOLANMASI Kan bileşenlerinin depolanması, saklanması ve taşınması konularında uyulması gereken genel gereklilikler BÖLÜM-I: BÖLGE KAN MERKEZLERİ İÇİN REHBERLER, Kan Bileşenlerinin Saklanması, Depolanması ve Taşınması bölümüne uygun olarak gerçekleştirilir.

KAN BİLEŞENLERİNİN KLİNİKLERE NAKLİ Kan bileşenleri transfüzyona kadar kan merkezinde saklanır. TM dolabından çıktıktan sonra kullanılmayan kan 30 dakika içinde TM’ne geri dönmüş olmalıdır. Kan bileşenleri, öngörülen maksimum süre ve ortam sıcaklığı sınırlarında belirlenen saklama sıcaklığını muhafaza edecek şekilde valide edilmiş bir sistem ile taşınır.

Kan bileşeni bilgisi, çıkış zamanı ve taşıma özellikleri bütünüyle Dökümante edilmelidir. Geri dönen kan bileşenleri, eğer torbalara giriş yapılmışsa, sürekli olarak veya tamamen onaylanan sıcaklık aralığında tutulmamışsa, sızıntı, anormal renk değişikliği ya da aşırı hemoliz gözleniyorsa tekrar kullanıma sunulmaz.

Transfüzyon merkezi kan bileşenini, valide ve dokümante edilmiş bir süreci takiben, bu sürece uygun olarak düzenlenmiş bir bilgi işletim sistemi kullanarak, yetkin ve görevlendirilmiş kişi tarafından onaylandıktan sonra kullanıma sunar.

Laboratuvar Görevleri Kan grubu tayini Çapraz karşılaştırma Antikor tarama Antikor tiplendirme

Özel Kan Ve Kan Bileşenlerinin Hazırlanması YIKAMA Eritrosit ve trombosit komponentlerini yıkamak için klinik endikasyonlar: Çok sayıda ilerleyici alerjik reaksiyonlar Alıcıda İmmunglobulin A (Ig A)’ya karşı antikor varlığında, Ig A içermeyen hücresel konponentlere ulaşılamadığında

Lökositlerin Uzaklaştırılması Lökosit filtrelerinin eritrosit ve trombosit süspansiyonlarında lökositleri 1 x 106 ‘nın altına indirdiği (lökositlerin %99.9’unun uzaklaştırıldığı) kabul edilir. Lökosit azaltma febril transfüzyon reaksiyonlarını, HLA alloimmünizasyonunu, hücresel kan ürünleri ile CMV transmisyonunu azaltır.

PEDİATRİK KULLANIM İÇİN KOMPONENTLERE BÖLME Eritrosit süspansiyonu, buffy coat uzaklaştırılmış eritrosit süspansiyonu, ek solüsyonlu eritrosit süspansiyonu, buffy coat uzaklaştırılmış ek solüsyonlu eritrosit süspansiyonu, lökosit filtrasyonu yapılmış eritrosit süspansiyonu, lökosit filtrasyonu yapılmış ek solüsyonlu eritrosit süspansiyonu ve taze donmuş plazmanın küçük hacimlere bölünmesiyle elde edilen süspansiyonlardır. Kan ürünlerinin tercihen kapalı sistemler kullanılarak 3-8 ek torbaya bölünmesiyle hazırlanırlar. Oluşturulan ürünlerin hacimleri 25 – 100 mL arasında değişir.

Transfüzyon Merkezi Sorumlusu   Sorumlusu olacağı hizmet biriminin ruhsatlandırılması için gerekli bilgi ve belgeleri temin eder ve başvuruda bulunur. Hizmet biriminin kalite politikası doğrultusunda verimli, kaliteli, uyum ve işbirliği içinde çalışmasını sağlar. Hizmet birimindeki tüm çalışmaların yasal mevzuata, bağlı olduğu kalite standartlarına ve standart işletim prosedürlerine uygun olarak yürütülmesini sağlar ve çalışmaları belirtilen çerçevede denetler. Hizmet biriminde yürütülen tüm faaliyetlerle ilgili gerekli koordinasyonu sağlar. Hizmet biriminin ihtiyaçlarını tespit eder ve giderilmesini sağlar. Personel eğitimine yönelik gerekli çalışmaları yapar. Personelin sicil, disiplin işleri ve özlük haklarını bağlı olduğu personel ve disiplin yönetmeliği hükümlerine göre izler ve yerine getirilmesini sağlar. Mevzuat ve bilimsel gelişmeleri izler, yeni bilgi ve teknikleri çalışmalara yansıtarak kurumun geliştirilmesi ve hizmet kalitesinin artırılmasını sağlar. Personelin iş programlarını oluşturarak işlerin aksamadan yürütülmesini sağlar. Personelin nöbet çizelgelerinin hazırlanmasını ve görev dağılımını organize eder. Bölge Kan Merkezi ile koordinasyonu sağlar. Hizmet verdiği sağlık kuruluşunun transfüzyon komitesinin doğal üyesi olup, bu komitede multidisipliner çalışma ve sorunların giderilmesine yönelik koordinasyon, bilgilendirme ve planlama faaliyetlerinde bulunur. Hemovijilans kapsamındaki görev ve sorumluluklarını yerine getirir.

Hastane Transfüzyon Komitesi Hastane transfüzyon komitelerinin kurulması yasal zorunluluktur. Komitelerin sorumlulukları; transfüzyon uygulamalarını gözden geçirmek, istenmeyen olumsuz transfüzyon olaylarını değerlendirmek, tesisin kan bileşenleri sağladığı tüm noktalarda yeterli kan tedarik edilip edilmediğini takip etmektir. Bu yapının daimi profesyonel bir komite olması ve üyelerinin mevzuata göre seçilmesi gerekmektedir

Yapısı Transfüzyon merkezi sorumlusunun, transfüzyon komitesi üyesi olması gerekmektedir. Bu komitede, transfüzyon sürecinde yer alan hizmet birimleri/departman temsilcilerinin olması önerilir. Örneğin: cerrah, anestezi uzmanı, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı ve neonatolog (varsa), pediatrik hematoloji-onkoloji uzmanı (varsa), laboratuvar yöneticisi, iç hastalıkları uzmanı, hematolog (varsa), kadın doğum uzmanı, acil tıp hekimi, yoğun bakım uzmanı (varsa), hemşire, hastane yönetimi temsilcisi, perfüzyonist (varsa).

Transfüzyon komitesi, kurumsal politikanın bir parçası olarak, düzenli olarak yönetime rapor sunmalıdır. Raporlar aşağıdaki bilgileri içermelidir; Toplam transfüzyon sayısı, transfüze edilen bileşen tipi gibi (ancak bunlarla sınırlı olmayan) genel istatistiki bilgi Son kullanım tarihi geçmiş veya imha edilmiş kan bileşeni sayısı Çapraz eşleştirme/transfüzyon oranı Otolog alım sayısı, gerçekleştirildiyse transfüzyon sayısı Ameliyathanede gerçekleştirilen hemodilüsyon prosedürleri; intra-operatif kan kazanım prosedürleri, post-operatif kan kazanım prosedürleri (gerçekleştirilen prosedür sayısı, kullanılan cihaz, teknoloji ve yöntemler de dahil). Reinfüzyon prosedürlerinin sayısı (ör: Radyoizotop etiketli hücre reinfüzyonu gerektiren tanı prosedürleri) ve diğer bağlantılı istenmeyen olaylar. Lokal uygulamalar için kullanılan kan ürünleri sayısı (Örneğin; fibrin yapıştırıcı ve trombosit jel). Transfüzyon hizmetlerine ilişkin hasta politikasında veya prosedürlerinde ciddi bir yenilik veya revizyona gidilmesi Kan, kan bileşenleri veya kan ürünleriyle bulaşan şüpheli enfeksiyon hastalıkları da dahil tüm hastada istenmeyen reaksiyonlar, ciddi reaksiyon detaylarının ve bunların soruşturma sonuçlarının sağlanması KTO tarafından gerçekleştirilen teftiş sonuçları Kan hizmetlerinde istihdam edilen personel değişiklikleri Rehberler ve standartlardaki değişiklikler

Hastane Transfüzyon Komitesi, immünohematolojik inceleme yöntemleri, kan bileşenlerinin kullanımı, çapraz karşılaştırması yapılmış bileşenlerin rezervasyon süreleri vb. hastane transfüzyon süreçlerine ilişkin kılavuz ve talimatların hazırlanmasını ve/veya güncellenmesini sağlamalıdır.

Komitenin, intraoperatif ve postoperatif bakım prosedürleri de dahil transfüzyonla ilgili tüm hizmetlerin transfüzyon uygunluğunun, kan bileşenleri ve türevlerinin verildiği tüm transfüzyonların gözden geçirilmesi için etkin bir inceleme planı sağlaması gerekir.

İKİNCİ BÖLÜM

Reform Stratejisi: Portekiz deneyimlerinden öğrenilenler

Hastanelerde - 20´ler Transfüzyon, 20’li yılların başında hastanelerde başlamıştır. Tüm hastaneler kanın toplanması ve test edilmesinden sorumluydu. Replasman donörlerin yüzdesi yüksekti.

Ulusal Kan Kurumu – 1958 “ …kan faaliyetlerini koordine etmek, bu faaliyetlere rehberlik edip denetlemek için …” “ …gönüllü kan bağışını teşvik etmek..” Düzenleyici

Transfüzyon Tıbbı Uzmanlığı- 1981 Öncesinde hematoloji/hemo-terapi vardı 60 aylık müfredat sonrası Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulunun R(85)5 Önerilerinin izlenmesi

Portekiz Avrupa Topluluğu Üyesi - 1986 120 hastane kanın toplanması ve test edilmesinde sorumluydu. Bazıları tam kan kullanıyordu. Kan bileşenlerinin kalite kontrolüne başlandı. Gerçek bir kan politikasına ihtiyaç vardı!

Portekiz Kan Kurumu – 1989-90 Kan bağışından hastaya verilmesine, kan bağışının teşvik edilmesinden öz yeterliliğe tüm faaliyetlerin ulusal düzeyde planlanması, koordinasyonu ve denetimi 3 Bölge Kan Merkezi kurulmuştur.

120 Hastane kanın toplanması, işlenmesi ve test edilmesinden sorumlu = 190 100 bağış Kan bağışı için ilk ve orta dereceli okullarda eğitim Kanın toplanması donör derneklerine bağlı gerçekleşmekte Küçük hastanelerin kapatılıp kan toplanmasının daha kapsamlı düşünülmesi

Avrupa Topluluğu’nun 13 Aralık 1993 tarihli öz yeterlilik konusundaki KONSEY SONUÇLARI (94/C 15/03) AVRUPA TOPLULUĞUNDA KAN ÜRÜNLERİ ÖZ YETERLİLİĞİ VE GÜVENLİĞİ İÇİN AVRUPA PARLAMENTOSU KARARNAMESİNİN DİKKATE ALINMASI Avrupa konseyi çalışmalarının dikkate alınması Topluluk, Komisyonun öz yeterlilik konusundaki çabalarını TAKDİR EDER; Bu çalışmalarla ortaya çıkan önerileri KABUL EDER; Üye Devletler ve Toplulukta, Kan ve türevlerinde öz yeterliliğinin üye devletler arası işbirliği ve karşılıksız gönüllü kan bağışı ilkesine göre sağlanması gerekliliğini BİR KEZ DAHA DOĞRULAR

KONSEY ÖNERİSİ 29 Haziran1998 Avrupa Topluluğu’nda kan ve plazma donörlerinin uygunluğu ve bağışlanan kanın taramasına ilişkin Avrupa’da kalite ve güvenlik adına ortak önlemlerin uygulanmaya başlanması

Transfüzyon 2000 3 Bölge Kan Merkezi 90 Devlet Hastanesi Özel Hastaneler Toplam 83 500 ünite kan Toplam 211 300 ünite kan Kan alımı yok

Transfüzyon 2010 3 Bölge Kan Merkezi Özel Hastaneler 4+5 Devlet Hastanesi & bağış merkezi Toplam 251 000 ünite Kan alımı yok Toplam 168 000 ünite

Portekiz Kan ve Transplantasyon Kurumu Farklı faaliyetlerde bulunan 3 kan ve transplantasyon merkezi : Hepsi kan bileşen alımı ve dağıtımı yapıyor Yalnızca birinde testler gerçekleştiriliyor Yalnızca birisinin immün-hematoloji referans laboratuvarı var Yalnızca ikisinde kan işleniyor Hastanelerdeki birçok bağış noktası önceki tesisleri, ekipmanı ve uzmanları kullanıyor ve de kan ve transplantasyon merkezine bağlılar.

Peki ne değişti? Önceden Şimdi 120 Hastane toplama ve test gerçekleştiriyordu. Ulusal Kan Kurumu düzenleyiciydi. Toplam kan miktarı 18/1000 kişide Deniz aşırı 4 hastane ve 5 merkez hastanede tüm faaliyetler gerçekleştiriliyor. Portekiz Kan Kurumu 3 bölge kan merkeziyle kan faaliyetlerinin düzenleyicisi ve koordinatörü rolünde. Aynı zamanda bağış faaliyetlerinin teşvik edilmesinden sorumlu Toplam kan miktarı 40/1000 kişide

Neler öğrendik? Zorluklar Eski alışkanlıklarımızı bırakırken yaşadığımız zorluklar (kan hizmetleri ve kullanıcı hizmetlerinde). Hataları bildirirken dava açılması ihtimalini düşünerek çekinmek. Tüm faaliyetleri belgelemek için valide edip yazmak Zorluklar

Neler öğrendik? Avantajlar İş akışı düzenli İhtiyaçlar daha iyi bilinmekte Kan bileşenleri hastane/bölge ihtiyaçlarına göre düzenli bir şekilde dağıtılmakta Aynı faaliyetlerin daha az insan gücüyle, daha kaliteli gerçekleştirilmesi Tıbbi cihaz alımlarının daha ucuz olması Kalite daha az para ve iş gücüyle uygulanmakta ve işe yaramaktadır.

Neler öğrendik? Avantajlar Bağış kampanyaları ve donör dernekleriyle faaliyetler başarıyla gerçekleştirilmiştir. Temel hatalar bilinmekte, düzeltici ve önleyici önlemler yerel ve ulusal düzeyde uygulanmaktadır. Tüm profesyoneller düzenli eğitim faaliyetleriyle güncel tutulmaktadır. Başarıya ulaşmak için birlikte, bir ekip olarak çalışmamız gerektiğini öğrendik.

Teşekkürler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Reform Stratejisi: Portekiz deneyimlerinden öğrenilenler

Hastanelerde - 20´ler Transfüzyon, 20’li yılların başında hastanelerde başlamıştır. Tüm hastaneler kanın toplanması ve test edilmesinden sorumluydu. Replasman donörlerin yüzdesi yüksekti.

Ulusal Kan Kurumu – 1958 “ …kan faaliyetlerini koordine etmek, bu faaliyetlere rehberlik edip denetlemek için …” “ …gönüllü kan bağışını teşvik etmek..” Düzenleyici

Transfüzyon Tıbbı Uzmanlığı- 1981 Öncesinde hematoloji/hemo-terapi vardı 60 aylık müfredat sonrası Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulunun R(85)5 Önerilerinin izlenmesi

Portekiz Avrupa Topluluğu Üyesi - 1986 120 hastane kanın toplanması ve test edilmesinde sorumluydu. Bazıları tam kan kullanıyordu. Kan bileşenlerinin kalite kontrolüne başlandı. Gerçek bir kan politikasına ihtiyaç vardı!

Portekiz Kan Kurumu – 1989-90 Kan bağışından hastaya verilmesine, kan bağışının teşvik edilmesinden öz yeterliliğe tüm faaliyetlerin ulusal düzeyde planlanması, koordinasyonu ve denetimi 3 Bölge Kan Merkezi kurulmuştur.

120 Hastane kanın toplanması, işlenmesi ve test edilmesinden sorumlu = 190 100 bağış Kan bağışı için ilk ve orta dereceli okullarda eğitim Kanın toplanması donör derneklerine bağlı gerçekleşmekte Küçük hastanelerin kapatılıp kan toplanmasının daha kapsamlı düşünülmesi

Avrupa Topluluğu’nun 13 Aralık 1993 tarihli öz yeterlilik konusundaki KONSEY SONUÇLARI (94/C 15/03) AVRUPA TOPLULUĞUNDA KAN ÜRÜNLERİ ÖZ YETERLİLİĞİ VE GÜVENLİĞİ İÇİN AVRUPA PARLAMENTOSU KARARNAMESİNİN DİKKATE ALINMASI Avrupa konseyi çalışmalarının dikkate alınması Topluluk, Komisyonun öz yeterlilik konusundaki çabalarını TAKDİR EDER; Bu çalışmalarla ortaya çıkan önerileri KABUL EDER; Üye Devletler ve Toplulukta, Kan ve türevlerinde öz yeterliliğinin üye devletler arası işbirliği ve karşılıksız gönüllü kan bağışı ilkesine göre sağlanması gerekliliğini BİR KEZ DAHA DOĞRULAR

KONSEY ÖNERİSİ 29 Haziran1998 Avrupa Topluluğu’nda kan ve plazma donörlerinin uygunluğu ve bağışlanan kanın taramasına ilişkin Avrupa’da kalite ve güvenlik adına ortak önlemlerin uygulanmaya başlanması

Transfüzyon 2000 3 Bölge Kan Merkezi 90 Devlet Hastanesi Özel Hastaneler Toplam 83 500 ünite kan Toplam 211 300 ünite kan Kan alımı yok

Transfüzyon 2010 3 Bölge Kan Merkezi Özel Hastaneler 4+5 Devlet Hastanesi & bağış merkezi Toplam 251 000 ünite Kan alımı yok Toplam 168 000 ünite

Portekiz Kan ve Transplantasyon Kurumu Farklı faaliyetlerde bulunan 3 kan ve transplantasyon merkezi : Hepsi kan bileşen alımı ve dağıtımı yapıyor Yalnızca birinde testler gerçekleştiriliyor Yalnızca birisinin immün-hematoloji referans laboratuvarı var Yalnızca ikisinde kan işleniyor Hastanelerdeki birçok bağış noktası önceki tesisleri, ekipmanı ve uzmanları kullanıyor ve de kan ve transplantasyon merkezine bağlılar.

Peki ne değişti? Önceden Şimdi 120 Hastane toplama ve test gerçekleştiriyordu. Ulusal Kan Kurumu düzenleyiciydi. Toplam kan miktarı 18/1000 kişide Deniz aşırı 4 hastane ve 5 merkez hastanede tüm faaliyetler gerçekleştiriliyor. Portekiz Kan Kurumu 3 bölge kan merkeziyle kan faaliyetlerinin düzenleyicisi ve koordinatörü rolünde. Aynı zamanda bağış faaliyetlerinin teşvik edilmesinden sorumlu Toplam kan miktarı 40/1000 kişide