BİLGİ OKURYAZARLIĞI EĞİTİM PROGRAMI TASARIMI ÇALIŞTAYI Nevzat Özel Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü nozel@ankara.edu.tr Tolga Çakmak Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tcakmak@hacettepe.edu.tr Bilgi Eksenli Kuram ve Uygulamalar: Sorgulayıcı ve Çözümleyici Yaklaşımlar Sempozyumu, 31 Mayıs - 02 Haziran 2012, Nevşehir.

Taslak Bilgi çağı temel becerileri Yaşam boyu öğrenme Bilgi okuryazarlığı Bilgi Okuryazarlığı Eğitim Programları Bilgi Okuryazarlığı Eğitim Tasarım Platformları Uygulama

BİLGİ ÇAĞI TEMEL BECERİLERİ Doğru ve yeterli bilginin karar vermeye temel oluşturduğunu bilme, Bilgi gereksinimlerini fark etme, Bilgi gereksinimlerine dayalı olarak sorular oluşturma, Olası bilgi kaynaklarını saptama, Başarılı araştırma stratejileri geliştirme, Bilgisayar ve diğer teknolojileri kullanarak bilgi kaynaklarına erişme, Bilgiyi değerlendirme, Uygulamaya geçirmek için bilgiyi düzenleme, Yeni bilgiyi mevcut bilgiyle bütünleştirme, Bilgiyi, eleştirel düşünme ve sorunları çözmede kullanma. (Doyle, 1994, s.3)

YAŞAM BOYU ÖĞRENME Yaşam boyu öğrenme “iyi bir alışkanlık” Günümüzde eğitimin en önemli hedefi: bağımsız bir şekilde yaşam boyu öğrenebilen bireyler yetiştirmek Bu hedefe erişmek için vazgeçilmez olan araç: bilgi okuryazarlığı Bilgi okuryazarlığı “öğrenilebilen bir dizi beceri” Akkoyunlu, 2008

BİLGİ OKURYAZARLIĞI bilgiye ulaşma ve bilgiyi kullanma becerisidir. (AASL & AECT, 1998) bilgi problemlerini çözme becerisidir. (ALA, 2000) bilgi gereksinimini tanımlama, gereksinim duyulan bilgiyi bulma, değerlendirme, etkin şekilde kullanma ve iletme becerisidir. (Kurbanoğlu, 2006)

BİLGİ OKURYAZARLIĞI Bob Berkowitz ve Mike Eisenberg - 1990 Big 6- Büyük Altılı (Bilişsel Altılı) Ortaya çıkan sorunun nasıl çözümlenmesi gerektiği konusunda yol gösteren ve stratejileri ortaya koyan model. Bilgi gereksiniminin (problem) tanımlanması Bilgi arama Bilgiyi bulma Bilgiyi kullanma Sentez yapma Değerlendirme (Eisenberg ve Berkowitz, 1992; Eisenberg ve Berkowitz, 1996)

BİLGİ OKURYAZARLIĞI EĞİTİM PROGRAMLARI TASARIMI Program değişik disiplinleri desteklemelidir. Program yüz-yüze eğitim, uzaktan eğitim, web-tabanlı eğitim, video konferans vb. tüm dağıtım modüllerini desteklemelidir. Program farklı eğitim-öğretim tarzlarının farkında olmalı ve uygun seçenekler sunmalıdır. Program değişik şartlar ve çevrede uygulanabilir olmalıdır. Kütüphaneci ve akademisyenlerin ortaklığı teşvik edilmeli ve rolleri belirlenmelidir. Kütüphaneler programın geliştirilmesi, yürütülmesi ve değerlendirilmesi aşamalarını izlemelidirler.

BİLGİ OKURYAZARLIĞI EĞİTİM PROGRAMLARI TASARIMI Bilgi kaynakları (kitaplar, dergiler, ansiklopediler, CD- ROM, veri tabanları, internet) Erişim araçları (kataloglar, indeksler, bibliyografyalar veritabanları, arama motorları) Arama stratejileri (Boole, anahtar sözcük, veri tabanı vb. kaynak seçme) Bilgi merkezleri (Dijital kütüphaneler, üniversite kütüphaneleri, halk kütüphaneleri vb. kütüphanelerin türleri, özellikleri, düzenleri, hizmetleri) Bilginin düzenlenmesi (sınıflama, indeksleme)

BİLGİ OKURYAZARLIĞI EĞİTİM PROGRAMLARI TASARIMI Bilgi kaynaklarının değerlendirilmesi Bilginin kullanımı (ayıklama, sınıflama, karşılaştırma) Bilginin değerlendirilmesi (analiz, sentez, sonuca ulaşma) Bilginin iletilmesi (sözlü, yazılı, web ortamında) Kaynak gösterme (kaynakça hazırlama, gönderme, alıntı) Telif hakları, entelektüel mülkiyet (Williams ve Coles, 2003; Ercegovac ve Yamasaki, 2003; Kurbanoğlu, 2006)

BİLGİ OKURYAZARLIĞI EĞİTİM PROGRAMI- PLATFORMLAR Gelişen teknoloji olanakları Tek formatta bilgi aktarımının yetersizliği Web tabanlı eğitim ortamı ve etkileşim ortamı gereksinimi Yeni web kaynaklarıyla entegrasyon Bu ortamın yönetimi/denetimi

ÇÖZÜM: EĞİTİM YÖNETİM SİSTEMLERİ

BÜTÜNLEŞTİRME-SANAL TURLAR

Bütünleştirme – Sanal Sınıflar

Uygulama Grupların oluşturulması (4-5 kişilik) Konu: Bilgi Okuryazarlığı Eğitim Programı Tasarlama Yöntem: Beyin Fırtınası Süre: 10’ Grup temsilcileri

BEYİN FIRTINASI Eleştiri Yasaktır! Atış Serbesttir! Hep Daha Fazlası! Sentez ve İyileştirme!

BİLGİ OKURYAZARLIĞI EĞİTİM PROGRAMI TASARIMI ÇALIŞTAYI Nevzat Özel Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü nozel@ankara.edu.tr Tolga Çakmak Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tcakmak@hacettepe.edu.tr Bilgi Eksenli Kuram ve Uygulamalar: Sorgulayıcı ve Çözümleyici Yaklaşımlar Sempozyumu, 31 Mayıs - 02 Haziran 2012, Nevşehir.