PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ Yrd. Doç. Dr. Betül DEMİRDÖĞEN BİLİMİN DOĞASI ve BİLİM TARİHİ 16.02.2015

PROBLEM Bir alan uzmanı (fizik, kimya veya biyolojici) ile bir alan öğretmenini (fizik, kimya veya biyoloji öğretmeni) birbirinden ayıran özellikler nelerdir? Alan uzmanı sahip olduğu bilgiyi ne amaçla kullanır? Alan öğretmeni sahip olduğu bilgiyi ne amaçla kullanır? Alan öğretmeninin sahip olduğu halde alan uzmanının sahip olmadığı bilgi ve beceriler nelerdir?

ALAN ÖĞRETMENİ İÇİN ÖNEMLİ OLAN SORULAR Öğrencilerin maddenin tanecikli yapı modelini anlamlı bir şekilde öğrenebilmesi için ne yapmalıyım? Bu konuda bana yardımcı olacak mevcut materyaller nelerdir? Öğrencilerimin zihninde bu konu ile ilgili var olan bilgiler nelerdir? Öğrencilerin bu konu ile ilgili öğrenirken yaşayacakları zorluklar neler olabilir? Öğrencilerin öğrenip öğrenmediklerini nasıl ölçebilir ve değerlendirebilirim?

PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ Bir alan uzmanını (örneğin bir kimyacıyı) alan öğretmeninden (örneğin kimya öğretmeni) ayıran bilgi olarak tanımlanmaktadır (NRC, 1996). Konu alanı bilgisinden öte öğretmek amacıyla yeniden düzenlenmiş konu alanı bilgisi olarak görülebilir. Pedagojik alan bilgisi öğretmenlere özgü olan ve öğrencilerin öğrenmelerini sağlamak üzere öğretmenler tarafından geliştirilen bir bilgi türüdür (Shulman, 1986)

PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ Pedagojik Bilgi Alan Bilgisi Pedagojik Alan Bilgisi etkiler etkiler etkiler Öğretim Ortamları Bilgisi

PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ konu alan bilgisi ile pedagojik bilginin özel bir karışımı olup, herhangi bir konunun anlaşılmasını sağlamak amacıyla, kavramları en iyi şekilde temsil eden analojilerin, örneklerin, açıklamaların, sunumların ve gösteri yöntemlerinin kullanılmasını sağlayan bilgi türü olarak tanımlanmaktadır. Pedagojik alan bilgisi konu alanına özgü bir bilgidir başka bir deyişle öğretmenlerin farklı konularda sahip oldukları pedagojik alan bilgilerinin doğası birbirinden farklıdır.

Pedagojik Alan Bilgisi içerir Fen Öğretimi Amaçları etkiler etkiler etkiler Öğretim Programları Bilgisi Değerlendirme Bilgisi etkiler Öğrencilerin fen ile ilgili anlayışları bilgisi Öğretim Stratejileri Bilgisi Magnusson, Krajcik, & Borko, 1999

FEN ÖĞRETİMİ AMAÇLARI BİLGİSİ Belirli bir öğrenim seviyesinde fen öğretimi ile ulaşılmak istenen amaç nedir? 6. sınıftaki öğrencilerime fen öğreterek ulaşmak istediğim amaç nedir? Öğrencilerimin yaptığım öğretim sonucunda sahip olmasını istediğim bilgi, beceri ve kazanımlar nelerdir?

FEN ÖĞRETİMİ AMAÇLARI BİLGİSİ Öğretimin Amacı Öğretim Yöntemi Bilgi aktarmak Temel fen kavramlarını aktarmak Düz anlatım Süreç Bilimsel süreç becerilerini geliştirmek Bilimsel süreç becerilerini destekleyen sorgulayıcı-araştırma Kavramsal Değişim Öğrencilerin yanlış kavramalarını gidermek

FEN ÖĞRETİMİ AMAÇLARI BİLGİSİ Literatürde yer alan amaçlar Günlük hayat Bilimin doğasını anlama Bilim okuryazarlığı Bilimsel süreç becerileri Temel fen kavramlarını doğru bir şekilde öğrenme Bir üst öğrenim düzeyi için hazırlık

ÖĞRETİM PROGRAMLARI BİLGİSİ İki alt bileşeni vardır; Öğretim programında yer alan kazanımlar bilgisi Fen programındaki kazanımlar nelerdir? Maddenin yapısı ilgili kazanımlar nelerdir? Bir önceki ve bir sonraki yıllarda aynı konu alanındaki kazanımlar nelerdir? Maddenin yapısı ile ilgili öğrenciler 4. ve 5. sınıfta ne öğrendiler ve 7. sınıfta neler öğrenmeleri bekleniyor? Öğretim programları bilgisi Hedeflenen konuyu öğretmeye yönelik olarak hazırlanmış özel öğretim programları ve materyaller nelerdir?

ÖĞRENCİLERİN FEN İLE İLGİLİ ANLAYIŞLARI BİLGİSİ Üç alt bileşeni vardır; Öğrencilerin belirli kavramları öğrenmeleri için sahip olması gereken ön bilgi ve beceriler nelerdir?, Öğrencileri daha iyi öğrendikleri farklı öğrenme türleri/yaklaşımları nelerdir? Örneğin bir öğretmen farklı katıların çözünürlüğünün sıcaklıkla nasıl değiştiğini öğrencilere öğretmek için farklı sıcaklıklardaki çözünürlük değerlerini öğrencilerin ölçmesini, elde ettikleri verileri yorumlamasını, ve grafik çizmesini gerektiren bir yöntem kullanıyorsa öğrencilerin veri toplama, ölçüm yapma, grafik çizme ve çıkarım yapma gibi becerilere sahip olması gerektiğini bilmelidir.

ÖĞRENCİLERİN FEN İLE İLGİLİ ANLAYIŞLARI BİLGİSİ Öğrencilerin öğrenmekte zorluk yaşadıkları kavramlar Soyut kavramlar, öğrencilerin daha önce bu konu ile ilgili öğrenme deneyiminin olmaması Öğrencilerin öğretilen kavramlar ile ilgili sahip olabilecekleri yanlış kavramlar Tanecikler arasındaki boşluklarda hava vardır.

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ BİLGİSİ İki alt bileşeni vardır; Feni öğretmek için kullanılan stratejiler Fendeki belirli kavramları öğretmek için kullanılan stratejiler Gösterimler Analojiler, çizimler, modeller Aktiviteler

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ BİLGİSİ Genel olarak feni öğretmek için kullanılan öğretim stratejileri nelerdir? (Bu stratejileri tanımlayabilmesi ve basamakları ile birlikte uygulayabilmeli) Öğrenme Döngüsü 5E Kavramsal Değişim Probleme Dayalı Öğrenme Proje Tabanlı Öğrenme Sorgulayıcı-araştırma

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ BİLGİSİ Özel olarak fendeki belirli konuları öğretmek için kullanılan öğretim stratejileri nelerdir? Belirli bir kavramı öğretirken kullanılabilecek gösterimler nelerdir? Bu farklı gösterimlerin avantajları ve dezavantajları nelerdir? Gösterimler Analojiler Modeller Çizimler Aktiviteler Gösteri deneyleri Deneyler Simulasyonlar Araştırma-imceleme çalışmaları

DEĞERLENDİRME BİLGİSİ İki alt bileşeni vardır; Fen öğretimi sürecinde değerlendirilmesi gereken kazanımlar nelerdir? Fen kavramları Bilimsel süreç becerileri, Bilimin Doğası Bu kazanımlar nasıl değerlendirilir? Açık-uçlu sorular Çoktan seçmeli testler Kavram haritası Kavram karikatürü

Değerlendirme Bilgisi Fen Öğretimi Amaçları Öğretim Programları Öğrenci Anlayışları Öğretim Stratejileri Değerlendirme Bilgisi

TEŞEKKÜRLER…