Politikalardan Süreç Tasarımına: Yeni Bölgesel Politikalar ve Yönetişim Modelleri Ayda Eraydın Regional Development and Governance Symposium October 25-26, 2007 – İzmir

I. Neden kalkınma-yönetişim ilişkisini tartışıyoruz? Bölgesel gelişme paradigmalarındaki değişim Devletin değişen rolü, düzenlemeler/kurallardaki ve bunların gerçekleştirildiği ölçeklerdeki değişim (deregulation and rescaling) Paradigmalarda belirlenen konularda politika geliştirilmesinde yeni bir karar verme yöntemi ve süreç gereksinimi

Bölgesel gelişme paradigmalarındaki değişim Kürelleşen ekonomik sisteme uyum sağlamanın gelişmenin değişen koşulları Rekabetçilik Rekabet gücünün yerel kaynaklara ve yerelin özelliklerine göre geliştirilmesi Kalkınmadaki devletin rolünün azalması ile yerel potansiyelin değerlendirilmesinin öne çıkması Yenilikçilik İnsan sermayesi Sosyal sermaye Ağlara dayalı ilişkilerle sağlanan sinerjiler

ve bunların gerçekleştirildiği ölçeklerdeki değişim Devletin değişen rolü, düzenlemeler/kurallardaki ve bunların gerçekleştirildiği ölçeklerdeki değişim (deregulation and rescaling) (Jessop, 1990,1993,1998) Devletin farklı düzeylerde yeniden örgütlenmesi ulusal (denationalisation) Merkezi karar verme sisteminin zayıflaması, devletin eski bazı işlevlerinin kamu kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları ile paylaşılması (destatisation of the political system) Politikaların uluslararasılaşması ve ekonomik politikalarda rekabetçiliğin öne çıkması

Yönetimin değişen yapısı: Yönetimden yönetişime geçiş Ekonomide denetlenilebilen gelişmelerin azalması, artan sınırötesi ilişkiler ve birliktelikler üretim ilişkilerinin küreselleşmesi tüketimin küreselleşmesi Devletin sorumluluklarını sürdürebilmesini sağlayan mali kaynaklarındaki azalma neo-liberal ekonomik politikalar sosyal refah devleti olmanın getirdiği sorumluluklardan kaçış

II. Yeni bir düzenleme ve karar üretme süreci olarak yönetişim nasıl bir karar verme sürecini tanımlıyor?

Farklı dönemlerdeki düzenleme biçimleri “Yönetim”-merkezi otorite “Yönetişim”-parçalı/bölüşülmüş otorite Cografik kapsam devlet Farklı devlet-altı birimler ulusal bölgesel Küresel İşlevsel kapsam Çoklu konu alanları Tekli konu alanları Kaynakların dağılımı merkezi Yayılmış/yaygınlaştırılmış Normlar Emir, denetim ve yeniden dağıtım Kendi kendini yönetim ve piyasa Karar verme sistemi kademeli yatay pazarlığa dayalı Politika uygulamaları Otorite egemen Bağlayıcı Parçalı Kendini bağlayan Gönüllü

Çok düzlemli yönetişim Kalkınma yönetiminin yeniden yapılandırılması Bazı yetki ve sorumlulukların alt düzlemlere aktarımı Farklı ancak birbirine bağımlı eylemlerin yeni bir koordinasyon biçiminin ve kademeli olmayan (Heterarchic) bir yapının kurulması Politika ağlarının oluşturulması

III. Yönetişimde politikalar/kararların oluşturulması ve gerçekleşmesini sağlayacak süreçler nasıl tasarlanmalı? Bu süreçlerin tasarımında öne çıkan ana kavramlar Açıklık (openness) Katılım (participation) Accountability Etkinlik (effectiveness) Benzeşme (coherence) (European Governance: A White Paper, 2001, Commission of the European Communities) *Ortak görüş oluşturma eksenli(concensus oriented) *Yasal yolları izleyen (follows the rule of law) *Karşılık veren (responsive) (United Nations, Economic and Social Commission-Human Settlements)

Yönetişim ile birlikte gelen değişimler Yerel güçlerin karar verme sürecinde yer alması Devlet ile bireyin, devlet ile yarı kamu ve özel birimlerin ilişkilerinin yörede/bölgede yeniden tanımlanması Kurumlar ve birimler arası ilişkilerin etkileşim ve ortaklık ilkelerine göre şekillendirilmesi

IV. Yönetişimin dinamiklerini anlamak: Gündeme gelen yeni karar süreçlerini hangi özelliklerine göre yönetişim olarak tanımlayabiliriz? 1. Karar verme biçimlerini yönlendiren yasal sistem hangi ilkelere göre belirlenmiş? Yetki paylaşımı ne ölçüde içselleştirilebiliyor? Çoğulcu uygulamalara yaklaşım 2. Birey- yönetim/devlet ilişkisi ne ölçüde güçlü ve nasıl şekilleniyor? Katılım(participation) Sosyal bağlantılılık (social connectedness)

3. Yeni yerel örgütlenmeler ve karar süreçlerine katılan yeni aktörler var mı? Bu katılım ne ölçüde kurallarla belirlenmiş? Katılımı sağlayan ortam 4. Sivil toplum örgütleri bireyleri ne ölçüde temsil edebiliyor? Ne ölçüde farklılıkların temsiliyetine izin verilebiliyor? Temsil sorunu 5. Kamu kurumlarının birbirleri ve sivil toplum örgütleri ile oluşturdukları paylaşım/dayanışma ağları var mı ve ne ölçüde önemli? Ağlar içinde yer almak/yer almak istemek Politika ağlarının amacı

6. Farklı aktörler arasındaki ilişkiler ne ölçüde müzakere ve karşılıklı öğrenme süreçlerini içeriyor? İlişkiler bireysel ve kurumsal çıkarlar dışında ortak çıkarların belirlenmesi ve gerçekleştirilmesini sağlayabiliyor mu? Ortak çıkar için uzlaşma Öğrenme 7. Farklı aktörler arasındaki ilişkiler değişim, dönüşüm, yeni koşullara uyum açısından topluma bir katkı sağlıyor mu? İç dinamiklerin harekete geçirilebilmesi

Bu sorular İzmir’de sürdürülmekte olan bir araştırmada yanıt aranan soruları oluşturuyor.

Birey- yönetim/devlet ilişkisi ne ölçüde güçlü ve nasıl şekilleniyor?

Kamu kurumlarınin birbirleri ve sivil toplum örgütleri ile oluşturdukları paylaşım/dayanışma ağları