Modernization of Observation Network DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ DENETİM BİRİMİ

Modernization of Observation Network KAMU İHALE MEVZUATI ve İHALE SÜREÇLERİNİN RİSK ODAKLI ANALİZİ Fatih ATICI Ercan BÜYÜKBAŞ Burhan ORMANOĞLU İç Denetçi İç Denetçi İç Denetçi 12-15 Eylül 2011 Alanya Eğitim Merkezi

Modernization of Observation Network Amaçlar Genel Bir Çerçeve İçinde Kamu İhale Mevzuatı Konusunda Bilgilendirme Yapmak Kamu Alımlarının, Kamu Kaynaklarının Etkin, Etkili ve Ekonomik Kullanımındaki Önemini Vurgulamak Kamu Alımlarının Ana ve Alt Süreçlerine İlişkin Farkındalık Oluşturmak Katılımcıların Bilgi, Görüş ve Tecrübelerinin Paylaşılmasına İmkan Sağlamak Karşılaşılan Temel Problemleri ve Bunların Muhtemel Çözümlerini Tartışmak

Modernization of Observation Network SUNUM PLANI KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU KAVRAMLAR VE TANIMLAR TEMEL İLKELER SÖZLEŞME TÜRLERİ SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER

1. KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU 4735 Sayılı KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU    KABUL TARİHİ: 05.01.2002 RESMİ GAZETE TARİH/SAYI: 22.01.2002/24648 YÜRÜRLÜK TARİHİ: 01.01.2003

1. KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU 4735 Sayılı Kanunda yapılan değişiklikler: 4964 30.07.2003 5680 01.06.2007 5794 30.07.2008 5812 20.11.2008

1. KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU Kanunun Amacı (madde 1) Kanunun amacı, Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usulleri belirlemektir.

Kanunun Kapsamı (madde 2) 1. KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU Kanunun Kapsamı (madde 2) Kanun, Kamu İhale Kanununa tabi kurum ve kuruluşlar tarafından bu Kanun hükümlerine göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsar. 4734 ve 4735 sayılı Kanunların yürürlüğe girmesiyle 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun harcamaya konu işleri düzenleyen hükümleri yürürlükten kalkmıştır.

2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 3) Bu Kanunun uygulanmasında Kamu İhale Kanununda yer alan tanımlar geçerlidir. Kamu ihale sözleşmelerine ilişkin ihtilaflarda Borçlar Kanunu temel kanunlardan biridir. 2886 sayılı Kanunda sözleşmeleri düzenleyen hükümlerin kısıtlı olması nedeniyle Borçlar Kanunu hükümleri uygulanmaktaydı. 4735 sayılı Yasada da hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır (m.36).

3. TEMEL İLKELER (madde 4) 4734 sayılı Kanunun ilkeleri, 4735 sayılı Kanun için de geçerlidir. Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez. Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

3. TEMEL İLKELER (madde 4) Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir.  İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez.  Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur..

4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Anahtar teslimi götürü bedel (Yapım) Götürü bedel (Mal, hizmet) Birim fiyat (Yapım, mal, hizmet) Karma sözleşme (Yapım) Çerçeve anlaşmaya dayalı Münferit sözleşme şeklinde beş sözleşme türü belirlenmiştir.

Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşme 4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşme Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme yapılır.

4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Götürü Bedel Sözleşme Mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme yapılır.

4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Birim Fiyat Sözleşme Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme yapılır.

Yapım İşlerinde Karma Sözleşme 4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Yapım İşlerinde Karma Sözleşme Yapım İşlerinde; niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda karma sözleşme yapılır.

Yapım İşi Sözleşmeleri 4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Yapım İşi Sözleşmeleri Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir.

Yapım İşi Sözleşmeleri 4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Yapım İşi Sözleşmeleri Doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir.

Çerçeve Anlaşmaya Dayalı Münferit Sözleşme 4. SÖZLEŞME TÜRLERİ Çerçeve Anlaşmaya Dayalı Münferit Sözleşme Bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla istekli arasında, Belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve mümkün olan hallerde öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen, Süresi 48 ayı geçmeyen çerçeve anlaşmaya dayalı olarak; Bu kapsamda yapılacak alımlarda idare ile yüklenici arasında münferit sözleşme düzenlenir. Not: süresi kırksekiz ayı geçmemek üzere çerçeve anlaşma imzalanabilir.

5. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ Sözleşmenin Ekleri İhale dokümanı sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olup, idareyi ve yükleniciyi bağlar. Ancak, sözleşme hükümleri ile ihale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında çelişki ya da farklılık olması halinde, ihale dokümanında yer alan hükümler esas alınır. İhale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralaması aşağıdaki gibidir:

5. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ Sözleşmenin Ekleri Yapım veya Hizmet işleri Genel Şartnamesi İdari Şartname Sözleşme Tasarısı Uygulama Projesi Mahal Listesi Özel Teknik Şartname Genel Teknik Şartname Açıklamalar (varsa) Diğer Ekler

Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) 5. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı İdarenin adı ve adresi Yüklenicinin adı veya ticaret unvanı, tebligata esas adresi Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı Sözleşme konusu işler için ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği

Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) 5. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağı Vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği. Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar. Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar. Garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar.

Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) 5. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları. Gecikme halinde alınacak cezalar. Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları,sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler. Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar. Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar.

Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) 5. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar (Md. 7) Sözleşmede değişiklik yapılma şartları. Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar. Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları. İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu. Anlaşmazlıkların çözümü.

Yasak Fiil ve Davranışlar 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Yasak Fiil ve Davranışlar Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek. Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek. Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak. 26

Yasak Fiil ve Davranışlar 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Yasak Fiil ve Davranışlar Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek. Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket etmek. Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek. Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması. 27

İhalelere Katılmaktan Yasaklama -1 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER İhalelere Katılmaktan Yasaklama -1 Yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanunun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir. 28

İhalelere Katılmaktan Yasaklama -2 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER İhalelere Katılmaktan Yasaklama -2 Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir. 29

İhalelere Katılmaktan Yasaklama -3 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER İhalelere Katılmaktan Yasaklama -3 Bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak ihalelere de iştirak ettirilmezler. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur. İdareler, Kanunda belirtilen yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. 30

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu -1 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu -1 Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece Kanuna göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihinden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 26 ncı maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar. 31

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu -2 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu -2 Bu Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır 32

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu -1 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Görevlilerin Ceza Sorumluluğu -1 Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. 33

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu -2 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Görevlilerin Ceza Sorumluluğu -2 Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler. Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar. 34

Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve mali yapılarına ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 26 veya 28 inci maddede belirtilen müeyyideler uygulanır. 35

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-1 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-1 Kamu kaynaklarının verimli bir biçimde kullanılmasını ve sözleşmelerin etkin bir biçimde uygulanmasını sağlamak amacıyla kamu taahhütlerinde sorumluluğunu yerine getirmeyen yükleniciler, danışmanlık hizmeti sunucuları, tedarikçiler ve hizmet sunucuları ile idare görevlileri hakkında cezai yaptırımlar etkinleştirilmiştir. 36

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-2 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-2 Yapım İşlerinde Yüklenicilerin ve Alt Yüklenicilerin Sorumluluğu Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de onbeş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. 37

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-3 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-3 Yapı Denetim Görevlilerinin Sorumluluğu Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan onbeş yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur. 38

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-4 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-4 Danışmanlık Hizmeti Sunucularının Sorumluluğu Danışmanlık hizmetlerinde; tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, hatalı yaklaşık maliyet tespiti, işlerin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılmaması, meslek ahlakına uygun davranılmaması, bilgi ve deneyimin idarenin yararına kullanılmaması ve benzeri nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu doğrudan, yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda ise yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumludur. 39

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-5 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-5 Tedarikçilerin Sorumluluğu Tedarikçiler taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme verilmesi veya kullanılması, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. 40

Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-6 6. SÖZLEŞME UYGULAMASINA İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLER Sorumluluğa İlişkin Düzenlemeler-6 Hizmet Sunucularının Sorumluluğu Hizmet sunucuları taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, verilmesi veya kullanılması, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. 41

teşekkürler