I. DÜNYA SAVAŞI 1914-1918 GENEL NEDENLER ÖZEL NEDENLER Sömürgecilik Hammadde arayışı Milliyetçilik etkisi Silahlanma Bloklaşma Almanya’nın sömürgeci politikaları Almanya-Fransa arasında Alsas-Loren sorunu Avusturya-Macaristan ile Rusya arasında Balkanlar sorunu Almanya-Japonya arasında Uzakdoğu sorunu

ALSAS-LOREN BÖLGESİ

İTİLAF BLOĞU İTTİFAK BLOĞU İngiltere Fransa Rusya (İtalya 1915) ………… Japonya A.B.D Yunanistan(son giren) Almanya Avusturya-Macaristan İtalya ………… Osmanlı Devleti Bulgaristan

Doğu (Kafkas) Cephesi:. Sarıkamış Harekatı. Ermeni Tehcir Kanunu Doğu (Kafkas) Cephesi: * Sarıkamış Harekatı * Ermeni Tehcir Kanunu * Bolşevik İhtilali 1917 * Brest-Litowsk Antlaşması “Kars-Ardahan-Batum” (kazanç) Kanal Cephesi: Uzakdoğu sömürge yolları için Almanların isteği ile açıldı. Osmanlı cephede yenildi. Suriye-Filistin Cephesi: M.Kemal’in Yıldırım Ordular Grup Kumandanı olarak mücadele ettiği cephe İngilizlere karşı kaybedildi. Irak-Basra Cephesi: Petrol bölgeleri için yapılan mücadeleyi İngiltere kazanmıştır.

SARIKAMIŞ HAREKATI

KANAL CEPHESİ VE SURİYE-FİLİSTİN CEPHESİ

Çanakkale Cephesi: Savaş içinde kazanılan tek cephedir Çanakkale Cephesi: Savaş içinde kazanılan tek cephedir. İngiltere ve Fransa’nın Rusya’ya yardım etmek istemesi üzerine açılmıştır. M.Kemal’in uluslar arası alanda tanındığı ilk cephedir; Anafartalar, Arı Burnu, Conkbayırı, Kireç tepe… GİZLİ ANTLAŞMALAR İstanbul Ant. Londra Ant. Sykes Picot Ant. Mac Mahon Ant. St. Jean De Marinne Ant. Petrograt Ant.

OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞTIĞI CEPHELER

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 Ekim 1918) Boğazlar açılacak, işgal edilecek Osmanlı orduları terhis edilecek Haberleşme ve ulaşım İtilaf Devletlerine teslim edilecek Osmanlı’ya ait savaş esirleri bırakılmayacak Anadolu’da karışıklık çıkarılan yerler işgal edilebilecek (M.7) Vilayet-i Sitte’de karışıklık çıkarsa işgal edilebilecek (M.24) PLANLANAN BARIŞ ANTLAŞMALARI Almanya; Versay Ant. Macaristan; Triyanon Ant. Avusturya; St. Germen Ant. Bulgaristan; Neully Ant. Osmanlı Devleti; Sevr Ant.

MONDROS MÜTAREKESİ’NİN İMZALANDIĞI AGAMEMNON ZIRHLISI

MONDROS MÜTAREKESİ’NDEN SONRA İŞGAL HARİTASI

ANADOLU’NUN İŞGALİNE TEPKİLER

YARARLI CEMİYETLER ZARARLI CEMİYETLER Mavri Mira Etnik-i Eterya Pontus Rum Kordos İsrailit, Maccabi, Alyans ………………………………… Kürt Teali Cemiyeti Teali İslam Cemiyeti Hürriyet ve İtilaf Sulh ve Selameti Osmani İngiliz Muhipleri Wilson Prensipleri Kars İslam Şurası İslam İhtilal Komitesi Redd-i İlhak İzmir Müdafaa-i Hukuk Trabzon Muhafaza-i Hukuk Kilikyalılar Cemiyeti Trakya Paşaeli Cemiyeti Milli Karakol Milli Kongre

19 MAYIS 1919 SAMSUN RAPORU (20 MAYIS 1919) HAVZA GENELGESİ (28 MAYIS 1919) Orduları ve silah araç gereçleri İtilaf kuvvetlerine teslim etmeyiniz. İşgallere karşı protesto mitingleri düzenleyiniz. Azınlıklara kötü muamelede bulunmayınız. İddia edildiğinin aksine Rumlar Türklere eziyet etmektedir. Anadolu’da işgaller kabul edilemez. İzmir’in işgali haksız yeredir.

AMASYA GENELGESİ (21/22 HAZİRAN 1919) Vatanın bütünlüğü ve ulusun bağımsızlığı tehlikededir. İstanbul Hükümeti üzerine düşen görevi yapmamaktadır. Vatanın bütünlüğünü ve ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır. Bütün etkilerden uzak bir kurul kurulmalıdır. Doğu Anadolu illerini temsilen Erzurum’da bir kongre yapılacak oradan tüm Anadolu’nun temsil edileceği Sivas’a geçilecektir. Her Livadan halkın güvenini kazanmış 3 temsilci seçilecek ve kongreye katılacaktır.

ERZURUM KONGRESİ (23 Temmuz-7 Ağustos 1919) Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz. Manda ve himaye kabul edilemez. Bağımsızlığımızı zedelemeyecek dış yardım kabul edilebilir. İstanbul Hükümeti görevini yerine getirmemeye devam ederse “Geçici Hükümet”kurulabilir. Meclis-i Mebusan toplanmalı İstanbul Hükümeti denetlenmelidir. Azınlıklara sosyal ve siyasi dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Kuvay-ı Milliye’yi etken milli iradeyi hakim kılmak esastır. Yürütme gücü olarak Heyet-i Temsiliye oluşturulmuştur.

ERZURUM KONGRESİ KARARLARININ ALINDIĞI BİNA

SİVAS KONGRESİ (4 – 11 EYLÜL 1919) Erzurum Kongresi’nin bütün kararları aynen kabul edilmiştir. Meclis-i Mebusan toplanmalıdır. Damat Ferit Hükümeti’nin düşürülmesi için çalışılmalıdır. Manda ve himaye kesin olarak reddedilmiştir. Bütün yerel ve bölgesel cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” olarak birleştirilmiştir. Ali Fuat Paşa, Batı Kuvay-ı Milliye’sinin başına atanmıştır.

SİVAS KONGRESİNİN YAPILDIĞI SALON

ALİ FUAT PAŞA BATI ANADOLU KUVAY-I MİLLİYE KOMUTANI

AMASYA PROTOKOLLERİ (22 EKİM) İstanbul Hükümeti ile Heyet-i Temsiliye arasında padişahın otoritesini kısıtlayan bazı hükümler üzerinde anlaşma sağlanmıştır. Ancak padişah bu protokolü kabul etmemiştir. Sadece Meclisin açılacağı maddesi kabul edilmiştir. Protokollerin en önemli sonucu; Heyet-i Temsiliye, İstanbul Hükümeti tarafından ilk kez tanınmıştır. *** Milli mücadeleye en elverişli yer olarak Ankara kabul edilmiş ve merkez yapılmıştır. (27 Aralık 1919)

MİSAK-I MİLLİ KARARLARI (28 OCAK 1920) 12 Ocak 1920 günü son Osmanlı Mebusan Meclisi açılmış ve Mustafa Kemal’in direktifi olan Misak-ı Milli kabul edilmiştir. MİSAK-I MİLLİ KARARLARI (28 OCAK 1920) Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz. Batı Trakya, Kars-Ardahan-Batum ve Arap nüfusun kalabalık olduğu bölgelerde halk oyuna başvurulmalıdır. Kapitülasyonlar kabul edilemez. Osmanlı borçları uygun seviyelerde tutulursa ödenebilir. Boğazlar, güvenliğinin sağlanması koşulu ile dünya ticaretine açılabilir. Azınlıklara verilecek haklar, komşu ülkelerdeki müslümanlara verilecek haklar ile doğru orantılı olacaktır.

MİSAK-I MİLLİ SINIRLARI

Misak-ı Milli’nin ilanı üzerine tepki olarak 16 Mart 1920’de İstanbul resmen işgal edilmiş, bunun üzerine de işgale tepki olarak 23 Nisan 1920’de olağanüstü yetkilere sahip Büyük Millet Meclisi açılmıştır.

I. TBMM Olağanüstü yetkilere sahiptir Savaş meclisidir, inkılap meclisi değildir. Dönemde kabul edilen tek inkılap, saltanatın kaldırılmasıdır Siyasi partiler görülmez Gruplaşmalar vardır Meclis hükümeti sistemi vardır Güçler birliği esasına dayanır YASAMA Çıkarttığı bazı kanunlar; * Hıyanet-i Vataniye * Firariler Kanunu * Men-i İsrafat Kanunu * Men-i Müşkirat Kanunu * Ağnam Vergisi Kanunu YÜRÜTME MUVAKKAT İCRA HEYETİ YARGI İSTİKLAL MAHKEMELERİ

***Ankara’da bağımsız bir meclisin açılması üzerine Anadolu, Yunanlılar, Fransızlar ve Ermeniler tarafından işgaline karşı koymaya çalışmakta ve aynı zamanda meclis otoritesine karşı çıkarılan ayaklanmalarla uğraşmaktadır. ***Osmanlı yöneticileri ise devletin her yönden teslimiyetini taşıyan Sevr Antlaşmasını imzalamak için İsviçre’ye gitmişlerdir.

Parlamento kararı olmadığı için yürürlüğe giremeyen Sevr Antlaşmasını Bilecik görüşmelerinde TBMM’ye kabul ettiremeyen İtilaf kuvvetleri antlaşmayı cephede kabul ettirmek için Yunanlılar aracılığı ile Batıda işgallere başlamışlardır. İşgaller ve ayaklanmalara karşı yeterli olamayan Kuvay-ı Milliye yerine 9 Kasım 1920’de düzenli orduya geçilmiştir.

DOĞU CEPHESİ GÜMRÜ BARIŞ ANTLAŞMASI (3 ARALIK 1920) - TBMM’nin ilk siyasi zaferidir. Kars, Kağızman, Kulp, Iğdır Türklere bırakılacaktır. Ermeniler, Sevr Ant. yer alan haklarından vazgeçmişlerdir. Misak-ı Milli ilk kez kabul edilmiştir. Doğu cephesindeki birlikler batıya aktarılmıştır. Bir belgede ilk kez Türkiye adı geçmiştir. 15.Kolordu kuvvetleri ile Ermeniler arasında yapılan savaş sonucu Türk ordusu galip gelmiş ve cepheyi kapatan Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.

GÜNEY CEPHESİ Milis kuvvetleri ile Fransızlar ve Ermeniler arasında yapılan mücadeleyi halk savaşı olarak anılan bir başarı ile Türk kuvvetleri kazanmıştır. Cephe, yapılan Ankara Antlaşması ile kapanmıştır.

BATI CEPHESİ I. İNÖNÜ SAVAŞI(6-10 OCAK 1921) DIŞ SONUÇLAR Düzenli ordunun ilk savaşı olan bu mücadele, Yunan birlikleri ve Ç.Ethem’e karşı verilmiş ve düzenli ordu ilk zaferini kazanmıştır. Meclise ve orduya duyulan güven artmış, ilk Anayasa yapılmış ve milli ve manevi özellikleri yansıtacak İstiklal Marşı kabul edilmiştir. Londra Konferansı’na davet alınmış, Afganistan ile dostluk antlaşması imzalanmış, Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalanmıştır.

İSMET PAŞA I. İNÖNÜ-II. İNÖNÜ VE KÜTAHYA ESKİŞEHİR SAVAŞLARI CEPHE KOMUTANI

LONDRA KONFERANSI’NDA BEKİR SAMİ BEY

CEPHEDE TÜRK TOPÇULARI

II. İNÖNÜ SAVAŞI(23 MART-1 NİSAN 1921) SONUÇLARI Batı cephesi birleştirilmiştir. Fransa, Zonguldak işgalini kaldırmak zorunda kalmıştır. İtalya, Anadolu’dan çekilmeye başlamıştır. Malta sürgünlerinin bir kısmı serbest bırakılmıştır. Yunan birlikleri tekrar mağlup edilmiş ve düzenli orduya duyulan güven daha da artmıştır. İngilizlerin ise Yunanlılara güveni sarsılmıştır.

SONUÇLARI KÜTAHYA-ESKİŞEHİR SAVAŞLARI (10-24 TEMMUZ 1921) Kütahya, Eskişehir ve Afyon kaybedildi. Düzenli ordunun aldığı ilk ve tek yenilgi olacak bu savaş sonrası meclise duyulan güven de sarsılmaya başladı. Ordu, M.Kemal’in emriyle Sakarya ırmağının doğusuna çekildi. Meclisin Kayseri’ye taşınma fikri ortaya atıldı. Kuvay-ı Milliye’ye dönüş sesleri yükseldi. Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verildi (5 Ağustos 1921)

TEKALİF-İ MİLLİYE EMİRLERİ (7-8 AĞUSTOS 1921) BAZI EMİRLER Bütün teknik elemanlar orduya katılacak Silah araç ve gereçler orduya teslim edilecek Her aile bir asker giydirecek Halkın elindeki yiyecek ve içeceklerin %40’ı orduya verilecek Binek taşıtlarının %20’si orduya verilecek Halkı özveriye çağıran bu emirler ordu ihtiyaçlarını karşılamak için 7-8 Ağustos günü yayımlanmış ve halkın topyekün savaşa katılımı sağlanmıştır.

TEKALİF-İ MİLLİYE EMİRLERİ SIRASINDA ANADOLU’DAN BİR MANZARA

SONUÇLARI SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ (23 AĞUSTOS-13 EYLÜL 1921) Mustafa Kemal’e Mareşallik ve Gazilik unvanı verilmiş, Kars Antlaşması imzalanarak doğu sınırı kesinleşmiş, Ankara Antlaşması ile Fransa’ya Misak-ı Milli kabul ettirilmiş, İtalya, Anadolu’dan tamamen çekilmiş, İngilizlerle esir antlaşması yapılarak Malta esirleri tamamen serbest bırakılmıştır. Batı cephesinde yapılan bu mücadele hem Türk ordusunun taarruz gücüne ulaşmasını, hem de Güney cephesinin kapanmasını sağlamıştır.

BÜYÜK TAARRUZ (26 AĞUSTOS-9 EYLÜL 1921) SONUÇLARI Yunanlılara karşı verilen mücadele sonuçlanmış ve Anadolu işgalden kurtarılmıştır. İzmir’in 9 Eylül günü kurtarılması sonucu 18 Eylül’de tüm Anadolu Yunanlılardan arındırılmıştır. Savaş sonucu Mudanya’da ateşkes yapılması kararlaştırılmıştır.

MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI (11 EKİM 1922) Doğu Trakya 30 gün içinde TBMM’ye teslim edilecektir. Güvenlik için bölgede 8000 jandarma bulundurulabilecektir. İstanbul ve Boğazlar, barış antlaşması yapıldıktan sonra TBMM’ye teslim edilecektir. SALTANATIN KALDIRILMASI (1 KASIM 1922) Barış antlaşmasına Osmanlı yetkililerinin de çağırılması üzerine ulus egemenliği ile ters olan saltanat 1 Kasım 1922 günü kaldırılmıştır.

MUDANYA MÜTAREKE BİNASI

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI (24 TEMMUZ 1923) Kapitülasyonlar kaldırılacak Ermeni Devleti hayali son bulacak Duyun-u Umumiye kaldırılacak Osmanlı borçları taksitlendirilecek Bütün azınlıklar Türk vatandaşı kabul edilecek Tazminat olarak, Karaağaç Türklere verilecek Yabancı okullar, Türk eğitim sistemine göre belirlenecek Patrikhaneler, Türk hukuk sistemine göre belirlenecek Boğazların yönetimi başkanı Türk olan bir komisyona bırakılacak Musul ikili görüşmelere bırakılacak Nüfus Mübadelesi; Batı Trakya Türkleri ile İstanbul ve Adalar Rumları hariç nüfus değiştirilecektir.

LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI HEYETİ

DEĞERLENDİRME Trablusgarp’tan bu yana 12 yıldır sömürgeciliğe ve İtilaf Devletleri’nin Anadolu’yu parçalama girişimlerine karşı verilen mücadele, “Misak-ı Milli” belgesinin büyük ölçüde sağlanması ve alınan bağımsızlık ile sonuçlanmıştır. Bundan sonra yapılacak girişimler ve mücadeleler iç politika ve modernleşme adına olacaktır.